Está en la página 1de 130

Comité Directivo/ Steering Committee

Fernando Gast H., PhD Instituto Alexander von Humboldt


Gloria Galeano, PhD Instituto de Ciencias Naturales U. Nacional
Jaime Garzón, MsC Invemar Abreviaturas de Países / Countrie
Charlotte Taylor, PhD Missouri Botanical Garden

Editor en Jefe / Editor in Chief


eu
Juan Manuel Díaz, PhD Instituto Alexander von Humboldt

Editor Asistente / Assistant Editor


Angela Suárez Mayorga, MsC Instituto Alexander von Humboldt
me
Comité Científico Editorial / Editorial Board
Arturo Acero, PhD (c) Universidad Nacional Invemar
Ricardo Callejas, PhD Universidad de Antioquia
be
ho
Steve Churchill, PhD Missouri Botanical Garden gu e s ni
Jonathan Coddington, PhD NMNH Smithsonian Institution
Ana Esperanza Franco, PhD Universidad de Antioquia cr
Rafael Lemaitre, PhD NMNH Smithsonian Institution
John Lynch, PhD Instituto de Ciencias Naturales U. Nacional Oceáno Pacífico
José Murillo, MsC Instituto de Ciencias Naturales U. Nacional Pacific Ocean
Paulina Muñoz, MsC Instituto de Ciencias Naturales U. Nacional (pcf)
Orlando Rangel, PhD Instituto de Ciencias Naturales U. Nacional
Gabriel Roldán, PhD Universidad de Antioquia
Cristián Samper, PhD NMNH Smithsonian Institution
Juan Armando Sánchez, PhD Universidad de los Andes
Reinhard Schnetter, PhD Universidad Justus Liebig
Sven Zea, PhD Universidad Nacional Invemar

Asistencia Editorial / Editorial Assistance


Amalia Díaz, Msc Instituto Alexander von Humboldt

Diagramación / Design
Liliana Patricia Aguilar G.

Ilustraciones / Illustrations
Andrés Gutiérrez
Juan Cristóbal Calle

Traducción / Translation
Tiziana Laudato

Suscripciones / Subscriptions:
Biota Colombiana es una publicación semestral. Los precios de suscripción
anual (Volumen 6, año 2005) son:

Número / Number Volúmen / Volume Países / Countries


Estudiantes / $ 30.000 Personal / $ 50.000
Students Personal Antillas Mayores / Greater Antilles
Antillas Menores / Lesser Antillas
Profesionales / $ 35.000 Profesionales / $ 60.000 Argentina / Argentina
Professionals Professionals Bahamas / Bahamas
Belice / Belize
Contáctenos para suscripciones o mayor información / Biota Colombiana is Bolivia / Bolivia
published two times a year. For subscriptions and further information please Brasil / Brazil
contact us. Colombia / Colombia
Costa Rica / Costa Rica
http://www.humboldt.org.co/biota Cuba / Cuba
biotacol@humboldt.org.co Chile / Chile
Ecuador / Ecuador
Impreso por Grey Ltda. El Salvador / El Salvador
Quien sólo actúa como impresor. Estados Unidos / United States

Impreso en Colombia / Printed in Colombia


Biota Colombiana 7 (1) 23 38, 2006

Peces del valle medio del río Magdalena, Colombia


José Iván Mojica1, Germán Galvis2, Paula Sánchez-Duarte1, Claudia Castellanos1, Francisco Antonio Villa-Navarro3

1
Instituto de Ciencias Naturales, Universidad Nacional de Colombia. jimojicac@unal.edu.co; castellcc@yahoo.com;
paulapalito@yahoo.com
2
Departamento de Biología, Universidad Nacional de Colombia. ggalvisv@unal.edu.co
3
Grupo de Investigación en Zoología, Universidad del Tolima. favilla@ut.edu.co

Palabras Clave: Peces, Diversidad, Río Magdalena, Magdalena medio, Colombia

Introducción

E l río Magdalena nace en la cordillera Central de


Los Andes de Colombia en la laguna de La Magdalena, a
la Serranía de San Lucas, alcanza valores entre 5,000 y 7,000
mm al año. Por esta razón, la casi totalidad del Valle Medio
3,685 m.s.n.m. Posee una longitud total de 1,538 km. y una del Magdalena era una gran selva que separaba las regiones
cuenca hidrográfica que ocupa 256,622 km2. Recorre los semiáridas del Alto y Bajo Magdalena, hasta mediados del
departamentos de Huila, Tolima, Cundinamarca, Boyacá, siglo pasado cuando fue deforestado masivamente.
Caldas, Antioquia, Santander, Cesar, Bolívar, Magdalena y
Atlántico (IGAC 1970). Sin lugar a dudas se trata de la El flanco occidental del Valle Medio está constituido por el
cuenca más importante del país, en donde se localizan las sector norte de la Cordillera Central, que corresponde a los
ciudades principales y se concentra más del 80% de la granitos del batolito Antioqueño y su borde oriental
población nacional y genera cerca del 90% del producto metamórfico con abundancia de mármol, y la Serranía de
interno del país. En términos de extracción pesquera aportó San Lucas, un bloque aislado en subsidencia que hace parte
en sus mejores momentos, en la década del 70 del siglo de la misma cordillera y tiene características mineralógicas
pasado, casi el 80% de la pesca continental de Colombia similares, ígneo-metamórficas. En este flanco los ríos son
(Mojica 2002). La parte media del Magdalena se extiende de aguas muy claras, con muy poca planicie aluvial y las
desde el raudal de Honda hasta población de Tamalameque estribaciones de la cordillera se extienden casi hasta el borde
(Lozano & Dister 1990), y tiene como principales tributarios mismo del río Magdalena.
provenientes de la Cordillera Central los ríos Guarinó, La
Miel, Cocorná, Samaná Norte, San Bartolomé, Ité y Cimitarra Al oriente del río Magdalena el valle es más extenso, y
y de la Oriental los ríos Negro, Ermitaño, Carare, Opón, predomina un paisaje de lomerío, último remanente de antiguas
Sogamoso y Lebrija. terrazas formadas por acumulación de sedimentos
provenientes en su mayor parte de la Cordillera Central, cuando
Aunque convencionalmente los valles de los grandes ríos la Oriental aún no se había levantado. Hacia los extremos
se suelen subdividir en Alto, Medio y Bajo, en el caso del suroccidental y nororiental de este lomerío (de San Alberto
río Magdalena el sector medio realmente reúne una serie de hacia el norte y de Puerto Boyacá hacia el sur) aumenta la
características propias que permiten considerarlo como una presencia de material de origen volcánico. La cordillera
región natural. A diferencia del Alto y Bajo Magdalena, su Oriental, que bordea el Valle Medio, es en su mayor parte
clima es húmedo tropical con un régimen de lluvias bimodal sedimentaria y los ríos que la drenan son de aguas muy turbias
y precipitaciones promedio cercanas a los 3,000 mm anuales, (como el río Sogamoso), particularmente los del sector sur
aunque en algunos enclaves como la zona del bosque de que se originan en pizarras del cretáceo medio y superior
Florencia, en las cabeceras de los ríos La Miel y Samaná (como el río Negro). La carga de sedimentos disminuye de
Sur, la Serranía de Las Quinchas, entre los ríos Carare y Bucaramanga hacia el Norte, ya que el drenaje del macizo de
Magdalena, las cabeceras del río Opón y el extremo sur de Bucaramanga y el batolito de Ocaña es de aguas claras.

Biota Colombiana 7 (1), 2006


24- Peces de la cuenca media del río Magdalena Mojica et al.

Los ríos de aguas turbias suelen presentar pequeñas Dentro de los estudios ictiológicos realizados en el río
planicies de inundación en sus partes bajas, y es en éstas Magdalena se destacan: Steindachner (1877, 1878, 1879),
donde se encuentran la mayoría de las ciénagas del Valle Posada-Arango (1909), Eigenmann (1912, 1920), Dahl y
Medio (como la de San Silvestre), aunque también hay en Ramos (1963), Fowler (1941, 1942, 1950), Miles (1945, 1947),
este sector ciénagas rodeadas de colinas que podrían Díaz del Basto (1970), Dahl (1971), Ardila (1994), Mojica
corresponder a pequeños valles inundados por subsidencia (1999), Maldonado-Ocampo (2004), Maldonado-Ocampo &
(como la de Chucurí ). La marcada diferencia en cuanto a Albert (2004), Ardila (2005), Maldonado-Ocampo et al.
turbidez y riqueza de nutrientes de los afluentes provenientes (2005) y Acero & Betancur (2006). Para toda la vertiente del
de las cordilleras Oriental y Central se refleja en sus faunas Magdalena se han registrado un total 190 especies de peces
ícticas diferentes: peces consumidores de perifiton como dulceacuícolas primarios (Mojica 1999).
Ichthyoelephas longirostris y Chaetostoma spp. prefieren
las corrientes de aguas claras de la Cordillera Central, lo mismo Para este trabajo se consideraron las especies registradas
en todo el drenaje del Valle Medio, desde la alta montaña y
que Salminus affinis y Brycon spp. que requieren de una
depositadas en las colecciones ictiológicas del ICN-MHN
buena visibilidad para capturar sus presas; por el contrario,
(Instituto de Ciencias Naturales, Museo de Historia Natural,
los Pimelodidae requieren menos visibilidad y tienden a
Universidad Nacional de Colombia. Bogotá. Colombia) y
abundar más en las aguas turbias del costado oriental.
del IAvH-P (Colección de Peces dulceacuícolas, Instituto
Alexander von Humboldt, Villa de Leyva, Boyacá). El
Alexander von Humboldt (1805) comienza los primeros material colectado proviene en su mayor parte de ejemplares
estudios de la fauna íctica del Magdalena con la descripción colectados en las cuencas de los ríos Guarinó, Manso, Miel,
de varias especies, entre ellas Grundulus bogotensis, en la Serranía de las Quinchas en la región de Puerto Boyacá,
Centrochir crocodilii y Eremophilus mutisii. y en la zona de Puerto Berrío y Barrancabermeja.
Posteriormente, se publican los trabajos de Franz
Steindachner y George Boulenger, quienes describieron Para su presentación a nivel de ordenes se sigue a Nelson
nuevas especies, principalmente de los ríos Magdalena y (1994), para familias y subfamilias se adopta la propuesta de
Cauca, labor continuada en el siglo XX por Charles Regan Reis et al. (2003), y dentro de ellas las especies se presentan
y Carl Eigenmann. Francisco Vergara y Velasco, Andrés en orden alfabético. Para las especies de las cuales no se
Posada-Arango, Henry Fowler, Cecil Miles y George Dahl cuenta con ejemplares depositados en estas dos colecciones,
continuaron enriqueciendo con sus investigaciones el pero de las cuales se tiene certeza de su existencia en la zona,
conocimiento de la ictiofauna de la región. se hace la anotación pertinente en la columna de referencias .

Fish Species of the Middle Basin of the Magdalena River, Colombia


José Iván Mojica, Germán Galvis, Paula Sánchez-Duarte, Claudia Castellanos, Francisco Antonio Villa-Navarro

Key words: Fishes, Diversity, Magdalena River, Middle Basin, Colombia

Introduction

T he Magdalena River is born in the Central


Mountain Range of the Colombian Andes in the La
also generated there. During its better days in the 1970s,
it contributed almost 80% of the fish extracted from
Magdalena Lagoon at 3,685 meters above sea level. It Colombia‘s continental territory(Mojica 2002). The
has a total length of 1,538 km and a watershed that middle valley of the Magdalena extends from the Honda
occupies 256,622 sq km. It flows across the departments torrents to the town of Tamalameque (Lozano y Dister
of Huila, Tolima, Cundinamarca, Boyacá, Caldas, 1990). It’s main tributaries originating in the Central
Antioquia, Santander, Cesar, Bolívar, Magdalena and Mountain Range are the Guarinó, La Miel, Cocorná,
Atlántico (IGAC 1970). Without a doubt it is the most Samaná Norte, San Bartolomé, Ité and Cimitarra rivers.
important basin of the country, seat of the nation‘s Its main tributaries originating in the Eastern Mountain
principal cities and more than 80% of its population. Range are the Negro, Ermitaño, Carare, Opón,
Close to 90% of the country’s gross domestic product is Sogamoso and Lebrija rivers.

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Mojica et al. Fish of the middle Magdalena -25

The valleys of great rivers are usually subdivided into difference in turbidity and richness of nutrients in the
upper, middle and lower sections. But, in the case of the tributaries originating in the eastern and central mountain
Magdalena River, the middle valley has so many of its ranges is reflected in their different ichthyic fauna: fish
own characteristics that is considered as one natural which consume perifiton, like Ichthyoelephas logirostris
region. Unlike the upper and lower Magdalena, the and Chaetostoma spp., prefer the clear water currents of
climate of the middle valley is tropical humid with a the Central Mountain Range. So do Salminus affinis and
bimodal rain regimen and average precipitation close to Brycon spp. which require good visibility for capturing
3,000 mm annually. But some enclaves, like the Florencia their prey. But, the Pimelodidae require less visibility and
forest area, at the source of the La Miel and Samaná tend to be more plentiful in the turbid waters of the eastern
rivers; the Las Quinchas Mountain Range, between the side.
Casanare and Magdalena rivers; the sources of the Opón
and the south end of the San Lucas Mountain Range have Alexander von Humboldt (1805) initiated the first studies
precipitation ranging between 5,000 and 7,000 mm per of ichthyic fauna of the Magdalena with a description of
year. For this reason, almost the entire Middle Magdalena various species, among them Grundulus bogotensis,
Valley was a great rainforest dividing the semi-arid Centrochir crocodilii and Eremophilus mutisii. Subsequently,
regions of the upper and lower Magdalena until the middle Franz Steindachner and George Boulenger published
of the past century when the region was massively studies describing new species, mainly of the Magdalena
deforested. and Cauca rivers, work continued in the 20th Century by
Charles Regan and Carl Eigenmann. Francisco Vergara
The west flank of the Middle Valley is composed of the and Velasco, Andrés Posada-Arango, Henry Fowler, Cecil
north region of the Central Mountain Range. It Miles and George Dahl continued to enrich the knowledge
corresponds to the granites of batholiths of Antioquia of the region’s ichthyic fauna with their research.
and its metamorphic east border with an abundance of
marble, as well as the San Lucas Mountain Range, an The most outstanding ichthyic studies done on the
isolated block in subsidence that is part of the same Magdalena River are: Steindachner (1877, 1878, 1879),
mountain range and has mineralogical, igneous- Posada-Arango (1909), Eigenmann (1912, 1920), Dahl
metamorphic characteristics. In this flank, the rivers have and Ramos (1963), Fowler (1941, 1942, 1950), Miles
clear waters with very little alluvial plain. The spurs of (1945, 1947), Díaz del Basto (1970), Dahl (1971), Ardila
the mountain range extend almost to the border of the (1994), Mojica (1999), Maldonado-Ocampo (2004),
Magdalena River. Maldonado-Ocampo and Albert (2004), Ardila (2005),
Maldonado-Ocampo et al. (2005) and Acero y Betancur
To the east of the Magdalena River the valley is more (2006). A total of 190 primary freshwater fish species
extensive. A landscape of low hills prevails, the last have been registered for the entire Magdalena drainage
remains of antique terraces formed by the accumulation basin (Mojica 1999).
of sediment originating for the most part from the Central
Mountain Range before the Eastern Mountain Range had The present work comprises all registered species from
risen. At the southwest and northeast ends of the low hills the middle valley preserved in the ichthyologic collections
(around San Alberto to the north and Puerto Boyacá to of the ICN-MHN (Institute of Natural Sciences, Museum of
the south) there is an increased presence of volcanic National History, from the National University of
material. The Eastern Mountain Range ,which borders Colombia. and the IAvH-P (Fresh Water Fish Collection,
the Middle Valley, is for the most part sedimentary. The Alexander von Humboldt Institute). The collected material
rivers that drain it are turbid (like the Sogamoso river), originates, for the most part, from samples collected in the
particularly those of the southern region originating in basins of the rivers Guarinó, Manso, Miel, in the Quinchas
the middle and superior cretaceous slate (like the Negro Mountain Range of the Puerto Boyacá region, and in the
river). The sediment load decreases from Bucaramanga Puerto Berrío and Barrancabermeja area.
to the north, since the drainage of the Bucaramanga Massif
and the Ocaña batholiths is of clear waters. The turbid For the presentation of orders, Nelson (1994) is followed;
rivers tend to present small flood plains in their lower for families and subfamilies, the proposal by Reis et al.
parts, and it is there that most of the marshes of the Middle (2003) is adopted, and species are presented in
Valley can be found (like the San Silvestre marsh), even alphabetical order. For species, which do not have
though there are also in this region marshes surrounded samples deposited in these two collections but whose
by hills that could correspond to small valleys flooded by existence in the area is certain, the relevant annotation
subsidence (like the Chucurí marsh). The marked has been made in the ‘reference’ column.

Biota Colombiana 7 (1), 2006


26- Peces de la cuenca media del río Magdalena Mojica et al.

Cuadro 1. Número de familias y especies para los órdenes de peces presentes en la cuenca media del río Magdalena.

Box 1. Number of fish families and species for the orders recorded in the middle basin of the Magdalena River.

Orden / Order Familia / Family Especies / Species


No (%) No (%)

Rajiformes 1 3 1 1
Elopiformes 1 3 1 1
Characiformes 11 32 45 35
Siluriformes 12 35 64 50
Gymnotiformes 4 12 8 6
Cyprinodontiformes 2 6 4 3
Synbranchiformes 1 3 1 1
Perciformes 2 6 5 4
Total 34 100 129 100

Las familias con mayor número de especies corresponden en orden descendente a: Characidae (26 spp.), Loricariidae (20
spp.), Astroblepidae (12 spp.) y Trichomycteridae (11 spp.). Estas cuatro familias reúnen el 54% del total de especies
registrado para la región (Cuadro 2). La familia Characidae registra el mayor número de géneros con 15, seguida por la familia
Loricariidae con 14, Heptapteridae y Pimelodidae cada una con cuatro, Aspredinidae, Trycomicteridae y Cichlidae con tres,
Parodontidae, Curimatidae, Prochilodontidae, Anostomidae, Callichthyidae y Sternopygidae con dos y las familias restantes
con un solo género (Cuadro 2).

The families with the greatest number of species are: Characidae (26 species), Loricariidae (20 species), Astroblepidae
(12 especies) and Trichomycteridae (11 species). These four families group 54% of the species recorded for the region
(Box2). The Characidae family registers the highest number of genera with 15, followed by the Loricariidae family with
14, Heptapteridae and Pimelodidae with four each, Aspredinidae, Trycomicteridae and Cichlidae with three, Parodontidae,
Curimatidae, Prochilodontidae, Anostomidae, Callichthyidae and Sternopygidae with two and the other families with
only one genus each (Box 2).

Cuadro 2. Número de géneros y especies por familia para los peces presentes en la cuenca media del río Magdalena.

Box 2. Number of genera and species per family for the fishes recorded in the middle basin of the Magdalena river.

Familia Número de géneros Número de especies


/ Family / Genus number / Species number
Potamotrygonidae 1 1
Megalopidae 1 1
Parodontidae 2 3
Curimatidae 2 2
Prochilodontidae 2 2
Anostomidae 2 3
Crenuchidae 1 3
Gasteropelecidae 1 1
Characidae 15 26
Cynodontidae 1 1
Erythrinidae 1 1
Lebiasinidae 1 2
Ctenolucidae 1 1

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Mojica et al. Fish of the middle Magdalena -27

Familia Número de géneros Número de especies


/ Family / Genus number / Species number
Cetopsidae 1 1
Aspredinidae 3 3
Trichomycteridae 3 11
Callichthyidae 2 2
Astroblepidae 1 12
Loricariidae 14 20
Pseudopimelodidae 1 1
Heptapteridae 4 5
Pimelodidae 4 5
Ariidae 1 1
Doradidae 1 1
Auchenipteridae 2 2
Gymnotidae 1 1
Sternopygidae 2 3
Hypopomidae 1 1
Apteronotidae 1 3
Rivulidae 1 2
Poecilidae 1 2
Synbranchidae 1 1
Sciaenidae 1 1
Cichlidae 3 4
Total 79 129

Megalops atlanticus Valenciennes, 1847, es una especie de origen marino citada por Miles (1947) y por Dahl (1971) para el
Valle Medio del río Magdalena. En la actualidad y como consecuencia de la declinación dramática de sus poblaciones, esta
especie ya no se captura en el Magdalena Medio. En el caso de Brycon labiatus Steindachner, 1879, sólo se conoce de la
región por referencias de Eigenmann (1922) y Fowler (1942). Con estas salvedades, se incluyen estas especies en la lista, para
un gran total de 129 de las 190 conocidas, cifra que equivale al 67,9% de las especies registradas para la cuenca del
Magdalena (Mojica 1999), que sin embargo es susceptible de incrementar con inventarios en cuencas de tributarios no
incluidos en este trabajo.

Megalops atlanticus Valenciennes, 1847, is a marine species recorded by Miles (1947) and Dahl (1971) for the middle
basin of the Magdalena River. At present, and as a consequence of the dramatic decline in its population, this species
cannot be collected in the middle basin of the Magdalena River. Brycon labiatus Steindachner, 1879, is known in the
region through references given by Eigenmann (1922) and Fowler (1942). With these exceptions, the species are
included in the checklist for a total of 129 of the 190 known species. That figure represents 67.9% of the species recorded
for the Magdalena river basin (Mojica 1999), which, nonetheless, could increase through collection efforts in rivers not
included in this work.

Listado Taxonómico / Taxonomic List


Para la cuenca media del río Magdalena se obtuvo una lista que comprende un total de 129 especies, pertenecientes a 8
órdenes y 34 familias. Los órdenes con mayor número de especies son Siluriformes (64 spp.) y Characiformes (45 spp.), que
en conjunto representan un 85% del total obtenido (Cuadro 1).

For the middle basin of the Magdalena River, we obtained a checklist of 129 species, belonging to 8 orders and 34
families. The orders with the highest number of species are Siluriformes (64 species) and Characiformes (45 species)
which represent 85% of the total (Box 1).

Biota Colombiana 7 (1), 2006


28- Peces de la cuenca media del río Magdalena Mojica et al.

Taxón / Taxa Colección / Museum Referencia / Reference

Rajiformes
Potamotrygonidae
Potamotrygon magdalenae (Valenciennes, 1865) IAvH 4768; ICNMHN 3751, 16159 Eigenmann (1922); Fowler (1942);
Miles (1947); Dahl (1971);
Mojica (1999)
Elopiformes
Megalopidae
Megalops atlanticus Valenciennes, 1847 Observada pero no colectada. Miles (1947); Dahl (1971)
Characiformes
Parodontidae
Parodon caliensis Boulenger, 1895 Observada pero no colectada. Eigenmann (1922)
Parodon suborbitalis Valenciennes, 1850 IAvH 4298, 4299; ICNMHN 1456, 2031, 2683, Eigenmann (1922); Miles (1947);
2923, 3250, 3260, 6476, 10428, 10433, 10975, Dahl (1971); Mojica (1999)
11056, 11079, 11400, 11482, 11491, 11519, 11541,
11735, 15067, 15071, 15157, 15475, 15558, 15593,
15617, 15637, 15877, 15892, 15908, 15922, 15942,
15968, 16059, 16069, 16089, 16179, 16195
Saccodon dariensis (Meek y Hinldebrand, 1913) ICNMHN 10426, 15170, 15477, 15519, 15615,
15878, 15893, 15974
Curimatidae
Curimata mivartii (Steindachner, 1878) Observada pero no colectada. Eigenmann (1922); Fowler (1942);
Miles (1947); Dahl (1971);
Mojica (1999)
Cyphocharax magdalenae (Steindachner, 1878) IAvH 2933, 3456; ICNMHN 2689, 2690, 3247, Miles (1947); Dahl (1971);
3749, 6464, 6482, 11088, 11555, 15076, 15079, Mojica (1999)
15644, 15652, 15675
Prochilodontidae
Ichthyoelephas longirostris (Steindachner, 1879) IAvH 3094; ICNMHN 2676, 10408, 11428, 11503, Miles (1947); Dahl (1971);
13554, 16076, 16146; SU 50411, 50412 Mojica (1999)
Prochilodus magdalenae Steindachner, 1879 IAvH 3465, 3466; ICNMHN 1460, 3750, 11090, Eigenmann (1922); Fowler (1942);
11093, 11405, 11424, 11461, 11470, 11549, 11745, Miles (1947); Dahl (1971);
13556, 15056, 15070, 16063, 16075, 16124, 16147, Mojica (1999)
16162, 16196; SU 50417, 50418, 50419, 50420
Anostomidae
Leporellus vittatus (Valenciennes, 1850) ICNMHN 11094, 11504, 15066, 15083, Miles (1947); Dahl (1971);
15111, 15679, 16074 Mojica (1999)
Leporinus muyscorum Steindachner, 1901 IAvH 3416; ICNMHN 2519, 2692, 3249, 9751, Eigenmann (1922); Fowler (1942);
10387, 11096, 11420, 11460, 11509, 11534, Miles (1947); Dahl (1971);
15101, 15479, 15641, 15884, 16141 Mojica (1999)
Leporinus striatus Kner, 1858 IAvH 3423, 3427 Miles (1947); Dahl (1971);
Mojica (1999)
Crenuchidae
Characidium caucanum Eigenmann, 1912 ICNMHN 2027, 2715, 10427, 11542 Mojica (1999)
Characidium fasciatum Reinhardt, 1866 ICNMHN 2629, 2695, 6468, 15628, 15647, Miles (1947); Dahl (1971);
15666, 15920, 15981, 16057, 16065, 16132, Mojica (1999)
16148, 16170, 16180
Characidium phoxocephalum Eigenmann 1912 ICNMHN 15457, 15533, 15583, 15614, 16106 Miles (1947)
Gasteropelecidae
Gasteropelecus maculatus Steindachner, 1879 IAvH 2973, 3478; ICNMHN 1458, 2035, 2521, Dahl (1971); Mojica (1999)
5295, 6456, 6503, 15149

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Mojica et al. Fish of the middle Magdalena -29

Taxón / Taxa Colección / Museum Referencia / Reference

Characidae Incertis Sedis


Astyanax cf. bimaculatus (Linnaeus, 1758) ICNMHN 1437, 7240 Miles (1947); Dahl (1971);
Mojica (1999)
Astyanax caucanus (Steindachner, 1879) ICNMHN 10968, 11169, 11415, 11490, 11522, Eigenmann (1922); Fowler (1942);
11538, 11728, 13547 Mojica (1999)
Astyanax fasciatus (Cuvier, 1819) IAvH 3310, 3511, 7720; ICNMHN 1438, 1439, 1440, Eigenmann (1922); Fowler (1942);
1441, 1442, 1443, 2684, 2700, 3587, 5303, 5304, Miles (1947); Dahl (1971);
6446, 6462, 6498, 6623, 7256, 7257, 8519, 10434, Mojica (1999)
10965, 10977, 11066, 11086, 11401, 11408, 11422,
11463, 11473, 11489, 11539, 11556, 11734, 11750,
11751, 15057, 15065, 15073, 15080, 15082, 15126,
15133, 15141, 15480, 15604, 15607, 15621, 15635,
15651, 15668, 15855, 15868, 15886, 15907, 15911,
15936, 15982, 16056, 16067, 16094, 16144, 16158,
16181, 16194
Astyanax magdelenae Eigenmann y Henn, 1916 ICNMHN 2699, 5289, 6461, 6491, 6494, 15063, Miles (1947); Dahl (1971);
15074, 15081, 15134, 15140, 15612, 15618, 15634, Mojica (1999)
15655, 15662, 15853, 15864, 15889, 16182
Bryconamericus caucanus Eigenmann, 1913 ICNMHN 2043, 2703, 15058 Mojica (1999)
Bryconamericus plutarcoi Román-Valencia, 2001 IAvH 3123, 3131, 7531; ICNMHN 4886, 4887 Roman-Valencia (2001)
Creagrutus affinis Steindachner, 1880 IAvH 3583; ICNMHN 10431, 15574, 15691 Miles (1947); Dahl (1971);
Mojica (1999)
Creagrutus guanes Torres-Mejia y Vari, 2005 ICNMHN 8520, 8521, 8522, 9894, 9895, 9896,
9897, 9898
Creagrutus magdalenae Eigenmann, 1913 ICNMHN 985, 994, 2047, 6628, 1003, 2644, 5301, Eigenmann (1922); Fowler (1942);
6444, 6495, 10915, 10967, 10976, 11053, 11061, Miles (1947); Dahl (1971);
11069, 11085, 11166, 11406, 11423, 11462, 11474, Mojica (1999)
11488, 11514, 11524, 11690, 11723, 11732, 11736,
13549, 15064, 15077, 15108, 15114, 15121, 15132,
15153, 15162, 15165, 15179, 15459, 15473, 15484,
15525, 15532, 15547, 15556, 15571, 15584, 15588,
15601, 15620, 15649, 15657, 15664, 15684, 15857,
15885, 15888, 15898, 15918, 15930, 15965, 15975,
15983, 16066, 16085, 16109, 16122, 16138, 16149,
16171, 16186, 16199
Grundulus bogotensis (Humboldt, 1821) IAvH 1660, 2169, 2202; ICNMHN 687, 4922 Eigenmann (1922); Fowler (1942)
Hemibrycon colombianus Eigenmann, 1914 IAvH 2942, 3130, 3132, 4300, 4301, 4302, 4303; Eigenmann (1922); Miles (1947);
ICNMHN 753, 755, 2051, 2870 Dahl (1971); Mojica (1999)
Hemibrycon dentatus (Eigenmann, 1913) ICNMHN 2990, 5293, 6445, 6492, 6624, 7242, 7243, Dahl (1971); Mojica (1999)
10395, 10397, 10402, 10435, 10464, 10494, 10506,
10606, 10608, 10613, 10622, 10914, 10924, 11048,
11063, 11084, 11161, 11418, 11453, 11464, 11497,
11533, 11540, 11719, 13568, 15103, 15160, 15454,
15472, 15526, 15530, 15540, 15551, 15568, 15580,
15587, 15602, 15619, 15659, 15887, 15928, 15946,
15951, 15964, 16084, 16102, 16115, 16118, 16204
Hemibrycon tolimae (Eigenmann, 1913) ICNMHN 768, 2709 Eigenmann (1922); Miles (1947);
Dahl (1971); Mojica (1999)
Hyphessobrycon inconstans (Eigenmann IAvH 7665; ICNMHN 6465, 6504, 10451 Eigenmann (1922); Miles (1947);
y Ogle, 1970) Dahl (1971); Mojica (1999)
Salminus affinis Steindachner, 1880 ICNMHN 10388, 11433, 15078, 15105 Miles (1947); Dahl (1971);
Mojica (1999)
Triportheus magdalenae (Steindachner, 1878) IAvH 7726, 7727, 7728; ICNMHN 3590, 11505 Eigenmann (1922); Miles (1947);
Dahl (1971); Mojica (1999)

Biota Colombiana 7 (1), 2006


30- Peces de la cuenca media del río Magdalena Mojica et al.

Taxón / Taxa Colección / Museum Referencia / Reference

Bryconinae
Brycon labiatus Steindachner, 1879 Esta especie sólo se ha encontrado en la bibliografia. Eigenmann (1922); Fowler (1942)
Brycon moorei Steindachner, 1878 IAvH 3971, 7729; ICNMHN 15564, 16104 Eigenmann (1922); Miles (1947);
Dahl (1971); Mojica (1999)
Brycon rubricauda Steindachner, 1879 Observada pero no colectada. Miles (1947); Dahl (1971);
Mojica (1999)
Characinae
Acestrocephalus anomalus (Steindachner, 1880) ICNMHN 53, 12737 Eigenmann (1922); Fowler (1942);
Miles (1947); Dahl (1971);
Mojica (1999)
Cynopotamus magdalenae (Steindachner, 1879) IAvH 3611; ICNMHN 11501 Eigenmann (1922); Miles (1947);
Dahl (1971); Mojica (1999)
Roeboides dayi (Steindachner, 1878) IAvH 2931, 2932, 3672, 3673, 7666; Eigenmann (1922); Fowler (1942);
ICNMHN 2055, 2457, 2520, 2701, 3747, 5296, Miles (1947); Dahl (1971);
6458, 6480, 6625, 7258, 10612, 11073, 11535, Mojica (1999)
11741, 15136, 15144, 15176, 15521, 15605,
15631, 15680, 15903, 16093, 16188
Cheirodontinae
Saccoderma hastatus (Eigenmann, 1913) IAvH 7664; ICNMHN 2455, 2688, 5300, 6457, Miles (1947); Dahl (1971);
6478, 7259, 10413, 10609, 10616, 10973, Mojica (1999)
11050, 11062, 11067, 11437, 11499, 11536,
11740, 15059, 15137, 15148, 15166, 15177,
15599, 15667, 15678, 15856, 15895, 15925,
16072, 16086, 16155, 16187, 16197
Glandulocaudinae
Argopleura diquensis (Eigenmann, 1913) IAvH 3493, 3494, 3495; ICNMHN 3501, 8518, Eigenmann (1922); Dahl (1971);
10399, 10429, 10463, 10596, 10598, 10610 Mojica (1999)
Argopleura magdalenensis (Eigenmann, 1913) ICNMHN 2707, 2710, 2714, 5298, 6449, 6488, Eigenmann (1922); Fowler (1942);
7241, 11082, 11438, 11496, 11739, 15118, Miles (1947); Dahl (1971);
15139, 15145, 15175, 15466, 15524, 15554, Mojica (1999)
15596, 15622, 15656, 15901, 15945, 15973,
16119, 16137, 16177, 16205
Gephyrocharax melanocheir Eigenmann, 1912 IAvH 7667; ICNMHN 2454, 3182, 3263, 5299, Eigenmann (1922); Miles (1947);
6459, 6472, 10910, 10970, 11045, 11057, Dahl (1971); Mojica (1999)
11068, 11075, 11171, 11410, 11421, 11465,
11476, 11498, 11516, 11527, 11742, 13551,
15152, 15173, 15523, 15643, 15671, 15681,
15858, 15897, 15924, 15944, 16070, 16095,
16136, 16198
Cynodontidae
Gilbertolus alatus (Steindachner, 1878) Observada pero no colectada. Miles (1947)
Erythrinidae
Hoplias malabaricus (Bloch, 1794) ICNMHN 3282, 6490, 10406, 11074, 11091, 11481, Fowler (1942); Miles (1947);
11511, 11744, 15150, 15645, 15673, 15854, Dahl (1971); Mojica (1999)
15902, 15927, 16098, 16153, 16184, 16193
Lebiasinidae
Lebiasina chucuriensis Ardila Rodríguez, 2001 IAvH 4729; ICNMHN 5313 Ardila Rodríguez (2001)
Lebiasina floridablancaensis Ardila Rodríguez, 1994 IAvH 4730; ICNMHN 1837, 2605 Ardila Rodríguez (1994)
Ctenoluciidae
Ctenolucius hujeta (Valenciennes, 1850) ICNMHN 1416, 2518, 2687, 3248, 6453, Eigenmann (1922); Fowler (1942);
6481, 15142, 15639, 15873 Miles (1947); Dahl (1971);
Mojica (1999)

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Mojica et al. Fish of the middle Magdalena -31

Taxón / Taxa Colección / Museum Referencia / Reference

Siluriformes
Cetopsidae
Cetopsis othonops (Eigenmann, 1912) IAvH 512, 3766; ICNMHN 5297, 7264, 10432, Miles (1947); Dahl (1971);
10493, 15961, 16145 Mojica (1999)
Aspredinidae
Bunocephalus colombianus Eigenmann, 1912 IAvH 3278, 3279; ICNMHN 2496, 5292, 6467, Miles (1947); Dahl (1971);
6470, 16151, 16163 Mojica (1999)
Dupouyichthys sapito Schultz, 1944 ICNMHN 4244, 6487, 10618 Miles (1947); Dahl (1971);
Mojica (1999); Mojica et al. (2000)
Xiliphius magdalenae Orcés, 1962 IAvH 3277; ICNMHN 382 Gosline (1945); Miles (1947);
Dahl (1971); Mojica (1999)
Trichomycteridae
Eremophilus mutisii Humboldt, 1805 IAvH 647; ICNMHN 688 Eigenmann (1922)
Paravandellia phaneronema (Miles, 1943) ICNMHN 16117, 16131 Miles (1947); Dahl (1971);
Mojica (1999)
Trichomycterus banneaui Eigenmann, 1912 IAvH 3783; ICNMHN 11165, 11411, 11454, Miles (1947); Dahl (1971);
11458, 11483, 15109, 15119, 15123, 15464, Mojica (1999)
15474, 15531, 15541, 15552, 15578, 15591,
15603, 15650, 15661, 15676, 15880, 15921,
15940, 15953, 15962, 15980
Trichomycterus bogotense (Eigenmann, 1912) IAvH 5602, 5603, 5604, 5605, 5606; ICNMHN 3534 Eigenmann (1918);
Eigenmann (1922)
Trichomycterus chapmani (Eigenmann, 1912) ICNMHN 1465, 7262, 7263 Mojica (1999)
Trichomycterus latistriatus (Eigenmann, 1917) IAvH 4340, 4341, 4342, 4343, 4344, 4345, 4346; Eigenmann (1918);
ICNMHN 3524 Eigenmann (1922); Fowler (1942);
Miles (1947); Dahl (1971);
Mojica (1999)
Trichomycterus nigromaculatum Boulenger, 1887 Eigenmann (1918);
Eigenmann (1922); Fowler (1942)
Trichomycterus retropinnis Regan, 1903 ICNMHN 1450, 1455, 1466, 1803, 1 Miles (1947)
0909, 10917, 11044
Trichomycterus stellatus (Eigenmann, 1918) Eigenmann (1918);
Eigenmann (1922); Miles (1947);
Dahl (1971); Mojica (1999)
Trichomycterus straminius (Eigenmann, 1917) ICNMHN 754, 832, 1794, 2502, 2516, 3512, Eigenmann (1922); Miles (1947);
9438, 9439, 9440, 9441, 10603 Dahl (1971); Mojica (1999)
Trichomycterus striatus (Meek y Hildebrand, 1913) ICNMHN 1451 Eigenmann (1922); Miles (1947);
Dahl (1971); Mojica (1999)
Callichthyidae
Callichthys oibaensis Ardila Rodriguez, 2005 IAvH 5730; ICNMHN 13396 Ardila Rodríguez (2005)
Hoplosternum magdalenae Eigenmann, 1913 Observada pero no colectada. Fowler (1942)
Astroblepidae
Astroblepus chapmani (Eigenmann, 1912) IAvH 4322, 4323, 5607, 5608 Miles (1947); Dahl (1971);
Mojica (1999)
Astroblepus chotae (Regan, 1904) ICNMHN 1839, 2127, 2497, 2509, Miles (1947); Dahl (1971);
10405, 10495, 10602, 14434 Mojica (1999)
Astroblepus cyclopus (Humboldt, 1805) ICNMHN 2125, 2199, 2309, Fowler (1942); Miles (1947);
14430, 14431, 14432, 14433 Dahl (1971); Mojica (1999)
Astroblepus frenatus Eigenmann, 1918 IAvH 271, 272, 273, 274, 275, Eigenmann (1922); Fowler (1942)
276, 277, 278, 279, 280, 281

Biota Colombiana 7 (1), 2006


32- Peces de la cuenca media del río Magdalena Mojica et al.

Taxón / Taxa Colección / Museum Referencia / Reference

Astroblepus grixalvii Humboldt, 1805 Miles (1947); Dahl (1971);


Mojica (1999)
Astroblepus guentheri (Boulenger, 1887) ICNMHN 1449, 2292, 14435, 14436 Mojica (1999)
Astroblepus homodon (Regan, 1904) IAvH 4610, 4611; ICNMHN 1447, 1448, 1844, Miles (1947); Mojica (1999)
2108, 2109, 2110, 2111, 2136, 2198, 2310, 7247,
7248, 7249, 7250, 10911, 10926, 11049, 11156,
11451, 11529, 15168, 15461, 15476, 15536, 15548,
15562, 15572, 15581, 15592, 15606, 15658, 15900,
15923, 15952, 15969, 16081, 16092, 16114, 16120
Astroblepus longifilis (Steindachner, 1882) IAvH 4612, 5609, 5610; ICNMHN 1843, Eigenmann (1922); Miles (1947);
2093, 2094, 2095, 2097, 2098, 2100, 2102, Dahl (1971); Mojica (1999)
2103, 2299, 2300, 7706
Astroblepus micrescens Eigenmann, 1918 ICNMHN 756, 771, 2134, 2621 Eigenmann (1922); Fowler (1942);
Miles (1947); Dahl (1971);
Mojica (1999)
Astroblepus nicefori Myers, 1932 ICNMHN 3648 Miles (1947); Mojica (1999)
Astroblepus santanderensis Eigenmann, 1918 IAvH 4333, 4339; ICNMHN 14429 Eigenmann (1922); Fowler (1942)
Astroblepus unifasciatus Eigenmann, 1912 ICNMHN 14428 Mojica (1999)
Loricariidae
Loricariinae
Crossoloricaria variegata (Steindachner, 1879) ICNMHN 5288, 7244 Eigenmann (1922); Miles (1947);
Dahl (1971); Mojica (1999)
Dasyloricaria filamentosa (Steindachner, 1878) IAvH 3845, 3846, 3847, 7683; ICNMHN 2697, Miles (1947); Dahl (1971);
3763, 5287, 6383, 6508, 6509, 10460 Mojica (1999)
Dasyloricaria seminuda (Eigenmann & Vance, 1912) Miles (1947); Mojica (1999)
Rineloricaria magdalenae (Steindachner, 1879) IAvH 3953; ICNMHN 6484 Miles (1947); Dahl (1971);
Mojica (1999)
Spatuloricaria fimbriata (Eigenmann y Vance, 1912) Miles (1947)
Spatuloricaria gymnogaster (Eigenmann ICNMHN 10459, 11429, 11431, 11469, Miles (1947); Dahl (1971);
y Vance, 1912) 11502, 15876, 15987, 16176 Mojica (1999)
Sturisoma aureum (Steindachner, 1990) IAvH 3962, 3963; ICNMHN 5290, 6497, 7245, Eigenmann (1922); Miles (1947);
7246, 10403, 10912, 11412, 11484, 11518, Dahl (1971); Mojica (1999)
11738, 16053, 16160, 16174, 16200
Sturisoma panamense (Eigenmann IAvH 3964; ICNMHN 2007 Miles (1947); Dahl (1971);
y Eigenmann, 1889) Mojica (1999)
Sturisomatichthys leightoni (Regan, 1912) IAvH 3960, 3961; ICNMHN 15128, 15135, Miles (1947); Mojica (1999)
15154, 15629, 15672, 15882, 15916, 15939,
15979, 16052, 16140, 16161, 16175
Hypostominae
Hypostomus hondae (Regan, 1912) IAvH 3834, 3835; ICNMHN 1999, 2463, 6455, Miles (1947); Dahl (1971);
6473, 10385, 11487, 11731, 11748, 15633, Mojica (1999)
15669, 15985, 16048, 16154
Hypostomus teniucauda (Steindachner, 1878) IAvH 2982, 3935 Eigenmann (1922); Fowler (1942);
Miles (1947); Mojica (1999)
Pterygoplichthys undecimalis (Steindachner, 1878) Observada pero no colectada. Fowler (1942); Miles (1947);
Dahl (1971); Mojica (1999)
Ancistrinae
Chaetostoma fischeri Steindachner, 1879 IAvH 3818, 3819; ICNMHN 10424, 10425, Miles (1947); Dahl (1971);
10452, 10455, 10457, 10504, 11404, 11432, Mojica (1999)
11472, 11494, 15468, 15546, 15609, 15646,
15910, 15950, 16100, 16105, 16129, 16190

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Mojica et al. Fish of the middle Magdalena -33

Taxón / Taxa Colección / Museum Referencia / Reference

Chaetostoma leucomelas Eigenmann, 1918 IAvH 3820, 3821, 3822; ICNMHN 2002 Mojica (1999)
Chaetostoma milesi Fowler, 1941 IAvH 4334; ICNMHN 3499, 10430, 10456, Miles (1947); Dahl (1971);
11158, 11409, 15171, 15460, 15467, 15528, Mojica (1999)
15538, 15566, 15576, 15608, 15906, 15949,
16088, 16103, 16123, 16185
Chaetostoma thomsoni Regan, 1904 ICNMHN 590, 3500, 3682, 5294, 6448, 6506, Eigenmann (1922); Miles (1947);
7267, 7268, 10411, 10415, 10418, 10419, Dahl (1971); Mojica (1999)
10420, 10421, 10422, 10453, 10454, 10498,
10604, 10621, 10916, 10925, 11046, 11059,
11087, 11162, 11455, 11466, 11506, 11528,
11722, 13550, 15055, 15061, 15072, 15106,
15115, 15131, 15172, 15456, 15470, 15529,
15537, 15557, 15565, 15575, 15586, 15616,
15883, 15890, 15904, 15919, 15931, 15955,
15966, 15984, 16047, 16080, 16107, 16112,
16126, 16169
Dolichancistrus carnegiei (Eigenmann, 1916) IAvH 3937, 3938, 4329, 4330, 4331, 4332, 5263; Miles (1947); Dahl (1971);
ICNMHN 591, 3235 Mojica (1999)
Hemiancistrus wilsoni Eigenmann, 1918 ICNMHN 2000, 2814 Dahl (1971); Mojica (1999)
Lasciancistrus caucanus Eigenmann, 1912 IAvH 2934, 3901, 3902, 4324, 4325, 4326, 4327, Fowler (1942); Dahl (1971);
4328; ICNMHN 2006, 2525, 5305, 6451, 6499, Mojica (1999)
7254, 7255, 10386, 10393, 10416, 10501, 10595,
10623, 10624, 11051, 11160, 11167, 11419,
11467, 11517, 11525, 11554, 15107, 15113,
15122, 15156, 15167, 15455, 15517, 15539,
15561, 15567, 15577, 15590, 15600, 15660,
15683, 15859, 15875, 15905, 15929, 15947,
15957, 15971, 15978, 16051, 16068, 16078,
16091, 16110, 16127, 16166, 16191, 16202
Panaque cochliodon (Steindachner, 1879) Observada pero no colectada. Miles (1947); Dahl (1971);
Mojica (1999)
Pseudopimelodidae
Pseudopimelodus schulzi (Dahl, 1955) ICNMHN 712, 2016 Eigenmann (1922); Miles (1947);
Dahl (1971); Mojica (1999)
Heptapteridae
Cetopsorhamdia molinae Miles, 1943 ICNMHN 2462, 5306, 6500, 7260, Miles (1947); Dahl (1971);
10918, 13829, 15938, 15976 Mojica (1999)
Cetopsorhamdia nasus Eigenmann y Fischer, 1916 IAvH 3649; ICNMHN 2456, 5661, 7265, Miles (1947); Dahl (1971);
10920, 10978, 11060, 11078, 11417, Mojica (1999)
11468, 11553, 11727, 13545, 16133
Imparfinis nemacheir (Eigenmann y Fischer, 1916) ICNMHN 2819, 3291, 5307, 6477, 7266, Miles (1947); Dahl (1971);
11493,11561, 15124, 15151, 15522, 15624, Mojica (1999)
15870, 15917, 15933, 16050, 16150, 16164
Pimelodella chagresi (Steindachner, 1876) IAvH 3718, 4311, 4312, 4313, 4314, 4315; Fowler (1942); Miles (1947);
ICNMHN 2682, 3257, 3272, 6474, 6475, 6485, Dahl (1971); Mojica (1999)
6627, 7251, 7252, 7253, 9753, 10462, 10497,
10607, 10615, 10919, 10963, 11054, 11058,
11077, 11163, 11170, 11414, 11452, 11479,
11515, 11532, 11725, 11747, 13546, 15110,
15125, 15520, 15542, 15555, 15613, 15625,
15869, 15934, 15948, 15967, 16046, 16087,
16111, 16134, 16165
Rhamdia quelen (Quoy y Gaimard, 1824) IAvH 4316, 4317, 4318, 4319, 4320, 4321; Fowler (1942); Miles (1947);
ICNMHN 454, 2011, 2464, 3258, 6466, 10407, Dahl (1971); Mojica (1999)
10964, 11095, 11164, 11448, 11480, 11510,
13553, 15478, 15623, 15638, 15682, 15866,
16055, 16173

Biota Colombiana 7 (1), 2006


34- Peces de la cuenca media del río Magdalena Mojica et al.

Taxón / Taxa Colección / Museum Referencia / Reference

Pimelodidae
Megalonema xanthum Eigenmann, 1912 IAvH 3715; ICNMHN 11560 Miles (1947); Dahl (1971)
Pimelodus blochii Valenciennes, 1840 ICNMHN 2809, 3259, 3588, 6447, 6463, 6471, Eigenmann (1922); Gosline (1945);
6864, 6866, 9752, 10921, 11089, 11456, 11471, Miles (1947); Dahl (1971);
11507, 11512, 11543, 11733, 13552, 15642 Mojica (1999)
Pimelodus grosskopfii Steindachner, 1879 IAvH 3741, 3742; ICNMHN 352, 6863, 6867, Eigenmann (1922); Fowler (1942);
11425, 11457, 11508, 11548, 11691, 11724, Gosline (1945); Miles (1947);
11743, 13555 Dahl (1971); Mojica (1999)
Pseudoplatystoma fasciatum (Linnaeus, 1766) ICNMHN 6860, 8240 Eigenmann (1922); Fowler (1942);
Miles (1947); Dahl (1971);
Mojica (1999)
Sorubim cuspicaudus Littmann, Burr y Nass, 200 ICNMHN 6869 Eigenmann (1922); Fowler (1942);
Miles (1947); Dahl (1971);
Mojica (1999)
Ariidae
Notarius bonillai (Miles, 1945) ICNMHN 9873 Acero y Betancur (2006)
Doradidae
Centrochir crocodilii (Humboldt, 1821) ICNMHN 588 Eigenmann (1922); Fowler (1942);
Miles (1947); Dahl (1971);
Mojica (1999)
Auchenipteridae
Ageneiosus pardalis Lutken, 1874 ICNMHN 8220, 8241, 10014, 10015 Eigenmann (1922); Mojica (1999)
Trachelyopterus insignis (Steindachner, 1878) IAvH 3282, 3283, 3284, 4129; ICNMHN 5291 Eigenmann (1922); Miles (1947);
Dahl (1971); Mojica (1999)
Gymnotiformes
Gymnotidae
Gymnotus ardilai (Maldonado-Ocampo ???? Maldonado-Ocampo
y Albert, 2004) y Albert (2004)
Sternopygidae
Eigenmannia humboldtii (Steindachner, 1878) ICNMHN 15130, 15685
Eigenmannia virescens (Valenciennes, 1842) ICNMHN 2702, 2929, 3251, 6454, 7261, 10620 Eigenmann (1914);
Eigenmann (1922); Miles (1947);
Dahl (1971); Mojica (1999)
Sternopygus aequilabiatus (Humboldt, 1805) IAvH 3207; ICNMHN 2681, 2691, 3326, 6452, Eigenmann (1914);
6507, 10390, 10391, 10392, 10417, 10597, Eigenmann (1922); Miles (1947);
11427, 11495, 15458, 15518, 15544, 15553, Dahl (1971); Mojica (1999)
15569, 15585, 15589, 15611, 15686, 15860,
15874, 15914, 15941, 15960, 15972, 15988,
16083, 16099, 16125, 16142
Hypopomidae
Brachyhypopomus brevirostris (Steindachner, 1868) Miles (1947); Dahl (1971);
Mojica (1999)
Apteronotidae
Apteronotus eschmeyeri Santana, ICNMHN 6741, 11092, 11426, 11459, 15112, 15469,
Maldonado-Ocampo, Severi & Mendes, 2004 15481, 15543, 15560, 15610, 15687, 15861, 15943,
15959, 16062, 16097, 16116, 16143
Apteronotus magdalenensis (Miles, 1945) ICNMHN 6687
Apteronotus mariae (Eigenmann y Fischer, 1914) ICNMHN 10461 Miles (1947); Dahl (1971);
Mojica (1999)

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Mojica et al. Fish of the middle Magdalena -35

Taxón / Taxa Colección / Museum Referencia / Reference

Cyprinodontiformes
Rivulidae
Rivulus elegans Steindachner, 1880 ICNMHN 3362 Miles (1947); Dahl (1971);
Mojica (1999)
Rivulus magdalenae Eigenmann & Henn, 1916 ICNMHN 1444, 1445, 1446, 1459, 2068, Dahl (1971); Mojica (1999)
2685, 6502, 15462, 15690
Poeciliidae
Poecilia caucana (Steindachner, 1880) IAvH 4351, 4353, 4354; ICNMHN 2693, 2712, Dahl (1971); Mojica (1999)
6469, 6486, 10611, 10614, 10971, 11070,
11080, 11402, 11500, 11520, 11552, 11726,
15060, 15158, 15161, 15463, 15648, 15670,
15862, 15879, 15915, 16156, 16172
Poecilia reticulata Peters, 1859 ICNMHN 16210, 16211, 16214
Synbranchiformes
Synbranchidae
Synbranchus marmoratus Bloch, 1975 Observada pero no colectada. Fowler (1942); Miles (1947);
Mojica (1999)
Perciformes
Sciaenidae
Plagioscion surinamensis (Bleeker, 1973) Observada pero no colectada. Miles (1947); Mojica (1999)
Cichlidae
Aequidens pulcher (Gill, 1858) IAvH 2930, 3062, 3143; ICNMHN 2706, 3252, Dahl (1971); Mojica (1999)
3809, 6460, 6479, 10502, 10908, 10966, 11071,
11076, 11157, 11403, 11416, 11477, 11485,
11530, 11537, 11730, 11737, 11749, 15146,
15559, 15595, 15627, 15636, 15665, 15688,
15867, 15926, 16061, 16168, 16203
Caquetaia kraussii (Steindachner, 1879) IAvH 3986, 3987, 3988, 3989; ICNMHN 3253, Miles (1947); Mojica (1999)
3816, 6501, 10400, 10412, 10599, 10923,
10979, 11052, 11081, 11413, 11430, 11449,
11478, 11492, 11513, 11526, 11551, 11718,
11746, 15069, 15084, 15116, 15127, 15143,
15626, 15674
Caquetaia umbrifera (Meek y Hildebrand, 1913) IAvH 643; ICNMHN 1454, 1561, 2063, 2680, Miles (1947); Dahl (1971);
7239, 10389, 10394, 15174, 15563, 15598, Mojica (1999)
15654, 15899, 16096, 16167, 16189
Geophagus steindachneri Eigenmann IAvH 3981, 3982, 3983, 4356, 4357, 4362; Miles (1947); Dahl (1971);
y Hildebrand, 1910 ICNMHN 1153, 1462, 1512, 2678, 2694, 2705, Mojica (1999)
3254, 3264, 3812, 5302, 6450, 6489, 6626,
7232, 7233, 7234, 7235, 7236, 7237, 7238,
10398, 10404, 10410, 10436, 10458, 10496,
10499, 10500, 10503, 10505, 10600, 10617,
10922, 10969, 11055, 11064, 11065, 11083,
11159, 11168, 11407, 11450, 11475, 11486,
11523, 11531, 11550, 11721, 13548, 15053,
15054, 15068, 15075, 15102, 15104, 15117,
15120, 15147, 15159, 15164, 15178, 15453,
15471, 15527, 15545, 15550, 15594, 15597,
15632, 15640, 15653, 15663, 15689, 15863,
15871, 15891, 15909, 15913, 15935, 15958,
15970, 15986, 16060, 16073, 16079, 16101,
16108, 16128, 16157, 16178, 16192, 16201

Biota Colombiana 7 (1), 2006


36- Peces de la cuenca media del río Magdalena Mojica et al.

Agradecimientos / Acknowledgments
Los autores expresan sus agradecimientos a Javier Alejando Maldonado Ocampo y Juan David Bogotá Gregory del Instituto
Alexander von Humboldt por facilitar el acceso a su base de datos y la colección ictiológica.

The authors would like to thank Javier Alejando Maldonado Ocampo and Juan David Bogotá Gregory from the Alexander
von Humboldt Institute for access to the database and ichthyological collection.

Literatura Citada / Literature Cited


Acero A. P., R. Betancur-R. (2006) Real identity of the Eigenmann C. H. (1920) The Magdalena basin and horizontal
northern Colombian endemic sea catfish and vertical distributions of its fishes. Indiana
Galleichthys bonillai Miles, 1945 (Siluriformes: University Studies. 47b: 20-34.
Ariidae) Cybium (299): 1 – 5. Fowler H. W. (1941) Notes on Colombian fresh-water fishes
Ardila-Rodríguez C. A. (1994) Lebiasina with descriptions of four new species. Not. Nat.
floridablancaensis, una nueva especie de pez para (Phila.). 73: 1-10.
Colombia (Teleostei: Characiformes, Lebiasinidae). Fowler H. W. (1942) Lista de peces de Colombia. Rev. Acad.
Revista Unimetro, Universidad Metropolitana, Colomb. Cienc. 5 (7): 128-138.
Facultad de Medicina, Barranquilla, Colombia, 10 Fowler H. W. (1950) Colombian zoological survey. Part VI -
(19): 1 – 18. Fishes obtained at Totumo, Colombia, with
Ardila-Rodríguez C. A. (2005) Callichthys oiabaensis, una
descriptions of two new species. Notulae Nature
nueva especie de pez para el departamento de
of the Academic of Natural Sciences of Philadelphia.
Santander – Colombia (Siluriformes:
222: 1-8.
Callichthyidae). Memorias VIII Simposio
Humboldt F. H. A. von. (1805) Mémoire sur l’Eremophilus
Colombiano de Ictiología. Universidad Tecnológica
del Chocó. P. 31 et Astroplepus, deux nouveaux genres de l’order
Dahl G. (1971) Los peces del norte de Colombia. des apodes. En: Voyage de Humboldt et Bonpland,
MinAgicultura-INDERENA. Talleres Litografía Deuxième partie. Observations de Zoologie et
Arco, Bogotá. d’Anatomie comparée. Paris, 17-20, pls.6-7.
Dahl G., A. Ramos (1963) Segunda Parte. Investigación IGAC (1970) Diccionario Geográfico de Colombia. Tomo II,
preliminar sobre la biología del bocachico Bogotá.
(Prochilodus reticulatus magdalenae García Lozano L. C., E. Dister (1990) La planicie de
Steindachner) de los ríos San Jorge y Ure, y los inundación del Medio-Bajo Magdalena,
sistemas de Ciénagas de Ayapel y San Marcos. Pp. restauración y conservación de habitats.
57-91. En: Dahl, G., F. Medem y A. Ramos-Henao INTERCIENCIA. 15 (6): 396 – 410.
(Ed.). El bocachico: Contribución al estudio de su Nelson J. S. (1994) Fishes of the world. John Wiley and
biología y de su ambiente. Corp. Autón. Reg. de Sons. New York. 522 pp.
los Valles del Magdalena y del Sinú. Depto. de Maldonado-Ocampo J. A., J. S. Albert (2004) Gymnotus
Pesca. Talleres Gráficos del Banco de la República, ardilai: a new species of Neotropical electric fish
Bogotá. (Ostariophysi: Gymnotidae) from the Rio
Díaz del Basto J. (1970) Untersuchungen über die fischfauna Magdalena Basin of Colombia. Zootaxa, 759: 1 –
des rio Cesar. Ein beitrag zur tiergeographie 10.
Kolumbiens. Dis. Dr. Rer. Nat. Liebig-Universitat. Maldonado-Ocampo J. A., A.Ortega-Lara, J. S. Usma O., G.
Eigenmann C. H. (1912) Some results from an ichthyological Galvis V, F.A. Villa-Navarro, L. Vásquez G., S. Prada-
reconnaissance of Colombia, South America. Part Pedreros, C. Ardila R. (2005) Peces de los Andes de
I. Contrib. Zool. Lab. Ind. Univ. No. 127. Ind. Univ.
Colombia. Instituto de Investigaciones y Recursos
Studies. 16 (8): 1-27.
Biológicos Alexander von Humboldt. Bogotá D.C.
Eigenmann C. H. (1914) On new species of fishes from the
– Colombia. 346 p.
Rio Meta Basin of eastern Colombia and on albino
Miles C. (1945) Some newly recorded fishes from the
or blind fishes from near Bogotá. Ind. Univ. Studies.
23: 229-230. Magdalena River system. Caldasia. 3 (15): 453-464.
Eigenmann C. H. (1918) The Pygidiidae, a family of south Miles C. (1947) Los peces del río Magdalena. Ministerio de
american catfishes. Memories of the Carnegie Economía Nacional. Sección de Piscicultura Pesca
Museum, 7(5): 259-393. y Caza. Editorial El Gráfico, Bogotá.

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Mojica et al. Fish of the middle Magdalena -37

Mojica J. I. (1999) Lista preliminar de las especies de peces Posada-Arango A. (1909) Los peces. Pp. 285-322. En:
dulceacuícolas de Colombia. Revista de la Academia Estudios científicos del doctor Andrés Posada con
Colombiana de Ciencias. Volumen XXIII: 547-566. algunos otros escritos suyos sobre diversos temas.
Suplemento especial: Imprenta. Oficial, Medellín (Antioquia).
Mojica J. I. (2002) Las pesquerías de la cuenca del Reis R. E., S. O. Kullander, C. J. Ferraris, Jr. (Eds.). (2003)
Magdalena: Ejemplo a no repetir, Pp. 35-41. En: Checklist of the freshwater fishes of South and
Mojica, J. I., C. Castellanos, S. Usma, R. Álvarez- Central America. Porto Alegre: EDIPUCRS, Brasil.
León (Eds.). (2002) Libro rojo de peces 729 p.
dulceacuícolas de Colombia. La serie Libros Rojos Steindachner F. (1877) Ichthyologische Beiträge. IV. Anz.
de Especies Amenazadas de Colombia. Instituto Akad. Wiss. Wien. 72 (1): 551-616.
de Ciencias Naturales Universidad Nacional de Steindachner F. (1878) Zur Fischfauna des Magdalenen-
Colombia, Ministerio del Medio Ambiente, Bogotá, Stromes. Anz. Akad. Wiss. Wien. 15 (12): 88-91.
Colombia. Steindachner F. (1879) Zur Fisch-fauna des Magdalenen-
Stromes. Denkschr. Akad. Wiss. Wien. 39: 19-78.

Sorubim conspicaudus
Recibido: 09/05/06
Aceptado: 18/05/06

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Biota Colombiana 7 (1) 39 54, 2006

Peces de la cuenca alta del río Cauca, Colombia


Armando Ortega-Lara1, José Saulo Usma2, Paula Andrea Bonilla1 y Natalia Lorena Santos1

1
Grupo de investigación en zoología, Laboratorio de Zoología, Museo Departamental de Ciencias Naturales, Instituto para
la Investigación y Preservación del Patrimonio Cultural y Natural del Valle del Cauca, INCIVA, Cali, Colombia.
ictiologo@hotmail.com
2
WWF Colombia

Palabras Clave: Peces dulceacuícolas, Lista de especies, Río Cauca, Alto Cauca, Colombia

E n Colombia y en general en los Andes de Sur


América, la diversidad de peces disminuye considerablemente
IMCN: Colección Zoológica de Referencia del Museo
Departamental de Ciencias Naturales, Instituto
con la altura, sin embargo la cuenca alta del río Cauca a pesar para la Investigación y Preservación del
de estar localizada a partir de los 950 m.s.n.m., tiene una alta Patrimonio Cultural y Natural del Valle del Cauca,
riqueza de especies en relación con otras regiones ubicadas a INCIVA.
la misma altura. Igualmente, en esta cuenca se encuentra un CIRUV: Colección Ictiológica de Referencia del
alto porcentaje de endemismos debido probablemente al Departamento de Biología de la Universidad del
aislamiento generado por el levantamiento del valle Valle, Cali.
geográfico del río Cauca como consecuencia de procesos CZUT-IC: Colección de Zoología de la Universidad del
de isostasia u orogénesis (Maldonado-Ocampo et al. 2005) Tolima, Ibagué.
y la formación del cañón del medio Cauca, que a lo largo de ICNMHN: Colección de Referencia de la Unidad de
200 km. de raudales en la llamada Depresión Momposina, Ictiología del Instituto de Ciencias Naturales,
se constituyó como una barrera fisiográfica que evitó que Museo de Historia Natural de la Universidad
la mayoría de las especies de la cuenca baja pudiesen migrar Nacional de Colombia, Bogotá D.C.
hasta esta zona (Miles 1943b, Maldonado-Ocampo et al. IAvH-P: Colección de peces dulceacuícolas del Instituto
2005). Alexander von Humboldt, Villa de Leyva,
Boyacá.
Aproximadamente desde los 3000 m.s.n.m. en su nacimiento MHNUC: Colección de Referencia del Museo de Ciencias
en la Laguna del Buey (departamento del Cauca), el río Cauca Naturales de la Universidad del Cauca, Popayán.
recorre una longitud de 527 km hasta el inicio de los raudales
conocidos como «chorros de la Virginia», en el municipio De igual forma se consultó las bases de datos de las
de La Virginia, Risaralda. La cuenca alta esta limitada por la siguientes colecciones extranjeras a través del Catálogo de
divisoria de aguas de las cordilleras Central y Occidental Peces de la Academia de Ciencias de California (2005):
cuyas aguas drenan al río Cauca, abarcando los
departamentos de Cauca, Valle del Cauca, Risaralda y AMNH: American Museum of Natural History, New York,
Quindío. Estados Unidos.
BMNH: Natural History Museum, London, Reino Unido.
Historicamente hasta la primera mitad del siglo XX, se CAS: California Academy of Sciences, San Francisco,
registraron 41 especies nativas para la cuenca alta del río Estados Unidos.
Cauca (Eigenmann 1922; Miles 1943b, 1947); posteriormente, FMNH: Field Museum of Natural History, Chicago,
Díaz del Basto (1970) incrementó los registros a 46 especies Estados Unidos.
y Mojica (1999) a 47. En este listado se presenta la riqueza NRM: Naturhistoriska riksmuseet, Stockholm, Suecia.
de especies de la cuenca considerando los registros USNM: National Museum of Natural History,
históricos, junto con la revisión taxonómica de las especies Smithsonian Institution, Washington, D.C.,
depositadas en las siguientes colecciones a nivel nacional: Estados Unidos.

Biota Colombiana 7 (1), 2006


40- Peces del Alto Cauca Ortega Lara et al.

Se incluye en el listado la información de los resultados de Para cada especie se presenta la distribución según su
los muestreos realizados por los autores entre 1995 y 2004, procedencia (ind: procedencia indeterminada; int: especie
en la cuenca alta (Usma 1995, 1996, Ortega-Lara et al. 1999, introducida en la cuenca; nat: especie nativa del alto Cauca).
Ortega-Lara et al. 2000, Ortega-Lara et al. 2002, Usma & La altitud se refiere al rango de alturas en las que se ha registrado
Ortega 2002, Usma et al. 2002 y Ortega-Lara 2004). Por último, la especie. Las referencias corresponden a libros, artículos e
informes técnicos en los que se incluye cada especie. Ea:
se registran las especies introducidas en la cuenca y
Eigenmann 1912. Eb: Eigenmann 1913. Ec: Eigenmann 1918.
capturadas en el medio natural. Ed: Eigenmann 1922. FW: Fowler 1942. Ma: Miles 1943a. Mb:
Miles 1943b. Mc: Miles 1945. Md: Miles 1947. DB: Díaz del
Para la elaboración del listado se siguió la clasificación Basto 1970. D: Dahl 1971. H: Howes 1982. V: Vargas 1989.
taxonómica de Reis et al. (2003), donde las familias se RVa: Román-Valencia 1993. H&V: Harold & Vari 1994. Ua:
encuentran en orden sistemático y los géneros y especies Usma 1995. RVb: Román-Valencia 1995. Ub: Usma 1996. RV&C:
de cada familia y subfamilia están listados alfabéticamente. Román-Valencia & Cala 1997. C: Cardona et al. 1998. RVc:
En el listado las especies consideradas como nuevos Román-Valencia 1998. L: Lehmann 1999. MJa: Mojica 1999.
registros para la región se señalan con un circulo (o); las OLa: Ortega-Lara et al. 1999. RVd: Román-Valencia et al. 1999.
especies con localidad típica en la cuenca alta del río Cauca T: Torres et al. 1999. OLb: Ortega-Lara et al. 2000. MJb: Mojica
con un asterisco (*); y las especies endémicas con una et al. 2002. Uc: Usma et al. 2002. U&OL: Usma & Ortega-Lara
2002. VN: Villa-Navarro 2002. dS : de Santana et al. 2004. OLc:
cruz (+).
Ortega-Lara 2004. dS&MO: de Santana y Maldonado-Ocampo
2005. MO: Maldonado-Ocampo et al. 2005.

Fish of the Upper Cauca River Basin, Colombia


Armando Ortega-Lara, José Saulo Usma, Paula Andrea Bonilla y Natalia Lorena Santos

Key words: Freshwater fishes, Species list, Cauca River, Upper Cauca, Colombia

I n Colombia and the South American Andes, the


abundance of fish species diminishes according the
Historically, during the first half of 20th century, 41 native
species were reported in the upper Cauca river basin
altitude. However, despite being at an altitude of 950 m, (Eigenmann 1922, Miles 1943b, 1947); later, Diaz del
the upper Cauca river basin is rich in species compared to Basto (1970) increased this report to 46 species, and,
other regions located to the same altitude. In addition the subsequently, Mojica (1999) to 47.
river basin has a large endemic population, probably due
to the isolation generated by the elevation in the The following fish collections were taken into account in
geographic valley of the Cauca river, brought about as a writing this article:
result of isostasy processes or orogenesis (Maldonado-
Ocampo et al. 2005) and the formation of the Cauca Canyon IMCN: Zoological Scientific Reference Collection of
(approximately 200 km of torrents in the «Depresion the Museo Departamental de Ciencias
Naturales, Instituto para la Investigación y
Momposina»). The Canyon is a physiographic barrier that
Preservación del Patrimonio Cultural y Natural
renders most of the species from the lower river basin
del Valle del Cauca, INCIVA.
unable to migrate to the upper basin (Miles 1943b,
CIRUV: Reference Collection of the Departamento de
Maldonado-Ocampo et al. 2005).
Biología de la Universidad del Valle, Cali.
CZUT-IC: Zoology Collection of the Universidad del
The Cauca River begins in the «Laguna del Buey» Tolima, Ibagué.
(Approximately at 3000 m) and flows north 527 km to the ICNMHN: Reference Collection of the Unidad de Ictiología
torrents known as «Chorros de Virginia», in the del Instituto de Ciencias Naturales, Museo de
municipality of Virginia, Risaralda. The watershed of the Historia Natural de la Universidad Nacional
Central and Western Andes whose waters flow into the de Colombia, Bogotá D.C.
Cauca river basin, which spreads over the Cauca, Valle IAvH-P: Collection of freshwater fishes of the Instituto
del Cauca, Risaralda, and Quindio departments, limits Alexander von Humboldt, Villa de Leyva,
with the upper basin. Boyacá.

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Ortega Lara et al. Fish of the Upper Cauca River Basin -41

MHNUC: Reference Collection of the Museo de The species are classified according to Reis et al. (2003),
Ciencias Naturales de la Universidad del the families are presented in systematic order; genera
Cauca, Popayán. and species within each family and subfamily are listed
alphabetically. The species considered new reports for the
The databases of the following collections were also upper basin are indicated with a circle (o); the species
consulted, through the Catalogue of Fishes of the with typical locality in the river upper basin with an
California Academy of Sciences (2005): asterisk (*); and the endemic species with a cross (+).

AMNH: American Museum of Natural History, New The distribution of each species appears according to its
York, USA. origin (ind: undetermined origin; int: introduced species;
BMNH: Natural History Museum, London, UK. nat: native species). The altitude at which each species was
CAS: California Academy of Sciences, San found is shown in the altitude column. The references are
from books, articles and technical information in which each
Francisco, USA.
species are included. Ea: Eigenmann 1912. Eb: Eigenmann
FMNH: Field Museum of Natural History, Chicago,
1913. Ec: Eigenmann 1918. Ed: Eigenmann 1922. FW:
USA.
Fowler 1942. Ma: Miles 1943a. Mb: Miles 1943b. Mc: Miles
NRM: Naturhistoriska riksmuseet, Stockholm,
1945. Md: Miles 1947. DB: Díaz del Basto 1970. D: Dahl
Sweden.
1971. H: Howes 1982. V: Vargas 1989. RVa: Román-
USNM: National Museum of Natural History, Valencia 1993. H&V: Harold & Vari 1994. Ua: Usma 1995.
Smithsonian Institution, Washington, D.C., RVb: Román-Valencia 1995. Ub: Usma 1996. RV&C:
USA. Román-Valencia & Cala 1997. C: Cardona et al. 1998. RVc:
Román-Valencia 1998. L: Lehmann 1999. MJa: Mojica
The list includes information taken from samplings carried 1999. OLa: Ortega-Lara et al. 1999. RVd: Román-Valencia
out by the authors (from 1995 to 2004) in the upper river et al. 1999. T: Torres et al. 1999. OLb: Ortega-Lara et al.
basin (Usma 1995, 1996, Ortega-Lara et al. 1999, Ortega- 2000. MJb: Mojica et al. 2002. Uc: Usma et al. 2002. U&OL:
Lara et al. 2000, Ortega-Lara et al. 2002, Usma & Ortega Usma & Ortega-Lara 2002. VN: Villa-Navarro 2002. dS :
2002, Usma et al. 2002 and Ortega-Lara 2004, as well as de Santana et al. 2004. OLc: Ortega-Lara 2004. dS&MO: de
information on introduced species, which have also been Santana y Maldonado-Ocampo 2005. MO: Maldonado-
registered. Ocampo et al. 2005.

Listado Taxonómico / Taxonomic List


Se registra un total de 85 especies (69 nativas y 16 introducidas) agrupadas en 54 géneros, 23 familias y 7 órdenes. Los
órdenes con mayor representación específica fueron: Siluriformes (36 spp.), Characiformes (31 spp.) y Cyprinodontiformes
(7 spp.). Los cuatro órdenes restantes presentaron entre una y seis especies (Cuadro 1). La familia con la mayor riqueza fue
Characidae (18 spp.) que representa el 21,2% del total de las especies. Le siguen Loricariidae (10 spp.), Astroblepidae (9
spp.), Trichomycteridae, Heptapteridae y Poeciliidae (6 spp respectivamente). Las 22 familias restantes presentan entre una
y cuatro especies (Cuadro 2).

A total of 85 species (69 native and 16 introduced) are listed. These species correspond to 54 genera, 23 families, and 7
orders. The orders with the most species are: Siluriformes (36 spp.), Characiformes (31 spp.) and Cyprinodontiformes
(seven spp.). The remaining four orders include between one and six species (Box 1). The family with most abundance of
species is Characidae (18 spp.) representing 21.2% of the total number of species. Followed by Loricariidae (10 spp.),
and Astroblepidae (9 spp.). Trichomycteridae, Heptapteridae and Poeciliidae have six species each. The remaining 22
families include between one and four species each (Box 2).

Biota Colombiana 7 (1), 2006


42- Peces del Alto Cauca Ortega Lara et al.

Cuadro 1. Número de familias y especies para cada uno de los órdenes de peces de la cuenca alta del río Cauca.

Box 1. Number of families and species for each fish order from the upper Cauca river basin.

Orden / Order Familia / Family Especies / Species


No (%) No (%)
Cypriniformes 1 4.3 1 1.2
Characiformes 7 30.4 31 36.5
Siluriformes 8 34.8 36 42.4
Gymnotiformes 2 8.7 3 3.5
Salmoniformes 1 4.3 1 1.2
Cyprinodontiformes 2 8.7 7 8.2
Perciformes 2 8.7 6 7.1

Cuadro 2. Número de especies por familia para los peces de la cuenca alta del río Cauca.

Box 2. Number of species for each family of fishes from the upper Cauca river basin.

Familias No. Especies Familias No. Especies


/ Families / Species number / Families / Species number

Cyprinidae 1 Astroblepidae 9
Parodontidae 3 Loricariinae 2
Prochilodontidae 2 Hypostominae 2
Anostomidae 3 Ancistrinae 6
Crenuchidae 3 Pseudopimelodidae 1
Characidae Incertae Sedis 12 Heptapteridae 6
Bryconinae 3 Pimelodidae 2
Characinae 1 Sternopygidae 1
Glandulocaudinae 2 Apteronotidae 2
Lebiasinidae 1 Salmonidae 1
Ctenoluciidae 1 Rivulidae 1
Cetopsidae 1 Poeciliidae 6
Trichomycteridae 6 Cichliidae 4
Callichthyidae 1 Osphronemidae 2
Total 85

Se registran 15 especies introducidas, cuatro pertenecientes a la familia Cichlidae y cuatro a Poeciliidae. Una especie
(Cordylancistrus daguae) se considera con distribución indeterminada, ya que Miles (1943b) la registra para la hoya del
Alto Cauca y no para los ríos pertenecientes a la vertiente pacífica vallecaucana, localidad tipo de la especie (Eigenmann
1922), por lo tanto es probable que este autor cometiera un error en la manipulación del material confundiendo su localidad
(IMCN 41). De las especies nativas se destacan cuatro nuevos registros (Brycon labiatus, Astroblepus guentheri, A.
trifasciatus y A. unifasciatus), 13 especies endémicas y 27 especies cuya localidad tipo esta en la región. Dos especies han
sido referenciadas una sola vez y no presentan registros en colecciones (Trichomycterus retropinnis y Astroblepus nicefori).

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Ortega Lara et al. Fish of the Upper Cauca River Basin -43

Lebiasina sp. fue registrada como Piabusina sp. y actualmente se encuentra en proceso de descripción (Ardila com. per.),
Loricariichthys brunneus fue registrada como Rineloricaria filamentosa y un juvenil de Lasiancistrus caucanus como
Cordylancistrus sp. (Lehmann 1999). Ancistrus centrolepis ha sido registrado para el alto Cauca (Ortega-Lara 2004), sin
embargo no se tiene material en colección. Pseudopimelodus schulzi ha sido registrado como Cephalosilurus zungaro
(Miles 1943), P. zungaro (Fowler 1942, Vargas 1989, Román-Valencia 1995), Zungaro zungaro (Usma et al. 2002) y P. bufonius
(Ortega-Lara et al. 1999 y 2000, Ortega-Lara 2004, Maldonado-Ocampo et al. 2005). Apteronotus rostratus corresponden a A.
milesi (sensu de Santana y Maldonado-Ocampo 2005).

Fifteen introduced species (Cichlidae and Poeciliidae included four species each) are reported. The distribution of
Cordylancistrus daguae is considered undetermined, since Miles (1943b) reported it for the upper Cauca river basin and
not for the rivers of Pacific slope of Valle del Cauca, type locality of the species (Eigenmann 1922). Therefore, it is possible
that a mistake was made in material handling and that Miles may have confused the localities (IMCN 41). Four new
reports of native species have been made (Brycon labiatus, Astroblepus guentheri, A. trifasciatus, and A. unifasciatus), as
well as 13 endemic species, and 27 species whose type locality is the upper river upper basin. Two species have only one
report and they have not been registered in the collections (Trichomycterus retropinnis and Astroblepus nicefori). Lebiasina
sp. was reported as Piabusina sp. and is currently in the process of being described (Ardila com. per.), Loricariichthys cf.
brunneus was reported as Rineloricaria filamentous and a young Lasiancistrus caucanus as Cordylancistrus sp. (Lehmann
1999). Ancistrus centrolepis has been reported for the upper Cauca basin (Ortega-Lara 2004), but is not registered in the
collection. Pseudopimelodus schulzi has been reported as Cephalosilurus zungaro (Miles 1943), P. zungaro (Fowler 1942,
Vargas 1989, Roman-Valencia 1995), Zungaro zungaro (Usma et al. 2002) and P. bufonius (Usma 1995, Ortega-Lara et al.
1999, 2000, Ortega-Lara 2004, Maldonado-Ocampo et al. 2005). Apteronotus rostratus corresponds to A. milesi (sensu
de Santana and Maldonado-Ocampo 2005).

Taxón Procedencia Altitud(msnm) Referencias Colección deReferencia


Taxon Origin Altitude (masl) References Reference Collection

Cypriniformes
Cyprinidae 1
Cyprinus Linaeus, 1758
Cyprinus carpio Linaeus, 1758 int 1000 IMCN 106
Characiformes
Parodontidae 3
Parodon Valenciennes, 1850
Parodon caliensis Boulenger,1895 * nat 1000-1800 Ed Mb Mc Md BMNH 1895.11.16.83-87
DB D V Ua RVb IMCN 54, 3152, 3153
C MJa OLb MJb CIRUV 98045 MHNUC-IC 0501
OLc MO CZUT-IC 1162 AMNH 7110
USNM 79226, 120160
Parodon suborbitalis Valenciennes, 1850 nat 1000 OLb Uc MO IMCN 1056, 3058, 3091, 3161
CIRUV 98050, 98051, 99084
Saccodon Kner, 1863
Saccodon dariensis (Meek & Hildebrand, 1913) nat 1000-1800 Ed Mb Mc Md IMCN 283, 2435, 3104
DB D Ua MJa CIRUV 98046, 99065
OLb OLc MO MHNUC-IC 0516
CZUT-IC 1145
USNM 120166, 120167,
121285
Prochilodontidae 2
Ichthyoelephas Posada, 1909
Ichthyoelephas longirostris (Steindachner, 1879) nat 1000-1300 Mb Md DB D V IMCN 171, 1005
RVa Ua RVb MJa
OLb MJb Uc OLc
MO

Biota Colombiana 7 (1), 2006


44- Peces del Alto Cauca Ortega Lara et al.

Taxón Procedencia Altitud(msnm) Referencias Colección deReferencia


Taxon Origin Altitude (masl) References Reference Collection

Prochilodus Agassiz, 1829


Prochilodus magdalenae Steindachner, 1879 nat 1000-1100 Ed Mb Md DB IMCN 105 CIRUV 99068
D V Ua RVb MJa NRM 24962, 24965, 26961
L OLb MJb Uc
OLc MO
Anostomidae 3
Leporellus Lütken, 1875
Leporellus vittatus (Valenciennes, 1850) nat 1000 Mb Md DB RVb IMCN 3416
OLa OLc MO
Leporinus Agassiz, 1829
Leporinus muyscorum Steindachner, 1901 nat 1000 MO IMCN 2957
Leporinus striatus Kner, 1858 nat 1000 MJa OLb IMCN 2335 CIRUV 98037
OLc MO
Crenuchidae 3
Characidium Reinhardt, 1867
+
Characidium caucanum Eigenmann, 1912 * nat 1000-1400 Ea Ed Mb Md FMNH 56057 IMCN 44, 119,
D Ua C OLb 2304, 2318, 2418, 2451, 3008,
Uc OLc MO 3167, 3191, 3484, 3500
CIRUV 99043, 99044, 99045
CZUT-IC 1160
Characidium fasciatum Reinhardt, 1866 nat 1000 Mb Md OLb IMCN 110, 2261, 2326, 3113,
OLc MO 3171, 3176, 3838 CIRUV 99038
ICNMHN 7280
MHNUC-IC 0481, 0482, 0538
Characidium phoxocephalum Eigenmann, 1912 * n a t 1000-1500 Ea Ed Mb Md FMNH 56061 IMCN 156, 278,
OLa OLb Uc 1058, 2284, 2327, 3179, 3498
OLc MO CIRUV 99016 ICNMHN 7288
MHNUC-IC 0522, 0566
USNM 120145 CAS 60254
Characidae 18
Géneros Incertae Sedis
Astyanax Baird & Girard, 1854
Astyanax fasciatus (Cuvier, 1819) nat 1000 Ed Mb DB V Ua IMCN 66, 112, 277, 2275, 2299,
RVb Ub MJa L 2345, 2431, 3092, 3094, 3103,
OLa OLb OLc 3119, 3131, 3174, 3203, 3214,
MO 3508 CIRUV 99023, 99024,
99025, 99026, 99028
ICNMHN 7305
MHNUC-IC 0507, 0518, 0519
Astyanax microlepis Eigenmann, 1913 * nat 1000 Eb Ed Mb DB D FMNH 56209 [ex CM 5001]
RVb C MJa L IMCN 37, 56, 74, 116, 2249,
OLa OLb Uc 2346, 2367, 2425, 2472, 3005,
OLc MO 3072, 3075, 3076, 3264, 3114,
3137, 3140, 3198, 3264, 3378
CIRUV 98035, 99029 ICNMHN
7277, 7284 MHNUC-IC 0527,
0531 CZUT-IC 1156 CAS 39341,
39342, 39343, 39344, 39345
USNM 79167, 120137, 120139
IAvH-P 7162
Bryconamericus Eigenmann, 1907

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Ortega Lara et al. Fish of the Upper Cauca River Basin -45

Taxón Procedencia Altitud(msnm) Referencias Colección deReferencia


Taxon Origin Altitude (masl) References Reference Collection

Bryconamericus caucanus Eigenmann, 1913 * nat 1000-1800 Eb Ed Mb Md FMNH 56229 [ex CM 5031a]
DB D V RVb C IMCN 93, 114, 1069, 1071,
MJa L OLa OLb 1072, 1124, 1125, 1127, 1131,
Uc U&OL OLc 1136, 1138, 1139, 1140, 2254,
MO 2276, 2279, 2280, 2282, 2288,
2292, 2298, 2310, 2312, 2319,
2324, 2328, 2329, 2331, 2421,
2429, 2434, 2446, 2501, 2511,
2515, 2519, 2523, 2576, 2580,
2583, 2588, 2593, 3057, 3060,
3064, 3067, 3100, 3106, 3133,
3143, 3155, 3201, 3206, 3219,
3231, 3256, 3375, 3394, 3406,
3511, 3514 CIRUV 98032,
98033, 98034, 99002, 99003,
99004, 99005, 99006, 99007,
99008, 99009 ICNMHN 7281,
7285 MHNUC-IC 0475, 0476,
0483, 0498, 0512, 0514, 0528,
0556 CZUT-IC 67 AMNH 7106
CAS 39510, 39511, 39512,
39513, 39514, 39515 USNM
79172, 120143 IAvH-P 7752,
7756, 7759
Carlastyanax Géry, 1972
+
Carlastyanax aurocaudatus (Eigenmann, 1913) * nat 1200-1700 Eb Ed FW Mb FMNH 56882 [ex CM 5162],
DB D V RVb 56883 IMCN 52, 115, 2452
MJa L MJb Uc MHNUC-IC 0523, 0532
U&OL OLc MO CZUT-IC 1128 CAS 68647
IAvH-P 4733
Creagrutus Günther, 1864
+
Creagrutus brevipinnis Eigenmann, 1913 * nat 1000-1100 Eb Ed Mb DB FMNH 56095 IMCN 113, 1105,
D V H&V RVb 1107, 1111, 1112, 1114, 1115,
RV&C C MJa 1116, 1119, 1121, 1129, 1130,
L OLa OLb 2275, 2256, 2325, 2336, 2419,
Uc OLc MO 2448, 3009, 3070, 3079, 3107,
3139, 3162, 3168, 3199, 3210,
3215, 3233, 3376, 3393, 3491,
3502 CIRUV 99030, 99031,
99033, 99034, 99035 ICNMHN
7287 MHNUC-IC 0493, 0494,
0495, 0547, 0563 CZUT-IC 65
USNM 79188, 120148
CAS 41341, 41342
IAvH-P 7166
+
Creagrutus caucanus Eigenmann, 1913 * nat 1000 Eb Ed Mb Md FMNH 56104 [ex CM 4895a],
DB D H&V RVb 56105-108 IMCN 281, 3073
RV&C MJa OLa CIRUV 99037 MHNUC-IC 0517
OLb OLc MO CAS 41373-74, 69304
Genycharax Eigenmann, 1912
+
Genycharax tarpon Eigenmann, 1912 * nat 1000 Ea Ed FW Mb FMNH 56018 [ex CM 4808],
Md DB D MJa 56019-21, 69779 IMCN 167,
OLa OLb MJb 2296, 3142, 3157, 3284
MO CIRUV 99014, 99015
CAS 44271 USNM 79207
Hemibrycon Günther, 1864
+
Hemibrycon boquiae (Eigenmann, 1913) * nat 1200-1800 Eb Ed FW Mb FMNH 56259 [ex CM 5059],
DB D MJa OLa 56260 IMCN 282, 3229, 3241,
OLb Uc U&OL 3244 CIRUV 99020 CAS 44332
MO USNM 79175 IAvH-P 7758,
7761, 7762

Biota Colombiana 7 (1), 2006


46- Peces del Alto Cauca Ortega Lara et al.

Taxón Procedencia Altitud(msnm) Referencias Colección deReferencia


Taxon Origin Altitude (masl) References Reference Collection

Hemibrycon dentatus (Eigenmann, 1913) * nat Eb Ed Mb Md FMNH 56253 [ex CM 5054a]


DB D Ua MJa IMCN 55, 3086 CIRUV 99021,
OLa MO 99022 CAS 39543, 39544,
39545, 68961
Hyphessobrycon Durbin, 1908
+
Hyphessobrycon poecilioides Eigenmann, 1913 * nat 1000-1100 Eb Ed FW Mb FMNH 56290 [ex CM 5091]
DB D RVb MJa IMCN 118, 2497, 3004, 3255,
L MJb OLc MO 3265 CZUT-IC 1137
USNM 79214, 120153
IAvH-P 7753, 7755
Microgenys Eigenmann, 1913
Microgenys minuta Eigenmann, 1913 * nat 1000 Eb Ed FW Mb FMNH 56215 [ex CM 5007]
DB D RVb MJa IMCN 1060, 1061, 1145, 2499,
OLa OLb MJb 3056, 3154, 3160
Uc MO CIRUV 99010, 99011
CAS 47170
Salminus Agassiz, 1829
Salminus affinis Steindachner, 1880 nat 1000-1100 V MJa L OLa IMCN 3414
OLb MJb OLc
MO
Bryconinae
Brycon Müller & Troschel, 1844
Brycon henni Eigenmann, 1913 nat 1000-1500 Eb Ed FW Mb IMCN 73, 78, 102, 107, 151,
Md DB D H V 280, 899, 1308, 1311, 1312,
Ua RVb C MJa 2283, 2300, 2311, 2430, 2447,
L OLa OLb 3078, 3085, 3095, 3102, 3116,
Uc U&OL OLc 3122, 3164, 3230, 3234, 3248,
MO 3254, 3374, 3405, 3470, 3516,
3520 CIRUV 98036, 99040,
99041 ICNMHN 7273
MHNUC-IC 0477, 0480, 0521,
0534, 0553, 0560
CZUT-IC 1121 CAS 39496,
39497, 39498, 39499
USNM 120168, 121288
IAvH-P 7161, 7754, 7757, 7760,
7763
Brycon labiatus Steindachner, 1879 o nat Olc IMCN 3830
Brycon moorei Steindachner, 1878 nat 1000 Md DB H RVb IMCN 1004
OLa OLb OLc
MO
Characinae
Roeboides Günther, 1864
Roeboides dayi (Steindachner, 1878) nat 1000 Ed FW Mb Md IMCN 117, 2253, 3003, 3380
DB D RVb C MHNUC-IC 0561 CAS 71097,
MJa L OLa 71098, 71099 USNM 120164
OLb OLc MO NRM 29160 IAvH-P 7163
Glandulocaudinae
Argopleura Eigenmann, 1913
Argopleura magdalenensis (Eigenmann, 1913) nat 1000 Ed Mb Md IMCN 1062, 1063, 1064, 1117,
1118, 3135, 3197, 3382
CIRUV 99013 MHNUC-IC 0491
CZUT-IC 1140 CAS 61329,
61330, 61331 IAvH-P 7164

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Ortega Lara et al. Fish of the Upper Cauca River Basin -47

Taxón Procedencia Altitud(msnm) Referencias Colección deReferencia


Taxon Origin Altitude (masl) References Reference Collection

Gephyrocharax Eigenmann, 1912


+
Gephyrocharax caucanus Eigenmann, 1912 * nat 1000 Ea Ed Mb Md IMCN 111, 2260, 3084, 3183,
DB D C MJa L 3407, 3499 CIRUV 99018
OLa OLb OLc MHNUC-IC 0489, 0541
MO CAS 44275, 44276, 44277,
70056 USNM 81921
IAvH-P 3701
Lebiasinidae 1
Lebiasina Valenciennes, 1847
Lebiasina sp. nat 1000 V RVb C MJa IMCN 4021, 4022
L OLa OLb OLc
Ctenoluciidae 1
Ctenolucius Gill, 1861
Ctenolucius hujeta (Valenciennes, 1850) int 1000 L OLa OLc MO IMCN 125, 2619, 3071, 3082,
3124 CIRUV 99050
Siluriformes
Cetopsidae 1
Cetopsis Bleeker, 1862
Cetopsis othonops (Eigenmann, 1912) nat 1000 Ed Mb Md DB CIRUV 99048 CAS 64608
D OLa OLb OLc
MO
Trichomycteridae 6
Paravandellia Miranda Ribeiro, 1912
Paravandellia phaneronema (Miles, 9143) * nat 1000 Ma Md D RVb IMCN 3889 USNM 120141
RVc OLa OLb
MO
Trichomycterus Valenciennes, 1832
Trichomycterus caliense Eigenmann, 1912 * nat 1000-1800 Ec Ed Mb Md FMNH 56029 IMCN 71, 76, 77,
DB D Ua RVb 220, 1090, 2250, 2264, 2274,
C MJa L OLa 2286, 2290, 2315, 2415, 3093,
OLb MJb OLc 3097, 3109, 3126, 3177, 3180,
MO 3213, 3269, 3522, CIRUV 98043,
98044, 99063, 99064
ICNMHN 7289
MHNUC-IC 0185, 0511
CZUT-IC 1150
Trichomycterus chapmani (Eigenmann, 1912) * nat 1000-1800 Ec Ed FW Md FMNH 56027 [ex CM 4817]
DB D V MJa IMCN 289, 2332, 2432, 2437,
OLa OLb MJb 2445, 3166, 3221, 3224, 3228,
Uc U&OL OLc 3236, 3257, 3384, 3402, 3497
MO CIRUV 98049, 99079, 99081,
99082, 99083 ICNNMHN 7276
MHNUC-IC 0484, 0486, 0502,
0515, 0520, 0525, 0548, 0559
CZUT-IC 1148 CAS 58128
NRM 17380-83, 17385-90
IAvH-P 7791, 7792, 7793, 7794
Trichomycterus spilosoma (Regan, 1913) nat 1000-1200 OLb OLc MO IMCN 2307, 3485
Trichomycterus striatus (Meek & Hildebrand, 1913) nat 1000 MJa OLa MO IMCN 2297, 2442, 3069, 3108,
OLb OLc 3134, 3147, 3148, 3150, 3175,
3192, 3205 CIRUV 98048,
99076, 99077, 99078, 99080
ICNMHN 7282
MHNUC-IC 0485, 0487, 0508

Biota Colombiana 7 (1), 2006


48- Peces del Alto Cauca Ortega Lara et al.

Taxón Procedencia Altitud(msnm) Referencias Colección deReferencia


Taxon Origin Altitude (masl) References Reference Collection

Trichomycterus retropinnis Regan, 1903 nat C


Callichthyidae 1
Callichthys Gronow, 1763
Callichthys fabricioi Román-Valencia, nat 1000-1100 Ub MJa RVd L IMCN 3054, 3285, 3286, 3287,
Lehmann-A & Muñoz, 1999 * + OLa OLb MJb 3288, 3289, 3290, 3291, 3292
OLc MO CIRUV 99069 MHNUC-IC 0492
CZUT-IC 1139
Astroblepidae 9
Astroblepus Humboldt, 1805
Astroblepus cyclopus (Humboldt, 1805) nat 1400-1800 V MJa OLa IMCN 140, 3225, 3226, 3232,
OLc MO 3242, 3243, 3505
CZUT-IC 1151
IAvH-P 7783, 7785
Astroblepus chapmani (Eigenmann, 1912) * nat Ea Ed Md DB FMNH 56071 [ex CM 4863],
D OLa OLb 50672 IMCN 3080, 3127, 3196,
Uc U&OL OLc 3218, 3245, 3247, 3249, 3250,
MO 3251, 3293 CIRUV 99042,
99075 MHNUC-IC 0539
CAS 64658 IAvH-P 7766, 7774,
7776
Astroblepus chotae (Regan, 1904) nat 1000-1500 DB Ua MJa Ola IAvH-P 7782
Astroblepus grixalvii Humboldt, 1805 * nat 1000-2000 Ed Mb Mc Md IMCN 2316, 2402, 2508, 2520,
DB D V OLa 2540, 2542, 2544, 2546, 2551,
OLb U&OL OLc 2554, 2558, 2565, 3077, 3204,
MO 3209, 3239, 3490, 3521
CIRUV 99074 ICNMHN 7275
MHNUC-IC 0478, 0529, 0536,
0544, 0552 IAvH-P 2164
o
Astroblepus guentheri (Boulenger, 1887) nat 2000-2500 IMCN 3299
Astroblepus longifilis (Steindachner, 1882) nat 2000 V MJa MO IMCN 3246, 3294, 3305
Astroblepus micrescens Eigenmann, 1918 nat 2000-2500 V RVb IMCN 3296, 3300, 3302, 3304,
3306 IAvH-P 7768, 7771, 7778
Astroblepus nicefori Myers, 1932 nat DB IAvH-P 7765, 7767, 7772, 7773,
7779, 7784
Astroblepus trifasciatus (Eigenmann, 1912) o nat 1500-2000 IMCN 3222, 3240, 3295, 3297,
3298, 3303, 3309
Astroblepus unifasciatus (Eigenmann, 1912) o nat 2000-2500 IMCN 3301
Loricariidae 10
Loricariinae
Loricariichthys Bleeker, 1862
Loricariichthys brunneus (Hancock, 1828) int 1000 OLc IMCN 3417
Sturisomatichtys Isbrücker & Nijssen, 1979
Sturisomatichtys leightoni (Reagan, 1912) nat 1000 Ed Mb Md DB IMCN 276, 2907, 3049, 3165,
3267, 3386, 3404, 3412, 3509
CIRUV 99060, 99061, 99062
ICNMHN 7283 MHNUC-IC 0187,
0551, 0558, 0562
CZUT-IC 1143 USNM 120165
IAvH-P 7165, 7799

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Ortega Lara et al. Fish of the Upper Cauca River Basin -49

Taxón Procedencia Altitud(msnm) Referencias Colección deReferencia


Taxon Origin Altitude (masl) References Reference Collection

Hypostominae
Hypostomus La Cepède, 1803
Hypostomus cf. plecostomus (Linnaeus, 1758) int 1000-1200 L OLa Uc Olc IMCN 2651, 3066, 3101
Pterygoplichthys Gill, 1858
Pterygoplichthys undecimalis (Steindachner, 1878) n a t Uc OLc MO IMCN 3388, 3531
Ancistrinae
Ancistrus Kner, 1854
Ancistrus cf. centrolepis Regan, 1913 nat V RVb MJa
OLc MO
Chaetostoma Tschudi, 1846
Chaetostoma fischeri Steindachner, 1879 nat 1000-1400 Ed Md V Ua IMCN 291, 1003, 1185, 1188,
RVb C MJa 1189, 1192, 1211, 3381, 3391,
OLa OLb Uc MO 3400 CIRUV 99049
Chaetostoma leucomelas Eigenmann, 1918 nat 1000-1800 Mb Md DB D IMCN 1219, 2278, 2281, 2287,
RVb MJa OLa 2289, 2413, 2428, 2438, 3053,
OLb Uc OLc 3055, 3059, 3096, 3111, 3115,
MO 3125, 3144, 3185, 3194, 3202,
3208, 3223, 3227, 3238, 3253
CIRUV 98038, 98039, 98040,
99051, 99052, 99053, 99054,
99055 ICNMHN 7274, 7286
MHNUC-IC 0496, 0497, 0506,
0524, 0526, 0530, 0535, 0537
USNM 120150 NRM 16002-04
IAvH-P 7170, 7795, 7796, 7797
Cordylancistrus Isbrücker, 1980
Cordylancistrus daguae (Eigenmann, 1912) ind Mb Md DB D IMCN 41
Ua MJa MO
Lasiancistrus Regan, 1904
Lasiancistrus caucanus Eigenmann, 1912 * nat 1000-1100 Ea Ed Mb Md FMNH 56034 [ex CM 4824]
IMCN 53, 1002, 1212, 1213,
1214, 1215, 1216, 1217, 2257,
2294, 2303, 2314, 2433, 3081,
3098, 3141, 3151, 3379, 3399,
3493 CIRUV 98042, 99056,
99057, 99058, 99059
ICNMHN 278 MHNUC-IC 0533,
0546 CZUT-IC 1129
CAS 77327, 77329
USNM 120155 NRM 16006
IAvH-P 7167, 7798
Panaque Eigenmann & Eigenmann, 1889
Panaque cochliodon (Steindachner, 1879) nat 1000-1200 Mb Md DB V IMCN 94 CIRUV 99066
MJa OLa OLb
MO
Pseudopimelodidae 1
Pseudopimelodus Bleeker, 1858
Pseudopimelodus schultzi (Dahl, 1955) nat 1000 Mb Md DB V IMCN 60, 285, 1142, 1143, 2349
Ua RVb MJa L CIRUV 99047 IAvH-P 522
OLa OLb Uc
OLc MO

Biota Colombiana 7 (1), 2006


50- Peces del Alto Cauca Ortega Lara et al.

Taxón Procedencia Altitud(msnm) Referencias Colección deReferencia


Taxon Origin Altitude (masl) References Reference Collection

Heptapteridae 6
Cetopsorhamdia Eigenmann & Fisher, 1916
Cetopsorhamdia boquillae Eigenmann nat 1000-1900 Ed FW Mb Md FMNH 55212 [ex CM 3923]
& Fisher, 1922 * + DB D V RVb IMCN 2512, 2579, 2910, 2911,
MJa OLa OLb 2912, 3307 CIRUV 98052,
MJb Uc OLc 99089, 99090 MHNUC-IC 0543
MO CZUT-IC 1120, 1152 CAS
63607 IAvH-P 3702, 7801
Cetopsorhamdia molinae Miles, 1943 * nat 1000-1100 Mb Mc Md DB IMCN 1001, 1283, 2623, 2913
D OLa OLb OLc IAvH-P 3700
MO
Cetopsorhamdia nasus Eigenmann & Fisher, 1916 n a t 1000-1100 Uc OLc MO IMCN 1163, 1177, 1284, 2903,
2905, 2906 CZUT-IC 1119
Imparfinis Eigenmann & Norris, 1900
Imparfinis nemacheir (Eigenmann & Fiscer, 1916) n a t 1000 Ed Mb Md DB IMCN 120, 1164, 1166, 1176,
D V RVb C 1178, 1179, 1180, 2439, 3063,
MJa L OLa OLb 3090, 3138, 3156, 3182, 3276,
Uc OLc MO 3277, 3373, 3401 CIRUV
99085, 99086, 99087, 99088
ICNMHN 7279 MHNUC-IC 0490,
0509, 0540, 0555 CZUT-IC 1155,
1158 CAS 75775 USNM 131174
IAvH-P 7160
Pimelodella Eigenmann & Eigenmann, 1888
+
Pimelodella macrocephala (Miles, 1943) * nat 1000 Mb Mc Md DB IMCN 2613 MHNUC-IC 0513
D RVb OLa OLb USNM 120157
MJb OLc MO
Rhamdia Bleeker, 1858
Rhamdia quelen (Quoy & Gaimard, 1824) nat 1000-1100 L OLa OLb Uc IMCN 121, 897, 898, 1141,
OLc MO 2273, 2417, 2440, 3062, 3074,
3099, 3123, 3184, 3189, 3237,
3252, 3270, 3275, 3385, 3403,
3409, 3494, 3507, 3512, 3519
CIRUV 98047, 99071, 99072
ICNMHN 7290 MHNUC-IC 0186,
0500, 0504, 0550, 0557, 0564,
0565 CZUT-IC 1140
IAvH-P 530, 7802, 7803
Pimelodidae 2
Pimelodus La Cepède, 1803
Pimelodus grosskopfii Steindachner, 1879 nat 1000-1100 Ed Mb Md DB D IMCN 49, 2616, 3517
Ua RVb T L OLa CIRUV 99046 NRM 45781-82
OLb OLc MO CAS 56377
+
Pimelodus sp. * nat 1000 OLc VN IMCN 2617, 3555
Gymnotiformes
Sternopygidae 1
Sternopygus Müller & Troschel, 1848
Sternopygus aequilabiatus (Humboldt, 1805) nat 1000 Ed Mb Md DB IMCN 93, 892, 893, 895, 919,
Ua L OLa OLb 1248, 3130 CIRUV 99067
Uc OLc MO

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Ortega Lara et al. Fish of the Upper Cauca River Basin -51

Taxón Procedencia Altitud(msnm) Referencias Colección deReferencia


Taxon Origin Altitude (masl) References Reference Collection

Apteronotidae 2
Apteronotus La Cepède, 1800
Apteronotus eschmeyeri de Santana, Maldonado, nat OLc MO dS IMCN 2000, 2933
Severi y Mendes, 2004
Apteronotus milesi de Santana nat 1000 Ed Md RVb C IAvH-P 3996, 3997, 7157,
+
y Maldonado-Ocampo 2005 * L OLa OLb IMCN 894, 1246, 1247, 2422,
OLc dS&MO 2441, 2500, 2638, 3052, 3120,
3121, 3368, 3395, 3410
CIRUV 98041
MHNUC-IC 0510, 0545, 0554
Salmoniformes
Salmonidae 1
Oncorhynchus Suckley, 1861
Oncorhynchus mykiss Walbaum, 1792 int 2000-2500 V OLc IMCN 3973, 0503
Cyprinodontiformes
Rivulidae 1
Rivulus Poey, 1860
Rivulus magdalenae Eigenmann & Henn, 1916 nat 1000 Ed OLa OLb MO CIRUV 99019
Poeciliidae 6
Poecilia Bloch & Schneider, 1801
Poecilia caucana (Steindachner, 1880) nat 1000-1800 Ed Md RVb C L IMCN 124, 1864, 2259, 2305,
OLa OLb Uc 2412, 2443, 2449, 2620, 3065,
OLc OLb MO 3173, 3186, 3370, 3397, 3487,
3488 MHNUC-IC 0542
CZUT-IC 886 IAvH-P 7159,
7804
Poecilia reticulata Peters, 1859 int 1000-2500 OLa Uc OLc IMCN 1146, 1148, 1231, 1233,
1234, 1866, 2306, 2450, 2506,
2514, 2518, 2524, 2548, 2575,
2581, 2584, 2585, 2589, 2591,
2592, 3010, 3181, 3489, 3503,
3515 CZUT-IC 1124
Poecilia sphenops Valenciennes, 1846 int IMCN 3369, 3398 IAvH-P 7158
Priapicthys Regan, 1913
Priapichthys caliensis (Eigenmann & Henn, 1916) * nat 1200 Ed Mb Md DB D IMCN 2510, 2611, 2612
RVb Ub MJa MO
Xiphophorus Heckel, 1848
Xiphophorus helleri Heckel, 1848 int 1000-1800 OLa OLc IMCN 2427, 2586, 3188, 3211
Xiphophorus maculatus (Günther, 1866) int 1000-1700 OLc IMCN 3372
Perciformes
Cichliidae 4
Aequidens Eigenmann & Bray, 1894
Aequidens latifrons (Steindachner, 1878) int V C L OLa Uc IMCN 122, 2460, 3007
IAvH-P 7805
Aequidens pulcher (Gill, 1858) int OLa IMCN 3145, 3161
Caquetaia Fowler, 1945
Caquetaia kraussii (Steindachner, 1879) int L OLa Uc IMCN 2322, 2426, 3061, 3128,
OLc MO 3190, 3389 MHNUC-IC 0499
IAvH-P 3140

Biota Colombiana 7 (1), 2006


52- Peces del Alto Cauca Ortega Lara et al.

Taxón Procedencia Altitud(msnm) Referencias Colección deReferencia


Taxon Origin Altitude (masl) References Reference Collection

Oreochromis Günther, 1889


Oreochromis niloticus (Lineaus, 1758) int Ub C L Uc OLc IMCN 123, 2407, 2420, 2444,
2504, 2505, 2578, 2614, 3006,
3050
Osphronemidae 2
Trichogaster Bloch & Schneider, 1801
Trichogaster pectoralis (Regan, 1910) int 1000 IMCN 3049, 3411 IAvH-P 7109
Trichogaster trichopterus Pallas, 1770 int 1000 OLc IMCN 3083, 3089

Agradecimientos / Acknowledgments
Los autores agradecen el apoyo logístico y financiero de las Corporaciones Autónomas Regionales del Valle del Cauca
(CVC), Cauca (CRC), Risaralda (Carder) y Quindío (CRQ). La colaboración de Efraín Rubio, Francisco Villa, Javier Maldonado,
Iván Mojica y Santiago Ayerbe, curadores de las colecciones CIRUV, CZUT-IC, IAvH-P, ICNMHN, MHNUC, el Grupo de
Investigación en Zoología del INCIVA, Alejandro Patiño y los colegas que depositaron material en el IMCN.

The authors acknowledge the logistic and financial support of the Regional Autonomous Corporations of Valle del
Cauca (CVC), Cauca (CRC), Risaralda (Carder), and Quindio (CRQ). The cooperation of Efrain Rubio, Francisco Villa,
Javier Maldonado, Ivan Mojica, and Santiago Ayerbe: curators of the collections CIRUV, CZUT-IC, IAvH-P, ICNMHN,
MHNUC respectively, to the INCIVA Zoology Investigation Team, Alejandro Patiño, and the colleges that deposited
material in IMCN.

Literatura Citada / Literature Cited


California Academy of Science (2005) Catalogue of Fishes Díaz del Basto J. (1970) Untersuchungen über die fisch-
URL: http://www.calacademy.org/research/ fauna des río Cesar. Ein beitrag zur tiergeogra-phie
ichthyology/catalog/intro.html [F. consulta: Kolumbiens. Inaugural-Dissertation zur Erlangung
20060414]. F. actualización: 20051017. des Doktorgrades der Naturwissenschaftlinchen
Cardona M., C. Román-Valencia, J. L. Jiménez, H. Hurtado Fakultät der Justus Liebig-Universität GieBen, Dis.
(1998) Composición y diversidad de los peces de Dr. Rer. Nat. Liebig-Universitat, 60 pp.
la quebrada San Pablo en Alto Cauca, Colombia Eigenmann C. H. (1912) Some results from an Ictiologycal
Boletín Ecotrópica 32: 11-24 Reconnaissance of Colombia, South America. Part. I
Dahl G. (1971) Los peces del Norte de Colombia. INDERENA, Indiana University Studies 16(8): 1 – 27
Bogotá: V-XVII, 391 pp. Eigenmann C. H. (1913) Some results from an ichthyological
de Santana C. D., J. Maldonado., W. Severi., G. N. Mendes reconnaissance of Colombia, South America. Part.
(2004) Apteronotus eschmeyeri a new species of II Indiana University Studies 18: 1 – 32
ghosth knifefish from the Magdalena Basin, Eigenmann C. H. (1918) The Pygidiidae, a family of South
Colombia (Gymnotiformes: Apteronotidae) Zootaxa American Catfishes. Memoirs of the Carnegie
410: 1-11 Museum VII(5):1-398.
de Santana C. D., J. Maldonado-Ocampo (2005) Apteronotus Eigenmann C. H. (1922) The fishes of Western South
milesi, new species of ghost knifefish America, Part I. The fresh-water fishes of
(Gymnotiformes: Apteronotidae) from the Cauca Northwestern South America, Including Colombia,
River, with a key to apteronotids from the Panama, and the Pacific Slopes of Ecuador and Peru,
Magdalena-Cauca basin Colombia Ichthyol. together with an Appendix Upon the fishes of the
Explor. Freshwaters 16(3): 223-230. Rio Meta in Colombia Memoirs of the Carnegie
Museum IX(1), 346 pp.

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Ortega Lara et al. Fish of the Upper Cauca River Basin -53

Fowler H. W. (1942) Lista de peces de Colombia Revista de Ortega-Lara A., O. Murillo, C. Pimienta, E. Sterling (2000)
la Academia Colombiana de Ciencias Exactas, Los peces del Alto Cauca, Riqueza Ictiológica del
Físicas y Naturales V(17): 128-138 Valle del Cauca. Corporación Autónoma Regional
Harold A. S., R. P. Vari (1994) Systematics of the trans-andean del Valle del Cauca-CVC, Santiago de Cali,
species of Creagrutus (Ostariophysi: Colombia. 69 pp.
Characiformes: Characidae) Smithsonian Ortega-Lara A., A. Aguiño, G. C. Sánchez (2002) Los peces
Contribution Zoological 551:1-31. del Alto Cauca: Caracterización de la ictiofauna
nativa de los principales ríos de la cuenca alta del
Howes G. (1982) Review of the genus Brycon (Teleostei:
río Cauca en el departamento del Cauca. Primera
Characoidei) Bulletin British Museum. Natural
Parte. Fundación para la Investigación y el
History (Zoology) 43(1): 1 –47 Desarrollo Sostenible, FUNINDES y Corporación
Lehmann P. (1999) Composición y estructura de las Autónoma Regional del Cauca - CRC, Popayán,
comunidades de peces de dos tributarios en la parte Colombia, 142 pp.
alta del río Cauca, Colombia Cespedesia 23(73-74): Reis R. E., S. O. Kullander, C. J. Ferraris (eds) (2003) Check
9-45 list of the freshwater fishes of South and Central
Maldonado-Ocampo J. A., A. Ortega-Lara, J. S. Usma, G. America. EDIPUCRS – Porto Alegre. 729 pp.
Galvís, F. A. Villa-Navarro, L. Vasquez, S. Prada- Román-Valencia C. (1993) Historia natural del jetudo
Pedreros, C. Ardila (2005) Peces de los andes de Ichthyoelephas longirostris (Steindachner 1879)
Colombia. Instituto de Investigación de Recursos (Pisces: Prochilodontidae) en la cuenca del río La
Biológicos «Alexander von Humboldt». Bogotá, Vieja, Alto Cauca, Colombia. Brenesia 39-40: 71-80
D. C. – Colombia. 346 pp. Román-Valencia C. (1995) Lista anotada de los peces de la
Miles C. (1943a) On three recently described species and a cuenca del río La Vieja, Alto Cauca, Colombia
new genus of pygidiid fishes from Colombia Boletin Ecotrópica 29: 11-19
Revista de la Academia Colombiana de Ciencias Román-Valencia C. (1998) Redescripción de Branchioica
phaneronema Miles, 1943 (Pisces:
Exactas, Físicas y Naturales V(19):367-369
Trichomycteridae) de la cuenca del río Magdalena,
Miles C. (1943b) Estudio económico y ecológico de los
Colombia. Revista de la Academia Colombiana
peces de agua dulce del Valle del Cauca Cespedesia
de Ciencias Exactas, Físicas y Naturales XXII(83):
2 (5): 5-63 299-303
Miles C. (1945) Some newly recorded fishes from the Román-Valencia C., P. Cala. (1997) Las especies colombianas
Magdalena River System Caldasia III(15):453-464 del género Creagrutus (Pisces, Characidae).
Miles C. (1947) Los peces del Río Magdalena. Ministerio de Revista de la Academia Colombiana de Ciencias
la Economía Nacional, Sección de Piscicultura, Exactas, Físicas y Naturales XXI(79): 143-153
Pesca y Caza, Bogotá, Colombia, 214 pp. Román-Valencia, C., P. Lehmann-Albornoz, A. Muñoz (1999)
Mojica J. I. (1999) Lista preliminar de las especies de peces Presencia del género Callichthys (Siluriformes:
dulceacuícolas de Colombia Revista de la Callichthydae) en Colombia y descripción de una
Academia Colombiana de Ciencias Exactas, nueva especie para el Alto río Cauca. Dahlia
Físicas y Naturales XXIII, Suplemento especial: (Revista de la Asociación Colombiana de
547 – 566 Ictiología) 3: 53-62
Mojica J. I., C. Castellanos, S. Usma, R. Álvarez (eds.) (2002) Torres H., H. Zamora, P. N. Montoya (1999) Aspectos
Libro Rojo de peces dulceacuícolas de Colombia. fenotípicos relevantes en la diferenciación del
La serie Libros Rojos de Especies Amenazadas de capaz Pimelodus grosskopfii (Pisces, Pimelodidae)
Revista de la Asociación Colombiana de Ciencias
Colombia. Instituto de Ciencias Naturales
Biológicas 11(1):54-62
Universidad Nacional de Colombia, Ministerio del
Usma J. S. (1995) Estudio de la ictiofauna nativa de los ríos
Medio Ambiente, Bogotá, Colombia. 180 pp. Ovejas, Pescador y la quebrada Los Cafés (Cauca).
Ortega-Lara A. (2004) Los peces del Alto Cauca: Proyecto hidroeléctrico del Embalse Salvajina.
Caracterización de la ictiofauna nativa de los Informe Final presentado a Claudia Salgado, 55 p.
principales ríos de la cuenca alta del río Cauca en el Usma J. S. (1996) Diagnostico de la ictiofauna nativa del río
departamento del Cauca. Corporación Autónoma Palo. Proyecto Parque Industrial del Norte del
Regional del Cauca - CRC, Popayán, Colombia, 200 Cauca. Análisis Ambiental. Informe interno, 20 p.
pp. Usma J. S., A. Ortega-Lara (2002) Peces. P 13. En: Mecanismo
Ortega-Lara A., O. Murillo, C. Pimienta, E. Sterling (1999) de Facilitación. Instituto de Investigación de
Los peces del Alto Cauca, Catálogo de especies. Recursos Biológicos Alexander von Humboldt.
Corporación Autónoma Regional del Valle del Resultados Segundo Día de la Biodiversidad.
Cauca-CVC, Santiago de Cali, Colombia, 122 pp. Bogotá: Instituto Humboldt, 2003, 52 p.

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Usma J. S., B. E. Arias M. C. Araque L. M. Mesa W. F. Arias, Vargas I. C. (1989) Inventario preliminar de la ictiofauna de
L. Vásquez (2002) Gestión Intercorporativa para la la Hoya Hidrográfica del Quindío. Corporación
Formulación de Lineamientos para el Manejo del Autónoma Regional del Quindío, División de
Recurso Hídrico en la Cuenca del río La Vieja. Meta Recursos Naturales, Sección Aguas. 96 pp.
2: Implementación de un plan de monitoreo del Villa F. (2002) Diferenciación entre poblaciones de Pimelodus
recurso hídrico e hidrobiológico. Ministerio del clarias y P. grosskopfii (Siluriformes: Pimelodidae)
Medio Ambiente - CVC–CRQ–CARDER. Informe en la cuenca del río Magdalena, Colombia. Tesis de
Interno. 171 pp. Maestría en Ciencias-Biología, Facultad de Ciencias,
Universidad del Valle. Cali, Colombia. 188 pp.

Panaque cochliodon
Recibido: 12/05/06
Aceptado: 17/05/06
Biota Colombiana 7 (1) 55 94, 2006

Peces de la zona hidrogeográfica de la Amazonia,


Colombia
Juan David Bogotá-Gregory1 y Javier Alejandro Maldonado-Ocampo2

1
Investigador colección de peces, Instituto de Investigación en Recursos Biológicos Alexander von Humboldt, Claustro de
San Agustín, Villa de Leyva, Boyacá, Colombia. jdbogota@humboldt.org.co
2
Grupo de Exploración y Monitoreo Ambiental –GEMA-, Programa de Inventarios de Biodiversidad, Instituto de Investigación
en Recursos Biológicos Alexander von Humboldt, Claustro de San Agustín, Villa de Leyva, Boyacá, Colombia.
jamaldonado@humboldt.org.co.

Palabras Clave: Peces, Amazonia, Amazonas, Colombia

Introducción

L a cuenca del Amazonas cubre alrededor de 6.8


millones de km2 en la cual el río Amazonas, su mayor
especies siempre ha estado subvalorada. Mojica (1999)
registra un total de 264 spp., recientemente Bogotá-Gregory
tributario, tiene una longitud aproximada de 6000 – 7800 km. & Maldonado-Ocampo (2005) incrementan el número de
Gran parte de la cuenca Amazónica recibe de 1500 – 2500 especies a 583 spp. y Maldonado-Ocampo & Usma (en
mm de precipitación media anual y la descarga estimada prensa) registran un total de 675 spp.
para el río Amazonas ha sido calculada en 214 millones de
litros por segundo en promedio (Goulding et al. 2003). A El incremento significativo de especies en los últimos cinco
Colombia le corresponde un 8% (420.000 km2) del área de la años, que posiciona a ésta zona como la más rica del país,
cuenca, ocupando cerca del 31% del territorio nacional ha sido resultado de los estudios y apoyo brindado por
(Bogotá-Gregory & Maldonado-Ocampo 2005). La zona diversas instituciones a nivel nacional y regional Instituto
hidrogeográfica de la Amazonia en Colombia recibe el aporte de Ciencias Naturales (ICN) Universidad Nacional de
de ocho cuencas y 78 subcuencas. Las principales cuencas Colombia, Instituto Amazónico de Investigaciones
Científicas (Sinchi), Instituto de Investigación de Recursos
corresponden a los ríos Guainía-Negro, Vaupes, Apaporis,
Biológicos Alexander von Humboldt (IAvH), Fundación
Caquetá, Putumayo y Amazonas (IDEAM 2004).
Tropenbos, Fundación Omacha y la Unidad Administrativa
Especial de Parques Nacionales Naturales de Colombia
En cuanto a la riqueza de especies de peces para la cuenca
(UAESPNN). Para una revisión completa de las referencias
del Amazonas varios han sido los intentos para estimarla y
de los trabajos relacionados con inventarios ictiológicos
existe un amplio intervalo desde las 1200 hasta las 7000 de la zona hidrogeográfica del Amazonas se puede consultar
especies dependiendo del autor (Gery 1999, Val & Almeida Bogotá-Gregory & Maldonado-Ocampo (2005).
1995, Goulding 1999, Henderson & Robertson 1999). Sin
embargo en Reis et al. (2003) para la cuenca del Amazonas Las colecciones consideradas en el trabajo fueron:
existen 1033 especies registradas y en el Catálogo de Peces
de la Academia de Ciencias de California (actualizado a - AMNH: American Museum of Natural History, New
octubre 2005) 963 especies. York, U.S.A.
- ANSP: Academy of Natural Science, Philadelphia,
El estudio de peces en la zona hidrogeográfica de la Pennsylvania, U.S.A.
Amazonia en Colombia tiene una larga historia y puede - BMNH: British Museum Natural History, London.
remotarse hacia finales del siglo pasado con los trabajos de - CAS: California Academy of Science, San Francisco,
Humboldt (1821) y Steindachner (1876). No obstante, durante California, U.S.A.
muchos años la mayoría de los pricipales cuerpos de agua - FMNH: Field Museum of Natural History, Chicago,
han permanecido inexplorados, y las cifras de riqueza de Illinois, U.S.A.

Biota Colombiana 7 (1), 2006


56- Peces de la Amazonia, Colombia Bogotá Gregory & Maldonado Ocampo

- IAvH-P: Colección de Peces dulceacuícolas, Instituto - UMMZ: University of Michigan Museum of Zoology,
Alexander von Humboldt, Villa de Leyva, Ann Arbor, U.S.A.
Boyacá, Colombia. - USNM: National Museum of Natural History,
- ICNMHN: Unidad de Ictiología, Instituto de Ciencias Washington D.C., U.S.A.
Naturales, Universidad Nacional de Colombia, - ZMA: Zoologisches Museum, Universiteit van
Bogotá, Colombia. Amsterdam, Holanda.
- IUQ: Ictiología Universidad del Quindío, Armenia, - ZMB: Zoologisches Museum, Humboldt-Universität,
Colombia. Berlín, Alemania.
- MCZ: Museum of Compartive Zoology, Cambridge,
Massachusetts, U.S.A.
- MHNG: Muséum d´Histoire Naturelle, Génove, Suiza. El listado de especies sigue la clasificación taxonómica de
- MNRJ: Museu Nacional Rio de Janeiro, Rio de Janeiro, Reis et al. (2003), donde las familias se encuentran en orden
Brasil. sistemático y los géneros y especies de cada familia y
- MZUSP: Museo de Zoologia Universidade de São Paulo, subfamilia están listados alfabéticamente. La validez de
São Paulo, Brasil. todos los géneros y especies citadas se corroboró a través
- NMW: Naturhistorisches Museum, Wien, Austria. de cuatro fuentes principales: i) Reis et al. (2003); ii Frose &
- NRM: Swedish Museum of Natural History, Stockholm, Pauly (2006, ww.fishbase.org); iii) consulta con especialistas;
Suecia. iv) revisiones recientes de grupos específicos: Albert &
- ROM: Royal Ontario Museum, Toronto, Canada. Crampton (2003), Armbruster (2003, 2004, 2005), Bockmann
- SMF: Senckenberg-Museum, Frankfurt am Main, & Ferraris Jr. (2005), Castro & Vari (2004), Crampton et al.
Alemania. (2005), Ferraris Jr. et al. (2005), Hrbek et al. (2005), López-
- SU: Stanford University (ahora en CAS), U.S.A. Fernández & Winemiller (2003), Lundberg & Akama (2005),
- UBJTLMM: Universidad de Bogotá Jorge Tadeo Lozano, Malabarba (2004), Maldonado-Ocampo & Albert (2003),
Museo del Mar, Bogotá, Colombia. Parisi et al. (2006), Reis et al. (2005), Sabaj (2005), Vari et al.
- UF: Florida Museum of Natural History, Gainesville, (2005), Vari & Ferraris Jr. (2006), Zanata & Toledo-Piza (2004)
Florida, U.S.A. y Zanata & Lima (2005).

Fishes of the Amazon river basin in Colombia


Juan David Bogotá-Gregory and Javier Alejandro Maldonado-Ocampo

Key words: Fishes, Amazonia, Amazonas, Colombia

Introduction

T he Amazon Basin covers about 6.8 million


square kilometers. The Amazon River, the basin’s major
depending on author. (Gery 1999, Val & Almeida 1995,
Goulding 1999, Henderson & Robertson 1999).
tributary, has a length of approximately 6,000 to 7,800 km. Nonetheless, Reis et al. (2003) lists 1,033 species, and the
A large part of the Amazon Basin receives a mean of between Catalog of Fishes of the California Academy of Sciences
1500 2500 mm of rain annually. The estimated discharge (updated in October 2005) includes 963 species.
is some 214 million liters of water per second (Goulding et
al. 2003). Eight percent of the basin corresponds to Colombia The study of the fishes of the Amazon Basin in Colombia
(420.000 km2), and represents about 31% of Colombian
has a long history that begins at the end of the 19th century
territory (Bogotá-Gregory & Maldonado-Ocampo 2005).
with the work of Humboldt (1821) and Steindachner
The hydrographic region of the Amazon in Colombia collects
the waters of eight basins and 78 sub-basins. The principal (1876). Nonetheless, the majority of the principle bodies
ones are Guainía-Negro, Vaupes, Apaporis, Caquetá, of water have been unexplored, and species richness
Putumayo and Amazonas (IDEAM 2004). underestimated. Mojica (1999) registered a total of 264
species, but recently the number was raised to 583 by
There have been various attempts to measure species Bogotá-Gregory & Maldonado-Ocampo (2005).
richness in the Amazon basin, and there is a wide range in Maldonado-Ocampo & Usma (in press) registered 675
the estimates of fish species at between 1,200 and 7,000, species.

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Bogotá Gregory & Maldonado Ocampo Fishes of the Amazon River basin, Colombia -57

The significant increase in registered species over the Paulo, São Paulo, Brasil.
last five years has made this region the most species rich - NMW: Naturhistorisches Museum, Wien, Austria.
in Colombia, and is the result of studies and support by - NRM: Swedish Museum of Natural History,
many different regional and national institutions: (Instituto Stockholm, Suecia.
de Ciencias Naturales (ICN) Universidad Nacional de - ROM: Royal Ontario Museum, Toronto, Canada.
Colombia, Instituto Amazónico de Investigaciones - SMF: Senckenberg-Museum, Frankfurt am Main,
Científicas (Sinchi), Instituto de Investigación de Recursos Alemania.
Biológicos Alexander von Humboldt (IAvH), Fundación - SU: Stanford University (now in CAS), U.S.A.
Tropenbos, Fundación Omacha and Unidad Administrativa - UBJTLMM: Universidad de Bogotá Jorge Tadeo Lozano,
Especial de Parques Nacionales Naturales de Colombia Museo del Mar, Bogotá, Colombia.
(UAESPNN)) For a complete list of references of work - UF: Florida Museum of Natural History,
related to fish inventories of the Amazon Basin in Colombia, Gainesville, Florida, U.S.A.
see Bogotá-Gregory & Maldonado-Ocampo (2005). - UMMZ: University of Michigan Museum of Zoology,
Ann Arbor, U.S.A.
The collections reviewed in this work are: - USNM: National Museum of Natural History,
Washington D.C., U.S.A.
- AMNH: American Museum of Natural History, New
- ZMA: Zoologisches Museum, Universiteit van
York, U.S.A.
Amsterdam, Holanda.
- ANSP: Academy of Natural Science, Philadelphia,
- ZMB: Zoologisches Museum, Humboldt-
Pennsylvania, U.S.A.
Universität, Berlín, Alemania.
- BMNH: British Museum Natural History, London.
- CAS: California Academy of Science, San
The list of species follows the taxonomic classification used
Francisco, California, U.S.A.
in Reis et al. (2003), where families are given in systematic
- FMNH: Field Museum of Natural History, Chicago,
Illinois, U.S.A. order, and genera and species of each family and subfamily
- IAvH-P: Colección de Peces dulceacuícolas, Instituto are listed alphabetically. The validity of all genera and
Alexander von Humboldt, Villa de Leyva, species cited was corroborated using four principal
Boyacá, Colombia. sources: i) Reis et al. (2003); ii Frose & Pauly (2006,
- ICNMHN: Unidad de Ictiología, Instituto de Ciencias www.fishbase.org); iii) consultations with specialists; iv)
Naturales, Universidad Nacional de recent reviews of specific groups: Albert & Crampton
Colombia, Bogotá, Colombia. (2003), Armbruster (2003, 2004, 2005), Bockmann &
- IUQ: Ictiología Universidad del Quindío, Armenia, Ferraris Jr. (2005), Castro & Vari (2004), Crampton et al.
Colombia. (2005), Ferraris Jr. et al. (2005), Hrbek et al. (2005), López-
- MCZ: Museum of Comparative Zoology, Cambridge, Fernández & Winemiller (2003), Lundberg & Akama
Massachusetts, U.S.A. (2005), Malabarba (2004), Maldonado-Ocampo & Albert
- MHNG: Muséum d´Histoire Naturelle, Génove, Suiza. (2003), Parisi et al. (2006), Reis et al. (2005), Sabaj (2005),
- MNRJ: Museu Nacional Rio de Janeiro, Rio de Vari et al. (2005), Vari & Ferraris Jr. (2006), Zanata &
Janeiro, Brasil. Toledo-Piza (2004) and Zanata & Lima (2005).
- MZUSP: Museo de Zoologia Universidade de São

Biota Colombiana 7 (1), 2006


58- Peces de la Amazonia, Colombia Bogotá Gregory & Maldonado Ocampo

Cuadro 1. Número de familias y especies para cada uno de los órdenes de peces de la zona hidrogeográfica de la
Amazonía.

Box 1. Number of families and species for each fish order from the hydro-geographic zone of the Amazon.

Orden / Order Familia / Family Especies / Species


No (%) No (%)

Myliobatiformes 1 2.1 5 0.7


Osteoglossiformes 2 4.3 2 0.3
Clupeiformes 2 4.3 6 0.8
Characiformes 14 29.8 367 48.7
Siluriformes 11 23.4 228 30.3
Gymnotiformes 5 10.6 34 4.5
Batrachoidiformes 1 2.1 1 0.1
Cyprinodontiformes 2 4.3 12 1.6
Beloniformes 1 2.1 3 0.4
Synbranchiformes 1 2.1 1 0.1
Perciformes 4 8.5 87 11.5
Pleuronectiformes 1 2.1 4 0.5
Tetraodontiformes 1 2.1 2 0.3
Lepidosireniformes 1 2.1 1 0.1
Total 47 100 753 99.9

Cuadro 2. Número de especies por familia para los peces de la zona hidrogegráfica de la Amazonia.

Box 2. Number of species for each family of fishes from the hydrogeographic zone of the Amazon.

Familias No. Especies Familias No. Especies


/ Families / Species number / Families / Species number

Potamotrygonidae 5 Anostomidae 36
Osteoglossidae 1 Chilodontidae 3
Arapaimatidae 1 Crenuchidae 20
Engraulidae 2 Hemiodontidae 10
Pristigasteridae 4 Gasteropelecidae 6
Parodontidae 2 Characidae 208
Curimatidae 32 Acestrorhynchidae 7
Prochilodontidae 5 Cynodontidae 6

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Bogotá Gregory & Maldonado Ocampo Fishes of the Amazon River basin, Colombia -59

Familias No. Especies Familias No. Especies


/ Families / Species number / Families / Species number

Sternopygidae 5
Erythrinidae 4
Rhamphichthydae 3
Lebiasinidae 23
Hypopomidae 6
Ctenoluciidae 5
Apteronotidae 11
Cetopsidae 4
Batrachoididae 1
Aspredinidae 6
Rivulidae 10
Trichomycteridae 13
Poeciliodae 2
Callichthyidae 24
Belonidae 3
Astroblepidae 1
Synbranchidae 1
Loricariidae 56
Sciaenidae 5
Pseudopimelodidae 3
Polycentridae 1
Heptapteridae 14
Cichlidae 80
Pimelodidae 40
Gobiidae 1
Doradidae 37
Achiridae 4
Auchenipteridae 30
Tetraodontidae 2
Gymnotidae 9
Lepidosirenidae 1
Total 753

Listado Taxonómico / Taxonomic List


Se registra un total de 753 especies para la zona hidrogeográfica del Amazonas (ver listado taxonómico), agrupadas en 14
órdenes y 47 familias. Los órdenes con mayor representación específica fueron: Characiformes (367 spp.), Siluriformes
(228spp.) y Perciformes (87 spp.). Los 11 órdenes restantes presentaron de 34 a una sola especie (Cuadro 1). La familia con
la mayor riqueza fue Characidae (208 spp.) que representa el 27.6% del total de las especies. Le siguen Cichlidae (80 spp.),
Loricariidae (56 spp.), Pimelodidae (40spp.). Las restantes 42 familias tienen de 37 a una especie (Cuadro 2).

El número de especies por cuenca dentro de la región es: Amazonas (ama) 510, Caquetá (cq) 356, Putumayo (pu) 234,
Apaporis (aps) 128, Vaupés (va) 24 y Guanía-Negro (gna) 22. Estas cifras más que ser una evidencia de la riqueza por
cuencas, es resultado de los esfuerzos de colecta que se han desarrollado para ésta zona hidrogeográfica, por lo tanto las
mismas podrían utilizarse para definir prioridades para el desarrollo de inventarios que ayuden a llenar los vacíos de
información existentes.

A total of 753 species is registered for the Amazon Basin in Colombia (see taxonomic list), grouped into 14 orders and 47
families. The orders with most species were Characiformes (367 spp.), Siluriformes (228 spp.) and Perciformes (87 spp.).
The 11 remaining orders had from 1 to 34 species (Box1). The family with most species is Characidae (208 spp.) which
represents 27.6% of the total number of species. This is followed by Cichlidae (80 spp), Loricariidae (56 spp.), Pimelodidae
(40 spp.). The other 42 families have between 1 to 37 species (Box 2).

The number of species per basin is Amazon (ama) 510, Caquetá (cq) 356, Putumayo (pu) 234, Apaporis (aps) 128, Vaupés
(va) 24 y Guanía-Negro (gna) 22. These figures are probably more a result of different collecting efforts than a result of
true differences in species richness in the basins. For that reason, they can be used to define priorities for the development
of inventories that help to fill gaps in existing knowledge.
Biota Colombiana 7 (1), 2006
60- Peces de la Amazonia, Colombia Bogotá Gregory & Maldonado Ocampo

Taxón Distribución Colección Referencias


/ Taxon / Distribution / Collection / References

Myliobatiformes
Potamotrygonidae
Potamotrygon cf. constellata (Vaillant, 1880) cq IAvHP 2047 Bogotá-Gregory
& Maldonado-Ocampo 2005
Potamotrygon histrix (Müller & Henle, 1834) pu cq ICNMHN Castro 1994, Mojica 1999,
Bejarano & Blanco 2001,
Calderón & Hincapié 2001
Potamotrygon motoro (Müller & Henle, 1841) ama IAvHP, ICNMHN Santos 2000, Vejarano 2000,
Mojica et al. 2005
Potamotrygon schroederi Fernández-Yépes, 1957 aps IAvHP, ICNMHN Correa 2003
Potamotrygon cf. signata Garman, 1913 ama IAvHP 4845
Osteoglossiformes
Osteoglossidae
Osteoglossum bicirrhosum (Cuvier, 1829) ama pu IAvHP Castro 1987 y1994, Baptiste 1988,
cq aps Castro & Arboleda 1988, Santamaria 1995,
Sánchez et al. 1996, Aguilar 1999,
Mojica 1999, Correa 2003,
Mojica et al. 2005
Arapaimatidae
Arapaima gigas (Schinz, 1822) ama pu IAvHP, ICNMHN Castro 1987a y 1994, Castro
cq aps & Arboleda 1988, Santamaria 1995,
Mojica 1999, Correa 2003,
Mojica et al. 2005
Clupeiformes
Engraulidae
Jurengraulis juruensis (Boulenger, 1898) ama ICNMHN Santos 2000, Vejarano 2000,
Mojica et al. 2005
Lycengraulis batesii (Günther, 1868) ama cq ICNMHN Calderón & Hincapié 2001,
Mojica et al. 2005
Pristigasteridae
Ilisha amazonica (Miranda-Ribeiro, 1920) ama ICNMHN Mojica et al. 2005
Pellona castelnaeana Valenciennes, 1847 ama pu IAvHP, ICNMHN Castro 1987a y 1994, Baptiste 1988,
cq aps Castro & Arboleda 1988, Santamaria 1995,
Mojica 1999, Santos 2000, Vejarano 2000,
Calderón & Hincapié 2001, Correa 2003,
Rodriguez & van der Hammen 2003,
Mojica et al. 2005
Pellona flavipinnis (Valenciennes, 1836) ama pu cq IAvHP, ICNMHN Mojica 1999, Santos 2000, Vejarano 2000,
Calderón & Hincapié 2001,
Mojica et al. 2005
Pristigaster cayana Cuvier, 1829 ama cq ICNMHN Castro & Arboleda 1988, Mojica 1999,
Santos 2000, Vejarano 2000,
Mojica et al. 2005
Characiformes
Parodontidae
Parodon pongoensis (Allen, 1942) cq ANSP Fowler 1945
Parodon buckleyi Boulenger, 1887 pu IAvHP 6193

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Bogotá Gregory & Maldonado Ocampo Fishes of the Amazon River basin, Colombia -61

Taxón Distribución Colección Referencias


/ Taxon / Distribution / Collection / References

Curimatidae
Curimata aspera (Günther, 1868) ama pu cq IAvHP, ICNMHN, Vari 1989, Calderón & Hincapié 2001
NRM
Curimata cerasina Vari, 1984 cq ICNMHN Calderón & Hincapié 2001
Curimata cisandina (Allen, 1942) ama IAvHP, ICNMHN Santos 2000, Vejarano 2000,
Mojica et al. 2005
Curimata cf. cyprinoides (Linnaeus, 1766) ama ICNMHN 5111 Prieto 2000
Curimata incompta Vari, 1984 ama ICNMHN Prieto 2000, Santos 2000, Vejarano 2000,
Mojica et al. 2005
Curimata ocellata (Eigenmman & Eigenmman, 1889) ama pu IAvHP, ICNMHN Santos 2000, Vejarano 2000,
cq aps Bejarano & Blanco 2001, Correa 2003,
Mojica et al. 2005
Curimata roseni Vari, 1989 ama pu cq IAvHP, ICNMHN Prieto 2000, Bejarano & Blanco 2001
Curimata vittata (Kner, 1858) ama pu aps IAvHP, ICNNHM, Vari 1989, Santamaria 1995, Mojica 1999,
MCZ Prieto 2000, Santos 2000, Vejarano 2000,
Correa 2003, Mojica et al. 2005
Curimatella alburna (Müller & Troschel, 1844) ama pu IAvHP, ICNMHN Castro & Arboleda 1988, Vari 1992a,
cq aps Castro 1994, Gutierrez 2003, Prieto 2000,
Santos 2000, Vejarano 2000,
Arbeláez et al. 2004, Mojica et al. 2005
Curimatella dorsalis (Eigenmann & Eigenmann, 1889) ama cq ICNMHN, ROM Vari 1992a, Calderón & Hincapié 2001,
Mojica et al. 2005
Curimatella immaculata (Fernández-Yépez, 1948) ama pu cq AMNH, IAvHP, NRM Vari 1992a, Mojica 1999
Curimatella meyeri (Steindachner, 1882) ama aps IAvHP, ICNMHN Vari 1992a, Santos 2000, Vejarano 2000,
Correa 2003, Mojica et al. 2005
Curimatopsis macrolepis (Steindachner, 1876) ama pu cq AMNH, IAvHP, Vari 1982, Mojica 1999, Prieto 2000,
ICNMHN, ROM, Arbeláez et al. 2004, Mojica et al. 2005
UF, USNM
Cyphocharax festivus Vari, 1992 ama pu NRM Mojica 1999
Cyphocharax gillii (Eigenmann & Kennedy, 1903) cq ICNMHN Calderón & Hincapié 2001
Cyphocharax nigripinnis (Vari, 1992) ama pu cq AMNH, IAvHP Vari 1992b
Cyphocharax pantostictos Vari & Barriga, 1990 pu NRM Vari 1992b
Cyphocharax spiluropsis (Eigenmann ama pu IAvHP, ICNMHN Prieto 2000, Vejarano 2000,
& Eigenmann, 1889) Arbeláez et al. 2004
Cyphocharax spilurus (Günther, 1864) ama pu IAvHP, ICNMHN, Mojica 1999, Santos 2000,
NRM, UF Mojica et al. 2005
Cyphocharax stilbolepis Vari, 1992 ama ICNMHN Santos 2000, Vejarano 2000
Potamorhina altamazonica (Cope, 1878) ama cq ANSP, IAvHP, Vari 1984, Castro 1987a, Mojica 1999,
ICNMHN, MCZ, Prieto 2000, Santos 2000, Vejarano 2000,
NRM Calderón & Hincapié 2001,
Mojica et al. 2005
Potamorhina latior (Spix & Agassiz, 1829) ama pu ANSP, IAvHP, Vari 1984, Castro 1987a y 1994,
cq aps ICNMHN, ROM Castro & Arboleda 1988, Santamaria 1995,
Mojica 1999, Santos 2000, Vejarano 2000,
Correa 2003, Mojica et al. 2005
Potamorhina pristigaster (Steindachner, 1876) ama aps IAvHP, ICNMHN Correa 2003
Psectrogaster amazonica Eigenmann ama pu IAvHP, ICNMHN, Mojica 1999, Prieto 2000, Santos 2000,
& Eigenmann, 1889 NRM, ROM Vejarano 2000, Mojica et al. 2005

Biota Colombiana 7 (1), 2006


62- Peces de la Amazonia, Colombia Bogotá Gregory & Maldonado Ocampo

Taxón Distribución Colección Referencias


/ Taxon / Distribution / Collection / References

Psectrogaster essequibensis (Günther, 1864) ama ICNMHN Santos 2000, Vejarano 2000,
Cipamocha 2002, Mojica et al. 2005
Psectrogaster rhomboides Egenmann ama aps IAvHP, ICNMHN Prieto 2000, Santos 2000, Vejarano 2000,
& Eigenmann, 1889 Correa 2003, Mojica et al. 2005
Psectrogaster rutiloides (Kner, 1858) ama pu ICNMHN Santamaria 1995, Mojica 1999,
Prieto 2000, Santos 2000, Vejarano 2000,
Mojica et al. 2005
Steindachnerina argentea (Gill, 1858) ama ICNMHN Santos 2000, Vejarano 2000,
Mojica et al. 2005
Steindachnerina bimaculata (Steindachner, 1876) ama ANSP, ICNMHN, Vari 1991, Mojica 1999, Prieto 2000,
NRM, ROM Santos 2000, Vejarano 2000,
Mojica et al. 2005
Steindachnerina dobula (Günther, 1868) cq ANSP, USNM Fowler 1943, Castro & Arboleda 1988,
Vari 1991, Mojica 1999
Steindachnerina guentheri (Eigenmann ama aps ICNMHN Prieto 2000, Correa 2003, Gutierrez 2003,
& Eigenmann, 1889) Arbeláez et al. 2004, Mojica et al. 2005
Steindachnerina hypostoma (Boulenger, 1887) ama ICNMHN Vari 1991, Mojica et al. 2005
Prochilodontidae
Prochilodus nigricans Agassiz, 1829 ama pu ANSP, CAS/SU, Castro 1987a y 1994, Baptiste 1988,
cq aps IAvHP, ICNMHN, Castro & Arboleda 1988, Muñoz et al. 1996,
NRM, USNM Mojica 1999, Prieto 2000, Santos 2000,
Vejarano 2000, Calderón & Hincapié 2001,
Correa 2003, Rodriguez & van der Hammen
2003, Castro & Vari 2004,
Mojica et al. 2005
Prochilodus rubrotaeniatus Jardine & Schomburgk, 1841 ama cq IAvHP, UF Castro & Arboleda 1988
Semaprochilodus insignis (Jardine & Schomburgk, 1841) ama pu cq ANSP, IAvHP, Baptiste 1988, Castro & Arboleda 1988,
ICNMHN, UMMZ, Castro 1994, Santamaria 1995,
UF Prieto 2000, Santos 2000, Vejarano 2000,
Bejarano & Blanco 2001, Gutierrez 2003,
Arbeláez et al. 2004, Mojica et al. 2005
Semaprochilodus kneri (Pellegrin, 1909) ama aps ICNMHN, ROM Mojica 1999, Correa 2003
Semaprochilodus taeniurus (Valenciennes, 1817) ama aps IAvHP, ICNMHN Correa 2003
Anostomidae
Abramites hypselonotus (Günther, 1868) ama cq IAvHP, ICNMHN, Castro 1987a, Castro & Arboleda 1988,
USNM Mojica et al. 2005, INDERENA s.f.
Anostomus anostomus (Linnaeus, 1758) ama pu cq Castro 1987a y 1994, Castro
& Arboleda 1988, Mojica 1999
Anotomus spiloclistron Winterbottom, 1974 ama Mojica 1999
Anostomus ternetzi Fernández - Yépez, 1949 cq ICNMHN Calderón & Hincapié 2001
Laemolyta garmani (Borodin, 1931) ama ICNMHN Mojica et al. 2005
Laemolyta taeniata (Kner, 1859) ama ICNMHN Mojica et al. 2005
Laemolyta varia (Garman, 1890) aps IAvHP Correa 2003
Leporinus affinis (Günther, 1864) cq ICNMHN Baptiste 1988, Calderón & Hincapié 2001
Leporinus agassizi Steindachner, 1876 ama pu IAvHP, ICNMHN Castro & Arboleda 1988, Castro 1994,
cq aps Santamaria 1995, Contreras 1999,
Mojica 1999, Bejarano & Blanco 2001,
Calderón & Hincapié 2001, Correa 2003,
Rodriguez & van der Hammen 2003,
Arbeláez et al. 2004, Mojica et al. 2005

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Bogotá Gregory & Maldonado Ocampo Fishes of the Amazon River basin, Colombia -63

Taxón Distribución Colección Referencias


/ Taxon / Distribution / Collection / References

Leporinus bimaculatus Castelnau, 1855 ama ICNMHN Mojica 1999, Mojica et al. 2005
Leporinus brunneus Myers, 1950 cq IAvHP, ICNMHN Bejarano & Blanco 2001,
Calderón & Hincapié 2001
Leporinus desmotes Fowler, 1914 ama Mojica 1999
Leporinus fasciatus (Bloch, 1794) ama pu IAvHP, ICNMHN Castro 1987a y 1994, Castro
cq aps & Arboleda 1988, Santamaria 1995,
Contreras 1999, Mojica 1999,
Bejarano & Blanco 2001, Correa 2003,
Rodriguez & van der Hammen 2003,
Mojica et al. 2005
Leporinus fasciatus-group ama IAvHP 4617
Leporinus friderici (Bloch, 1794) ama pu IAvHP, ICNMHN Castro 1987a, Baptiste 1988,
cq aps Castro & Arboleda 1988, Mojica 1999,
Prieto 2000, Santos 2000, Vejarano 2000,
Bejarano & Blanco 2001,
Calderón & Hincapié 2001, Correa 2003,
Gutierrez 2003, Arbeláez et al. 2004,
Mojica et al. 2005
Leporinus friderici-group ama IAvHP 4621
Leporinus klausewitzi Géry, 1960 ama cq IAvHP, ICNMHN Mojica 1999, Bejarano & Blanco 2001,
Mojica et al. 2005
Leporinus leschenaulti Valenciennes, 1850 cq ICNMHN Bejarano & Blanco 2001
Leporinus cf. maculatus Müller & Troschel, 1844 pu IAvHP 1822 Bogotá-Gregory
& Maldonado-Ocampo 2005
Leporinus melanostictus Norman, 1926 ama Mojica 1999
Leporinus moralesi Fowler, 1942 pu IAvHP Santamaria 1995, Bogotá-Gregory
& Maldonado-Ocampo 2005
Leporinus nattereri Steindachner, 876 ama ICNMHN Mojica 1999, Santos 2000, Vejarano 2000
Leporinus niceforoi Fowler, 1943 cq ANSP Fowler 1943, Castro & Arboleda 1988
Leporinus octofasciatus Steindachner, 1915 ama ICNMHN Mojica 1999
Leporinus piau Fowler, 1941 ama ICNMHN Santos 2000, Vejarano 2000
Leporinus steyermarki Inger, 1956 pu IAvHP Bogotá-Gregory
& Maldonado-Ocampo 2005
Leporinus subniger Fowler, 1943 ama cq ANSP Fowler 1943, Castro & Arboleda 1988,
Mojica 1999
Leporinus trifascitus Steindachner, 1876 ama cq IAvHP, ICNMHN Mojica 1999, Mojica et al. 2005
Leporinus wolfei Fowler, 1940 ama ICNMHN Prieto 2000, Santos 2000, Vejarano 2000,
Mojica et al. 2005
Leporinus sp. ama ICNMHN 4393 Mojica et al. 2005
Pseudanos gracilis (Kner, 1858) ama ICNMHN Mojica et al. 2005
Pseudanos trimaculatus (Kner, 1858) ama ICNMHN, NRM, ROMMojica 1999, Mojica et al. 2005
Rhytiodus argenteofuscus Kner, 1858 ama ICNMHN Mojica et al. 2005
Rhytiodus microlepis Kner, 1858 ama pu cq IAvHP, ICNMHN Castro 1987a y 1994, Castro
& Arboleda 1988, Mojica 1999,
Santos 2000, Vejarano 2000,
Arbeláez et al. 2004, Mojica et al. 2005
Schizodon dissimilis (Garman, 1890) ama Mojica 1999

Biota Colombiana 7 (1), 2006


64- Peces de la Amazonia, Colombia Bogotá Gregory & Maldonado Ocampo

Taxón Distribución Colección Referencias


/ Taxon / Distribution / Collection / References

Schizodon fasciatus Spix & Agassiz, 1829 ama pu IAvHP, ICNMHN, UF Castro 1987a y 1994, Baptiste 1988,
cq aps Castro & Arboleda 1988, Santamaria 1995,
Muñoz et al. 1996, Contreras 1999,
Mojica 1999, Prieto 2000, Santos 2000,
Vejarano 2000, Calderón & Hincapié 2001,
Correa 2003, Rodriguez & van der Hammen
2003, Arbeláez et al. 2004, Mojica et al. 2005
Chilodontidae
Caenotropus mestomorgmatos Vari, Castro cq ICNMHN Bejarano & Blanco 2001
& Raredon, 1995
Chilodus gracilis Isbrücker & Nijssen, 1988 va USNM
Chilodus punctatus Müller & Troschel, 1844 ama pu cq IAvHP, ICNMHN, Castro & Arboleda 1988, Castro 1994,
ROM Mojica 1999, Prieto 2000,
Arbeláez et al. 2004, Mojica et al. 2005
Crenuchidae
Ammocryptocharax cf. minutus Buckup, 1993 ama ICNMHN 6206, Mojica et al. 2005
6322, 10041, 10100,
10107, 10188, 10215,
10304
Characidium ethostoma Cope, 1872 ama ICNMHN Mojica et al. 2005
Characidium fasciatum Reinhardt, 1867 ama pu cq ICNMHN Castro & Arboleda 1988, Castro 1994,
Mojica 1999, Calderón & Hincapié 2001
Characidium fasciatum-group cq IAvHP 5780
Charcidium pellucidum Eigenmann, 1909 ama ICNMHN Prieto 2000, Arbeláez et al. 2004,
Arroyave 2005, Mojica et al. 2005
Characidium aff. roesseli Géry, 1965 ama ICNMHN 6365 Mojica et al. 2005
Characidium steindachneri Cope, 1878 cq CAS/SU
Characidium zebra Eigenmman, 1909 ama cq CAS/SU, ICNMHN Prieto 2000, Arbeláez et al. 2004
Characidium sp1. ama ICNMHN 4253, 5097, Mojica et al. 2005
6204, 6321
Characidium sp2. ama UF 23829, 33835
Crenuchus spilurus Günther, 1863 ama cq IAvHP, ICNMHN, Mojica 1999, Prieto 2000, Gutierrez 2003,
ROM, UF Arbeláez et al. 2004, Mojica et al. 2005
Elachocharax pulcher Myers, 1927 ama pu cq IAvHP, ICNMHN Weitzman & Kanazawa 1978,
Castro & Arboleda 1988, Prieto 2000,
Mojica et al. 2005
Klausewitzia sp1. ama ICNMHN 4974 Arbeláez et al. 2004
Klausewitzia sp2. ama ICNMHN 5016 Arbeláez et al. 2004
Melanocharacidium depressum Buckup, 1993 gna Buckup 1993
Melanocharacidium dispilomma Buckup, 1993 va MNRJ Buckup 1993
Melanocharacidium pectorale Buckup, 1993 ama ICNMHN Mojica et al. 2005
Odontocharacidium aphanes (Weitzman ama ICNMHN Prieto 2000, Mojica et al. 2005
& Kanazawa, 1977)
Odontocharacidium sp. ama ICNMHN 5016, 6230 Mojica et al. 2005
Poecilocharax weitzmani Géry, 1965 ama SMF Géry 1965
Hemiodontidae
Anodus elongatus Agassiz, 1829 ama pu cq IAvHP, ICNMHN Castro & Arboleda 1988, Mojica 1999,
Santos 2000, Vejarano 2000,
Bejarano & Blanco 2001,
Calderón & Hincapié 2001,
Mojica et al. 2005

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Bogotá Gregory & Maldonado Ocampo Fishes of the Amazon River basin, Colombia -65

Taxón Distribución Colección Referencias


/ Taxon / Distribution / Collection / References

Argonectes longiceps (Kner, 1858) cq ICNMHN Castro & Arboleda 1988,


Bejarano & Blanco 2001,
Calderón & Hincapié 2001
Bivibranchia fowleri (Steindachner, 1908) ama Mojica 1999
Hemiodus argenteus Pellegrin, 1908 ama cq ICNMHN, ROM Calderón & Hincapié 2001
Hemiodus goeldii Steinadchner, 1908 pu IAvHP Bogotá-Gregory
& Maldonado-Ocampo 2005
Hemiodus gracilis Günther, 1864 ama pu ROM Castro 1987a y 1994, Santamaria 1995,
Mojica 1999
Hemiodus microlepis Kner, 1858 ama ICNMHN Prieto 2000, Santos 2000,
Arbeláez et al. 2004, Mojica et al. 2005
Hemiodus thayeria Böhlke, 1955 gna SU Böehlke 1955
Hemiodus unimaculatus (Bloch, 1794) pu cq aps IAvHP, ICNMHN Bejarano & Blanco 2001,
Calderón & Hincapié 2001
Hemiodus vorderwinkleri (Géry, 1964) ama MHNG Géry 1964
Gasteropelecidae
Carnegiella marthae Myers, 1927 ama ICNMHN Mojica et al. 2005
Carnegiella myersi Fernández-Yépez, 1950 ama NRM, USNM Mojica 1999
Carnegiella strigata (Günther, 1864) ama pu cq IAvHP, ICNMHN, Géry 1977, Castro 1987a y 1994,
NRM, ROM, USNM Castro & Arboleda 1988, Mojica 1999,
Prieto 2000, Calderón & Hincapié 2001,
Gutierrez 2003, Arbeláez et al. 2004,
Mojica et al. 2005
Gasteropelecus sternicla (Linnaeus, 1758) ama cq IAvHP, NRM Castro & Arboleda 1988, Mojica 1999
Thoracocharax securis De Filippi, 1853 ama ICNMHN Mojica 1999, Santos 2000, Vejarano 2000,
Mojica et al. 2005
Thoracocharax stellatus (Kner, 1858) ama pu cq IAvHP, ICNMHN Castro 1994, Mojica 1999,
Calderón & Hincapié 2001,
Mojica et al. 2005
Characidae Insertae sedis
Aphyodite grammica Eigenmann, 1912 ama FMNH
Astyanax abramis (Jenyns, 1842) ama pu cq IAvHP, ICNMHN Prieto 2000, Santos 2000, Vejarano 2000,
Bejarano & Blanco 2001,
Arbeláez et al. 2004, Mojica et al. 2005
Astyanax bimaculatus (Linnaeus, 1758) pu cq ANSP, IAvHP Castro & Arboleda 1988, Castro 1994,
Mojica 1999
Astyanax cordovae (Günther, 1870) cq ICNMHN Calderón & Hincapié 2001
Astyanax fasciatus (Cuvier, 1819) pu cq ANSP, IAvHP, Fowler 1943, Castro & Arboleda 1988,
ICNMHN Mojica 1999, Bejarano & Blanco 2001
Astyanax integer Myers, 1930 cq ICNMHN Calderón & Hincapié 2001
Astyanax maximus (Steindachner, 1877) cq IAvHP
Astyanax cf. microlepis Eigenmann, 1913 cq IAvHP 1710
Astyanax schubarti Bristki, 1964 cq IAvHP
Astyanax validus Géry, Planquette & Le Bail, 1991 aps ICNMHN Correa 2003
Astyanax sp. ama ICNMHN 4259 Bejarano & Blanco 2001
Axelrodia stigmatias (Fowler, 1913) ama cq ICNMHN Castro & Arboleda 1988, Prieto 2000,
Arbeláez et al. 2004, Mojica et al. 2005

Biota Colombiana 7 (1), 2006


66- Peces de la Amazonia, Colombia Bogotá Gregory & Maldonado Ocampo

Taxón Distribución Colección Referencias


/ Taxon / Distribution / Collection / References

Bario steindachneri (Eigenmann, 1893) ama ICNMHN Mojica et al. 2005


Boehlkea fredcochui Géry, 1966 ama cq ANSP Géry 1966, Castro & Arboleda 1988,
Mojica 1999
Bryconamericus carlosi Román-Valencia, 2003 pu cq STRI, IUQ Román-Valencia, 2003b
Bryconamericus deuterodonoides Eigenmann, 1914 cq ICNMHN Calderón & Hincapié 2001
Bryconamericus galvisi Román-Valencia, 2000 pu cq IAvHP ICNMHN Mojica 1999, Román-Valencia 2000 y 2003a
Bryconamericus pachacuti Eigenmann, 1927 cq FMNH
Bryconella pallidifrons (Fowler, 1946) ama SMF Géry 1965 y 1977
Bryconops affinis (Günther, 1864) pu cq IAvHP Bogotá-Gregory & Maldonado-Ocampo 2005
Bryconops alburnoides Kner, 1858 cq IAvHP, ICNMHN Bejarano & Blanco 2001
Bryconops caudomaculatus (Günther, 1864) pu cq aps IAvHP, ICNMHN Bejarano & Blanco 2001, Correa 2003
Bryconops giacopinni (Fernández-Yépez, 1950) pu cq IAvHP, ICNMHN Bejarano & Blanco 2001
Bryconops inpai Knöppel, Junk & Géry, 1968 ama ICNMHN Mojica et al. 2005
Bryconops melanurus (Bloch, 1794) ama pu IAvHP, ICNMHN, Mojica et al. 2005
ROM
Bryconops sp. ama ICNMHN 4999 Arbeláez et al. 2004
Ceratobranchia obtusirostris Eigenmann, 1914 cq IAvHP
Chalceus epakros Zanata & Toledo-Piza, 2004 pu cq va IAvHP Zanata & Toledo-Piza, 2004
Chalceus erythrurus (Cope, 1870) ama pu cq ICNMHN Castro 1987a y 1994, Castro & Arboleda 1988,
Santamaria 1995, Mojica 1999, Prieto 2000,
Santos 2000, Vejarano 2000,
Calderón & Hincapié 2001,
Mojica et al. 2005
Chalceus macrolepidotus Cuvier, 1817 aps va IAvHP, ICNMHN Correa 2003
Creagrutus amoenus Fowler, 1943 pu cq ANSP, IAvHP, Fowler 1943, Castro & Arboleda 1988,
NRM, USNM Mojica 1999
Creagrutus beni Eigenmann, 1911 cq Mojica 1999
Creagrutus cochui Géry, 1964 ama ICNMHN Mojica 1999, Vari & Harold 2001,
Mojica et al. 2005
Creagrutus flavescens (Vari & Harold, 2001) pu cq ANSP, CAS, NRM Vari & Harold 2001
Creagrutus maxillaris (Myers, 1927) gna CAS Vari & Harold 2001
Creagrutus tuyuka (Vari & Lima, 2003) va MZUSP Vari & Lima 2003
Creagrutus sp. cq IAvHP 7601
Ctenobrycon hauxwellianus (Cope, 1870) ama cq CAS/SU, ICNMHN, Mojica 1999, Santos 2000, Vejarano 2000,
NRM, UF Arbeláez et al. 2004, Mojica et al. 2005
Ctenobrycon spilurus (Valenciennes, 1850) ama cq CAS/SU, ICNMHN, UF Prieto 2000
Grundulus bogotensis (Humboldt, 1821) pu IAvHP 6212
Gymnocorymbus thayeri Eigenmann, 1908 ama pu cq CAS/SU, IAvHP, Prieto 2000, Mojica et al. 2005
ICNMHN, ROM, UF
Gymnocorymbus sp. ama ICNMHN 5310 Arbeláez et al. 2004
Hemibrycon metae Myers, 1930 cq IAvHP
Hemibrycon cf. orcesi Böhlke, 1958 cq IAvHP 6187
Hemigrammus analis Durbin, 1909 ama pu IAvHP, ICNMHN Prieto 2000, Bejarano & Blanco 2001,
cq aps Arbeláez et al. 2004, Correa 2003,
Gutierrez 2003, Mojica et al. 2005

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Bogotá Gregory & Maldonado Ocampo Fishes of the Amazon River basin, Colombia -67

Taxón Distribución Colección Referencias


/ Taxon / Distribution / Collection / References

Hemigrammus bellottii (Steindachner, 1882) ama pu ICNMHN Castro & Arboleda 1988, Castro 1994,
cq aps Mojica 1999, Prieto 2000,
Bejarano & Blanco 2001,
Arbeláez et al. 2004,
Correa 2003, Mojica et al. 2005
Hemigrammus brevis Ellis, 1911 cq ICNMHN Calderón & Hincapié 2001
Hemigrammus coeruleus Durbin, 1908 cq Castro & Arboleda 1988
Hemigrammus erythrozonus Durbin, 1909 ama cq ICNMHN Bejarano & Blanco 2001, Mojica et al. 2005
Hemigrammus gracillis (Lütken, 1875) ama cq ICNMHN Prieto 2000, Bejarano & Blanco 2001,
Calderón & Hincapié 2001
Hemigrammus hyanuary Durbin, 1918 ama Castro 1987a
Hemigrammus iota Durbin, 1909 cq ICNMHN Bejarano & Blanco 2001
Hemigrammus luelingi Géry, 1964 ama pu cq ICNMHN, NRM Castro & Arboleda 1988, Castro 1994,
Mojica 1999, Prieto 2000,
Arbeláez et al. 2004, Mojica et al. 2005
Hemigrammus levis Durbin, 1908 aps ICNMHN Correa 2003
Hemigrammus cf. lunatus Durbin, 1918 ama ICNMHN 10235 Mojica et al. 2005
Hemigrammus marginatus Ellis, 1911 ama cq IAvHP, ICNMHN Bejarano & Blanco 2001
Hemigrammus melanochrous Fowler, 1913 cq aps ICNMHN Bejarano & Blanco 2001, Correa 2003
Hemigrammus microstomus Durban, 1918 ama cq IAvHP, ICNMHN Mojica 1999, Bejarano & Blanco 2001,
Calderón & Hincapié 2001
Hemigrammus ocellifer (Steindachner, 1882) ama pu ICNMHN, NRM, Mojica 1999, Prieto 2000, Gutierrez 2003,
USNM Arbeláez et al. 2004, Mojica et al. 2005
Hemigrammus pretoensis Géry, 1965 ama USNM
Hemigrammus pulcher Ladiges, 1938 ama ICNMHN, ROM, Santos 2000, Vejarano 2000,
UF, USNM Mojica et al. 2005
Hemigrammus rhodostomus Ahl, 1924 ama Castro 1987a
Hemigrammus schmardae (Steindachner, 1882) ama cq ICNMHN Prieto 2000, Bejarano & Blanco 2001,
Gutierrez 2003, Arbeláez et al. 2004,
Mojica et al. 2005
Hemigrammus stictus (Durbin, 1909) gna Mojica 1999
Hemigrammus cf. tridens Eigenmann, 1907 ama IAvHP 2419 Bogotá-Gregory & Maldonado-Ocampo 2005
Hemigrammus vorderwinkleri Géry, 1963 cq aps ICNMHN Bejarano & Blanco 2001, Correa 2003
Hemigrammus sp1. aps ICNMHN 4372 Correa 2003
Hemigrammus sp2. aps ICNMHN 4373 Correa 2003
Hemigrammus sp3. ama ICNMHN 10334 Mojica et al. 2005
Hyphessobrycon agulha Fowler, 1913 ama ICNMHN, USNM Arroyave 2005
Hyphessobrycon bentosi Durbin, 1908 ama cq USNM, IAvHP Bogotá-Gregory & Maldonado-Ocampo 2005
Hyphessobrycon copelandi Durbin, 1908 ama pu IAvHP, ICNMHN Castro 1987a, Prieto 2000, Arbeláez et al. 2004,
Mojica et al. 2005
Hyphessobrycon cf. ecuadoriensis Eiegenmann cq ICNMHN Calderón & Hincapié 2001
& Henn, 1914
Hyphessobrycon erythrostigma (Fowler, 1943) ama Géry 1965
Hyphessobrycon gracilior Géry, 1964 cq ICNMHN Bejarano & Blanco 2001
Hyphessobrycon loretoensis Ladiges, 1938 pu cq USNM Castro & Arboleda 1988, Castro 1994,
Mojica 1999

Biota Colombiana 7 (1), 2006


68- Peces de la Amazonia, Colombia Bogotá Gregory & Maldonado Ocampo

Taxón Distribución Colección Referencias


/ Taxon / Distribution / Collection / References

Hyphessobrycon melanozonatus Durbin, 1908 cq Castro & Arboleda 1988


Hyphessobrycon peruvianus Ladiges, 1938 ama pu cq ICNMHN Castro & Arboleda 1988, Castro 1994,
Mojica 1999, Mojica et al. 2005
Hyphessobrycon scholzei Ahl, 1937 cq ICNMHN Calderón & Hincapié 2001
Hyphessobrycon sweglesi (Géry, 1961) ama USNM Géry 1961
Hyphessobrycon tukunai Géry, 1965 pu ICNMHN Bejarano & Blanco 2001
Jupiaba anteroides (Géry, 1965) ama cq va IAvHP, ICNMHN Prieto 2000, Arbeláez et al. 2004,
Mojica et al. 2005
Jupiaba asymmetrica (Eigenmann, 1908) cq ANSP Fowler 1945
Jupiaba poekotero Zanata & Lima, 2005 va Zanata & Lima 2005
Jupiaba zonata (Eigenmann, 1908) cq Castro & Arboleda 1988
Jupiaba sp. pu cq IAvHP 436, 2599
Knodus breviceps Eigenmann, 1908 cq FMNH
Knodus caquetae Fowler, 1945 cq ANSP Fowler 1945, Castro & Arboleda 1988,
Mojica 1999
Knodus heteresthes (Eigenmann, 1908) ama va IUQ Román-Valencia 2003ª
Knodus hypopterus (Fowler, 1943) pu cq ANSP, IUQ Fowler 1943, Castro & Arboleda 1988,
Mojica 1999, Román-Valencia 2003a
Knodus cf. meridae Eigenmann, 1911 cq ICNMHN 4279 Bejarano & Blanco 2001
Knodus moenkhausii (Eigenmann & Kennedy, 1903) ama cq ICNMHN Prieto 2000, Bejarano & Blanco 2001,
Calderón & Hincapié 2001, Gutierrez 2003,
Arbeláez et al. 2004, Mojica et al. 2005
Knodus orteguasae (Fowler, 1943) pu cq ANSP, IUQ Fowler 1943, Castro & Arboleda 1988,
Mojica 1999, Román-Valencia 2003a
Leptagoniates pi Vari, 1978 ama CAS
Markiana geayi (Pellgrin, 1908) cq IAvHP Bogotá-Gregory & Maldonado-Ocampo 2005
Microschemobrycon geisleri Géry, 1970 ama ICNMHN Prieto 2000, Arbeláez et al. 2004,
Mojica et al. 2005
Moenkhausia collettii (Steindachner, 1882) ama pu IAvHP, ICNMHN Correa 2003
cq aps
Moenkhausia comma Eigenmann, 1908 ama cq aps IAvHP, ICNMHN Prieto 2000, Correa 2003, Gutierrez 2003,
Arbeláez et al. 2004, Mojica et al. 2005
Moenkhausia copei (Steindachner, 1882) pu cq Castro 1994, Mojica 1999
Moenkhausia cotinho Eigenmann, 1908 pu cq IAvHP, ICNMHN, Mojica 1999, Calderón & Hincapié 2001
NRM
Moenkhausia dichroura (Kner, 1858) ama CAS, ICNMHN Prieto 2000, Santos 2000, Vejarano 2000,
Mojica et al. 2005
Moenkhausia grandisquamis (Müller ama ICNMHN Mojica 1999
& Troschel, 1845)
Moenkhausia lepidura (Kner, 1858) ama pu FMNH, IAvHP, Mojica 1999, Prieto 2000, Santos 2000,
cq aps ICNMHN, USMN Vejarano 2000, Bejarano & Blanco 2001,
Calderón & Hincapié 2001, Correa 2003,
Gutierrez 2003, Arbeláez et al. 2004,
Mojica et al. 2005
Moenkhausia megalops (Eigenmann, 1907) ama pu cq IAvHP, ICNMHN Arbeláez et al. 2004, Mojica et al. 2005
Moenkhausia melogramma Eigenmann, 1908 ama ICNMHN Prieto 2000, Arbeláez et al. 2004,
Mojica et al. 2005

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Bogotá Gregory & Maldonado Ocampo Fishes of the Amazon River basin, Colombia -69

Taxón Distribución Colección Referencias


/ Taxon / Distribution / Collection / References

Moenkhausia miangi Steindachner, 1915 pu IAvHP Bogotá-Gregory & Maldonado-Ocampo 2005


Moenkhausia naponis Böhlke, 1958 ama ICNMHN Prieto 2000, Santos 2000, Vejarano 2000,
Arbeláez et al. 2004, Mojica et al. 2005
Moenkhausia cf. newtoni Travassos, 1964 pu IAvHP 2362 Bogotá-Gregory & Maldonado-Ocampo 2005
Moenkhausia oligolepis (Günther, 1864) ama pu ANSP, IAvHP, Castro & Arboleda 1988, Mojica 1999,
cq aps ICNMHN, UF Correa 2003, Gutierrez 2003,
Mojica et al. 2005
Moenkhausia orteguase Fowler, 1943 cq ANSP Fowler 1943, Castro & Arboleda 1988,
Mojica 1999
Moankhausia ovalis (Günther, 1868) cq ICNMHN Cipamocha 2002
Moenkhausia robertsi Géry, 1964 cq ICNMHN Cipamocha 2002
Moenkhausia sanctaefilomenae (Steindachner, 1907) ama ICNMHN Mojica 1999, Prieto 2000, Arbeláez et al. 2004
Moenkhausia cf. simulata (Eiegenmann, 1924) aps ICNMHN 4350 Correa 2003
Paracheirodon inessi (Myers, 1936) ama pu cq IAvHP, ICNMHN, Castro 1987a, y 1994, Castro & Arboleda
NRM, USNM 1988, Mojica et al. 2005, INDERENA s.f.
Paragoniates alburnus Steindachner, 1876 cq CAS/SU, ICNMHN Castro & Arboleda 1988, Mojica et al. 2005
Petitella sp. ama NRM 17128
Prionobrama filigera (Cuvier, 1870) ama CAS, ICNMHN, ROM Santos 2000, Vejarano 2000,
Mojica et al. 2005
Salminus hilarii Valenciennes, 1850 cq Castro & Arboleda 1988
Salminus affinis Steindachner, 1880 pu cq IAvHP Castro & Arboleda 1988, Castro 1994
Salminus sp. ama ICNMHN 6647 Mojica et al. 2005
Stichonodon insignis (Steindachner, 1876) ama ICNMHN Santos 2000, Vejarano 2000,
Mojica et al. 2005
Thayeria boehlkei Weitzman, 1957 pu cq IAvHP Castro & Arboleda 1988
Thayeria obliqua Eigenmann, 1908 pu Santamaria 1995
Triportheus albus Cope, 1872 ama cq ICNMHN, UF Castro & Arboleda 1988, Mojica 1999,
Santos 2000, Vejarano 2000,
Bejarano & Blanco 2001,
Calderón & Hincapié 2001,
Mojica et al. 2005
Triportheus angulatus (Spix & Agassiz, 1829) ama pu IAvHP, ICNMHN, UF Castro 1987a, y 1994, Baptiste 1988,
cq aps Castro & Arboleda 1988, Mojica 1999,
Prieto 2000, Santos 2000, Vejarano 2000,
Bejarano & Blanco 2001, Calderón
& Hincapié 2001, Correa 2003, Rodriguez
& van der Hammen 2003, Arbeláez et al. 2004,
Malabarba 2004, Mojica et al. 2005
Triportheus elongatus (Günther, 1864) ama pu IAvHP, ICNMHN, UF Castro 1987a y 1994, Baptiste 1988,
cq aps Castro & Arboleda 1988, Santamaria 1995,
Mojica 1999, Santos 2000, Vejarano 2000,
Bejarano & Blanco 2001, Calderón
& Hincapié 2001, Correa 2003, Rodriguez
& van der Hammen 2003, Mojica et al. 2005
Triportheus pictus (Garman, 1890) aps ICNMHN Correa 2003
Agoniatinae
Agoniates anchovia Eigenmann, 1914 ama cq aps ICNMHN Santos 2000, Vejarano 2000, Bejarano
& Blanco 2001, Calderón & Hincapié 2001,
Correa 2003, Mojica et al. 2005
Agoniates cf. halecinus Müller & Troschel, 1845 pu aps IAvHP 1818, 2888 Bogotá-Gregory & Maldonado-Ocampo 2005

Biota Colombiana 7 (1), 2006


70- Peces de la Amazonia, Colombia Bogotá Gregory & Maldonado Ocampo

Taxón Distribución Colección Referencias


/ Taxon / Distribution / Collection / References

Iguanodectinae
Iguanodectes geisleri Géry, 1970 cq Castro & Arboleda 1988
Iguanodectes purisii (Steindachner, 1908) ama ICNMHN Mojica et al. 2005
Iguanodectes spilurus (Günther, 1864) ama cq CAS/SU, IAvHP, Castro & Arboleda 1988, Prieto 2000,
ICNMHN, UF Arbeláez et al. 2004
Bryconinae
Brycon bicolor Pellegrin, 1909 cq ICNMHN Calderón & Hincapié 2001
Brycon cephalus (Günther, 1869) ama pu IAvHP, ICNMHN Baptiste 1988, Castro 1994, Santamaria 1995,
cq aps Mojica 1999, Prieto 2000, Santos 2000,
Vejarano 2000, Correa 2003,
Mojica et al. 2005
Brycon corpophagus-group aps IAvHP 2882
Brycon falcatus Müller & Troschel, 1844 pu cq IAvHP, ICNMHN Baptiste 1988, Bejarano & Blanco 2001,
Calderón & Hincapié 2001
Brycon hilarii-group ama aps IAvHP 2024, 2896
Brycon melanopterus (Cope, 1872) ama pu IAvHP, ICNMHN Baptiste 1988, Castro & Arboleda 1988,
Castro 1994, Santamaria 1995,
Muñoz et al. 1996, Mojica 1999,
Prieto 2000, Santos 2000, Vejarano 2000,
Bejarano & Blanco 2001, Calderón
& Hincapié 2001, Correa 2003, Rodriguez
& van der Hammen 2003, Arbeláez et al. 2004,
190, Mojica et al. 2005
Brycon opalinus (Cuvier, 1819) cq ICNMHN Bejarano & Blanco 2001
Brycon opalinus-group cq IAvHP 2063
Brycon pesu Müller & Troschel, 1845 cq Castro & Arboleda 1988
Serrasalminae
Catorpion mento Muller & Troschle, 1844 cq ICNMHN Bejarano & Blanco 2001,
Calderón & Hincapié 2001
Colossoma macropomum (Cuvier, 1818) ama pu IAvHP, ICNMHN Castro 1987a, y 1994, Castro
cq aps & Arboleda 1988, Contreras 1999,
Mojica 1999, Bejarano & Blanco 2001,
Correa 2003, Rodriguez & van der Hammen
2003, Mojica et al. 2005
Metynnis argenteus Ahl, 1923 ama cq ICNMHN Castro 1987a, Bejarano & Blanco 2001
Metynnis hypsauchen (Müller & Trsochel, 1844) pu IAvHP Bogotá-Gregory & Maldonado-Ocampo 2005
Metynnis lippincottianus Cope, 1870 cq IAvHP Bogotá-Gregory & Maldonado-Ocampo 2005
Metynnis luna (Cope, 1870) pu aps IAvHP, ICNMHN Correa 2003
Myleus asterias (Muller & Troschel, 1845) aps ICNMHN Correa 2003
Myleus pacu (Jardine & Schomburgk, 1841) cq ICNMHN Bejarano & Blanco 2001
Myleus rhomboidalis (Valenciennes, 1849) pu IAvHP Bogotá-Gregory & Maldonado-Ocampo 2005
Myleus rubripinnis (Muller & Troschel, 1844) ama pu IAvHP, ICNMHN Castro 1987a y 1994, Castro & Arboleda 1988,
cq aps Santamaria 1995, Mojica 1999,
Prieto 2000, Bejarano & Blanco 2001,
Correa 2003, Mojica et al. 2005
Myleus schomburgkii Valenciennes, 1849 pu aps ICNMHN Santamaria 1995, Correa 2003
Myleus setiger (Valenciennes, 1849) cq IAvHP Bogotá-Gregory & Maldonado-Ocampo 2005
Myleus torquatus (Kner, 1860) ama Mojica 1999

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Bogotá Gregory & Maldonado Ocampo Fishes of the Amazon River basin, Colombia -71

Taxón Distribución Colección Referencias


/ Taxon / Distribution / Collection / References

Mylossoma aureum Agassiz, 1829 ama pu cq IAvHP, ICNMHN, UF Castro 1987a, y 1994, Castro & Arboleda 1988,
Mojica 1999, Santos 2000, Vejarano 2000,
Bejarano & Blanco 2001, Calderón
& Hincapié 2001, Mojica et al. 2005
Mylossoma duriventre Cuvier, 1818 ama pu CAS, IAvHP, Castro 1987a y 1994, Baptiste 1988,
cq aps Castro & Arboleda 1988, Muñoz et al. 1996,
Mojica 1999, Santos 2000, Vejarano 2000,
Calderón & Hincapié 2001, Correa 2003,
190, Mojica et al. 2005
Piaractus brachypomus (Cuvier, 1818) ama pu cq ICNMHN, UF Castro 1987a y 1994, Castro & Arboleda 1988,
Mojica 1999, Santos 2000, Vejarano 2000,
Mojica et al. 2005
Pristobrycon aureus (Spix & Agassiz, 1829) pu cq IAvHP, ICNMHN Bejarano & Blanco 2001
Pristobrycon calmoni (Steindachner, 1908) ama pu IAvHP, ICNMHN Santos 2000, Vejarano 2000,
cq aps Bejarano & Blanco 2001, Correa 2003,
Mojica et al. 2005
Pristobrycon careospinus Fink & Machado-Allison, 1992 pu cq IAvHP Bogotá-Gregory & Maldonado-Ocampo 2005
Pristobrycon maculipinnis Fink aps IAvHP, ICNMHN Correa 2003
& Macahdo-Allison, 1992
Pristibrycon striolatus Steindachner, 1908 pu cq aps IAvHP, ICNMHN Santamaria 1995, Bejarano & Blanco 2001,
Correa 2003
Pristobrycon sp1. pu aps IAvHP 2235 Correa 2003
Pristobrycon sp2. aps ICNMHN 4297 Correa 2003
Pygocentrus nattereri Kner, 1858 ama pu cq ICNMHN Castro 1987a y 1994, Castro & Arboleda 1988,
Mojica 1999, Santos 2000, Vejarano 2000,
Calderón & Hincapié 2001, Mojica et al. 2005
Serrasalmus altuvei Ramírez, 1965 cq aps IAvHP, ICNMHN Calderón & Hincapié 2001, Correa 2003
Serrasalmus elongatus Kner, 1858 ama pu aps IAvHP, ICNMHN Mojica 1999, Santos 2000, Vejarano 2000,
Correa 2003, Mojica et al. 2005
Serrasalmus gouldingi (Fink & Machado-Alison, 1992) pu IAvHP
Serrasalmus hollandi Eigenmann, 1915 ama ICNMHN Mojica et al. 2005
Serrasalmus humeralis Valenciennes, 1850 ama cq IAvHP, ICNMHN Bejarano & Blanco 2001
Serrasalmus humeralis-group pu IAvHP 5328
Serrasalmus irritans Peters, 1877 pu Mojica 1999
Serrasalmus medinai Ramírez, 1965 ama cq aps ICNMHN Santos 2000, Vejarano 2000, Calderón
& Hincapié 2001, Correa 2003,
Mojica et al. 2005
Serrasalmus cf. nalseni Fernández-Yépez, 1969 aps ICNMHN 4304 Correa 2003
Serrasalmus rhombeus Linnaeus, 1766 ama pu CAS/SU, IAvHP, Baptiste 1988, Castro & Arboleda 1988,
ICNMHN Castro 1994, Santamaria 1995,
Contreras 1999, Mojica 1999, Prieto 2000,
Santos 2000, Vejarano 2000, Bejarano
& Blanco 2001, Calderón & Hincapié 2001,
Correa 2003, Gutierrez 2003, Rodriguez
& van der Hammen 2003,
Arbeláez et al. 2004, Mojica et al. 2005
Serrasalmus sanchezi Géry, 1964 cq Castro & Arboleda 1988
Serrasalmus spiropleura Kner, 1858 ama pu cq ICNMHN Castro & Arboleda 1988, Castro 1994,
Santamaria 1995, Contreras 1999,
Mojica 1999, Calderón & Hincapié 2001,
Rodriguez & van der Hammen 2003,
Mojica et al. 2005

Biota Colombiana 7 (1), 2006


72- Peces de la Amazonia, Colombia Bogotá Gregory & Maldonado Ocampo

Taxón Distribución Colección Referencias


/ Taxon / Distribution / Collection / References

Aphyocharacinae
Aphyocharax alburnus (Günther, 1869) ama pu cq ANSP, FMNH, Castro 1987a y 1994, Castro & Arboleda 1988,
ICNMHN, UF Mojica 1999, Calderón & Hincapié 2001,
Mojica et al. 2005
Aphyocharax pusillus Günther, 1868 ama FMNH
Characinae
Acestrocephalus ginesi Lasso & Taphorn, 2000 cq IAvHP
Charax condei (Géry & Knöppel, 1876) ama ICNMHN Mojica et al. 2005
Charax gibbosus (Linnaeus, 1758) ama pu IAvHP, ICNMHN, Santamaria 1995, Mojica 1999,
cq aps ROM Correa 2003
Charax leticiae Lucena, 1987 ama ICNMHN Prieto 2000, Santos 2000, Vejarano 2000,
Arbeláez et al. 2004
Charax michaeli Lucena, 1989 ama ICNMHN Mojica et al. 2005
Charax niger Lucena, 1989 ama ICNMHN Mojica et al. 2005
Charax tectifer (Cope, 1870) ama pu CAS/SU, IAvHP, Prieto 2000, Gutierrez 2003,
cq va ICNMHN Arbeláez et al. 2004, Mojica et al. 2005
Cynopotamus amazonus (Günther, 1868) ama pu cq ICNMHN Castro & Arboleda 1988, Castro 1994,
Mojica 1999, Prieto 2000,
Arbeláez et al. 2004, Mojica et al. 2005
Galeocharax gulo (Cope, 1870) ama ICNMHN, UF Mojica et al. 2005
Heterocharax macrolepis Eigenmann, 1912 ama gna Mojica 1999, Toledo-Piza 2000b
Lonchogenys ilisha Myers, 1927 gna CAS Myers 1927
Phenacogaster pectinatus (Cope, 1870) ama cq IAvHP, ICNMHN Prieto 2000, Santos 2000, Vejarano 2000,
Mojica et al. 2005
Phenacogaster sp. ama ICNMHN 4952 Arbeláez et al. 2004
Priocharax pygmaeus Weitzman & Vari, 1987 ama NRM, USNM Weitzman & Vari 1987
Roeboides affinis (Günther, 1868) ama IAvHP, ICNMHN, UF Mojica 1999, Prieto 2000, Santos 2000,
Vejarano 2000, Mojica et al. 2005
Roeboides myersii Gill, 1870 ama ICNMHN Mojica 1999, Prieto 2000, Santos 2000,
Vejarano 2000, Lucena 2003,
Arbeláez et al. 2004, Mojica et al. 2005
Stethaprioninae
Brachychalcinus copei (Steindachner, 1882) ama ICNMHN Prieto 2000, Mojica et al. 2005
Brachychalcinus nummus Böhlke, 1958 cq CAS/SU, IAvHP Bogotá-Gregory & Maldonado-Ocampo 2005
Brachychalcinus orbicularis (Valenciennes, 1850) ama ICNMHN Mojica et al. 2005
Tetragonopterinae
Tetragonopterus argenteus Cuvier, 1816 ama pu cq IAvHP, ICNMHN, Castro 1987a y 1994, Castro & Arboleda 1988,
Santamaria 1995, Mojica 1999,
Prieto 2000, Santos 2000, Vejarano 2000,
Calderón & Hincapié 2001,
Arbeláez et al. 2004, Mojica et al. 2005
Tetragonopterus chalceus Spix & Agassiz, 1829 ama pu cq ANSP, IAvHP, Castro & Arboleda 1988, Mojica 1999,
aps va ICNMHN Calderón & Hincapié 2001, Correa 2003
Cheirodontinae
Odontostilbe fugitiva Cope, 1870 ama pu ANSP, CAS, NRM, Fowler 1943, Castro & Arboleda 1988,
cq va UF, USNM Mojica 1999

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Bogotá Gregory & Maldonado Ocampo Fishes of the Amazon River basin, Colombia -73

Taxón Distribución Colección Referencias


/ Taxon / Distribution / Collection / References

Glandulocaudinae
Gephyrocharax sp. ama ICNMHN 5023, Arbeláez et al. 2004
6215, 6277, 7213
Glandulocauda sp. ama ICNMHN 5003 Arbeláez et al. 2004
Scopaeocharax sp. cq IAvHP 7597
Tyttocharax cochui (Ladiges, 1950) ama ICNMHN Mojica 1999, Gutierrez 2003,
Arbeláez et al. 2004, Mojica et al. 2005
Tyttocharax madeirae Fowler, 1913 ama ICNMHN Prieto 2000, Arroyave 2005
Xenurobrycon heterodon Weitzman & Fink, 1985 cq USNM
Acestrorhynchidae
Acestrorhynchus falcatus (Bloch, 1794) ama pu cq IAvHP, ICNMHN, Santamaria 1995, Mojica 1999,
NRM Prieto 2000, Bejarano & Blanco 2001,
Calderón & Hincapié 2001
Acestrorhynchus falcirostris (Cuvier, 1819) ama pu IAvHP, ICNMHN Mojica 1999, Prieto 2000, Santos 2000,
cq gna Vejarano 2000, Calderón & Hincapié 2001,
Arbeláez et al. 2004, Mojica et al. 2005
Acestrorhynchus heterolepis (Cope, 1878) ama pu cq IAvHP, ICNMHN Castro 1987a, y 1994, Castro & Arboleda 1988,
Santamaria 1995, Mojica 1999,
Bejarano & Blanco 2001
Acestrorhynchus lacustris (Lütken, 1875) ama ICNMHN Gutierrez 2003, Arbeláez et al. 2004,
Mojica et al. 2005
Acestrorhynchus microlepis (Schomburgk, 1841) ama pu cq IAvHP, ICNMHN Mojica 1999, Prieto 2000, Santos 2000,
Vejarano 2000, Calderón & Hincapié 2001,
Gutierrez 2003, Arbeláez et al. 2004,
Mojica et al. 2005
Acestrorhynchus sp1. aps ICNMHN 4381 Correa 2003
Acestrorhynchus sp2. ama ICNMHN 10689 Mojica et al. 2005
Cynodontidae
Cynodon gibbus Spix & Agassiz, 1829 ama pu IAvHP, ICNMHN, Baptiste 1988, Mojica 1999, Toledo-Piza
cq aps 2000a, Bejarano & Blanco 2001, Calderón
& Hincapié 2001, Correa 2003, 206,
Mojica et al. 2005
Hydrolycus armatus (Jardine & Schomburgk, 1841) pu IAvHP Bogotá-Gregory & Maldonado-Ocampo 2005
Hydrolycus scomberoides (Cuvier, 1816) ama pu IAvHP, ICNMHN, UF Castro 1987a y 1994, Baptiste 1988,
cq aps Castro & Arboleda 1988, Santamaria 1995,
Mojica 1999, Santos 2000, Vejarano 2000,
Bejarano & Blanco 2001,
Calderón & Hincapié 2001, Correa 2003,
Rodriguez & van der Hammen 2003,
Mojica et al. 2005
Hydrolycus wallacei Toledo-Piza, Menezes cq aps IAvHP Bogotá-Gregory & Maldonado-Ocampo 2005
& Santos, 1999
Rhaphiodon vulpinus Spix & Agassiz, 1829 ama pu IAvHP, ICNMHN, UF Castro 1987a y 1994, Baptiste 1988,
cq aps Castro & Arboleda 1988, Santamaria 1995,
Mojica 1999, Prieto 2000, Santos 2000,
Vejarano 2000, Bejarano & Blanco 2001,
Calderón & Hincapié 2001, Correa 2003,
Rodriguez & van der Hammen 2003,
Mojica et al. 2005
Roestes molossus (Kner, 1858) ama ICNMHN Prieto 2000, Mojica et al. 2005
Erythrinidae
Erythirnus erythrinus (Bloch & Schneider, 1801) ama cq aps ICNMHN, ROM Castro & Arboleda 1988, Mojica 1999,
Correa 2003

Biota Colombiana 7 (1), 2006


74- Peces de la Amazonia, Colombia Bogotá Gregory & Maldonado Ocampo

Taxón Distribución Colección Referencias


/ Taxon / Distribution / Collection / References

Hoplerythrinus unitaeniatus (Agassiz, 1829) ama pu cq IAvHP, ICNMHN, Castro & Arboleda 1988, Castro 1994,
aps va ROM Santamaria 1995, Mojica 1999,
Prieto 2000, Santos 2000, Vejarano 2000,
Bejarano & Blanco 2001, Correa 2003,
Mojica et al. 2005
Hoplias macrophthalmus (Pellegrin, 1907) pu cq IAvHP Bogotá-Gregory & Maldonado-Ocampo 2005
Hoplias malabaricus (Bloch, 1794) ama pu ANSP, IAvHP, Castro 1987a y 1994, Baptiste 1988,
cq aps ICNMHN, ROM, UF Castro & Arboleda 1988, Santamaria 1995,
Mojica 1999, Prieto 2000, Santos 2000,
Vejarano 2000, Bejarano & Blanco 2001,
Calderón & Hincapié 2001, Correa 2003,
Gutierrez 2003, Rodriguez & van der Hammen
2003, Arbeláez et al. 2004,
Mojica et al. 2005
Lebiasinidae
Copeina guttata (Steindachner, 1876) ama NMW Steindcahner 1876, Castro 1987a
Copeina osgoodi Eigenmann, 1922 ama UF
Copella cf. arnoldi (Regan, 1912) ama IAvHP 2101 Bogotá-Gregory & Maldonado-Ocampo 2005
Copella compta (Myers, 1927) gna CAS Myers 1927
Copella nattereri (Steindachner, 1876) ama pu IAvHP, ICNMHN Prieto 2000, Arbeláez et al. 2004
Copella nigrofasciata (Meinken, 1952) ama cq FMNH, ICNMHN Calderón & Hincapié 2001
Copella vilmae Géry, 1963 ama ICNMHN, SMF Géry 1965, Mojica et al. 2005
Lebiasina elongata (Boulenger, 1887) pu cq FMNH, IAvHP
Lebiasina erythrinoides Valenciennes, 1849 cq IAvHP Bogotá-Gregory & Maldonado-Ocampo 2005
Lebiasina pleurotaenia Regan, 1903 cq IAvHP Bogotá-Gregory & Maldonado-Ocampo 2005
Nannostomus eques Steindachner, 1876 ama pu cq IAvHP, ICNMHN, Castro 1987a, Mojica 1999, Prieto 2000,
NRM, USNM Bejarano & Blanco 2001, Mojica et al. 2005
Nannostomus harrisoni (Eigenmann, 1909) pu IAvHP Bogotá-Gregory & Maldonado-Ocampo 2005
Nannostomus marginatus Eigenmann, 1909 ama ICNMHN, ROM, Prieto 2000, Gutierrez 2003,
USNM Arbeláez et al. 2004, Mojica et al. 2005
Nannostomus marilynae Weitzman & Stanley, 1975 gna CAS Weitzman & Cobb 1975
Nannostomus trifasciatus Steindachner, 1876 ama pu cq IAvHP, ICNMHN, Castro & Arboleda 1988, Castro 1994,
USNM Mojica 1999, Prieto 2000, Gutierrez 2003,
Arbeláez et al. 2004, Mojica et al. 2005
Nannostomus unifasciatus Steindachner, 1876 ama Castro 1987a
Pyrrhulina brevis Steindachner, 1876 ama pu gna ICNMHN, NRM Mojica 1999
Phyrrhulina brevis-group aps ICNMHN 4352 Correa 2003
Phyrrhulina laeta (Cope, 1872) ama ICNMHN Prieto 2000, Gutierrez 2003,
Arbeláez et al. 2004, Mojica et al. 2005
Phyrrhulina lugubris Eigenmann, 1922 cq ICNMHN, UF Calderón & Hincapié 2001
Phyrrhulina obermuelleri Myers, 1926 ama ICNMHN Mojica et al. 2005
Pyrrhulina semifasciata Steindachner, 1876 ama ROM, USNM
Phyrrhulina stoli Boeseman, 1953 cq Castro & Arboleda 1988
Ctenoluciidae
Boulengerella cuvieri (Agassiz, 1829) ama pu IAvHP, ICNMHN, Baptiste 1988, Vari 1995, Mojica 1999,
cq aps NRM Calderón & Hincapié 2001, Correa 2003

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Bogotá Gregory & Maldonado Ocampo Fishes of the Amazon River basin, Colombia -75

Taxón Distribución Colección Referencias


/ Taxon / Distribution / Collection / References

Boulengerella lateristriga (Boulenger, 1895) ama aps gna IAvHP Mojica 1999, Correa 2003
Boulengerella lucius (Cuvier, 1817) gna Mojica 1999
Boulengerella maculata (Valenciennes, 1850) ama pu cq IAvHP, ICNMHN, Castro 1987a y 1994, Castro & Arboleda 1988,
aps gna NRM, UF Santamaria 1995, Vari 1995, Mojica 1999,
Prieto 2000, Calderón & Hincapié 2001,
Correa 2003, Arbeláez et al. 2004,
Mojica et al. 2005
Boulengerella xyrekes Vari, 1995 pu cq aps gna IAvHP Mojica 1999
Siluriformes
Cetopsidae
Cetopsis candiru Spix & Agassiz, 1829 ama pu cq CAS/SU, IAvHP, Santos 2000, Vejarano 2000,
ICNMHN Mojica et al. 2005
Cetopsis coecutiens (Lichtenstein, 1819) ama pu cq ANSP, CAS, IAvHP, Vari et al. 2005, Mojica et al. 2005
ICNMHN, MHNG
Denticetopsis praecox Ferraris & Brown, 1991 ama ICNMHN Prieto 2000, Arbeláez et al. 2004,
Mojica et al. 2005
Helogenes marmoratus Günther, 1863 ama pu IAvHP, ICNMHN, Mojica 1999, Prieto 2000, Correa 2003,
cq aps ROM Mojica et al. 2005
Aspredinidae
Bunocephalus aleuropsis Cope, 1870 ama FMNH, USNM
Bunocephalus chamaizelus Eigenmann, 1912 ama Mojica 1999
Bunocephalus coracoideus (Cope, 1874) ama ICNMHN Castro 1987a, Prieto 2000, Arbeláez et al. 2004,
Mojica et al. 2005
Bunocephalus knerii Steindachner, 1882 cq USNM
Bunocephalus cf. verrucosus (Walbaun, 1792) pu IAvHP 2397 Bogotá-Gregory & Maldonado-Ocampo 2005
Hoplomyzon sp. ama ICNMHN 6175, 6285 Mojica et al. 2005
Trichomycteridae
Henonemus punctatus (Boulenger, 1887) ama ICNMHN Mojica et al. 2005
Ituglanis amazonicus (Steindachner, 1882) ama ICNMHN Arroyave 2005, Mojica et al. 2005
Malacoglanis gelatinosus Myers & Weitzman, 1966 cq SU Myers & Weitzman 1960 y 1966
Megalocentor echthrus de Pinna & Britski, 1991 cq IAvHP
Ochmacanthus reinhardtii (Steindachner, 1882) ama ICNMHN Arbeláez et al. 2004, Mojica et al. 2005
Paracanthopoma parva Giltay, 1935 ama ICNMHN Mojica et al. 2005
Plectrochilus machadoi Miranda-Ribeiro, 1917 ama ICNMHN Mojica et al. 2005
Plectrochilus wieneri (Pellegrin, 1909) ama ICNMHN Mojica et al. 2005
Pseudostegophilus nemurus (Günther, 1869) ama cq IAvHP, ICNMHN Castro & Arboleda 1988, Mojica et al. 2005
Trichomycterus nigromaculatus Boulenger, 1887 pu IAvHP
Tridens melanops Eigenmann & Eigenmann, 1889 ama pu IAvHP, USNM
Tridensimilis brevis (Eigenmann & Eigenmann, 1889) ama ICNMHN Mojica et al. 2005
Vandellia cirrhosa Valenciennes, 1846 ama cq UF Castro & Arboleda 1988
Callichthyidae
Brochis splendens (Castelnau, 1855) ama pu cq ICNMHN Castro 1987a y 1994, Castro & Arboleda 1988,
Mojica 1999, Prieto 2000, Mojica et al. 2005
Callichthys callichthys (Linnaeus, 1758) ama cq aps CAS, IAvHP, Castro & Arboleda 1988, Mojica 1999,
ICNMHN, UF Prieto 2000, Correa 2003, Mojica et al. 2005

Biota Colombiana 7 (1), 2006


76- Peces de la Amazonia, Colombia Bogotá Gregory & Maldonado Ocampo

Taxón Distribución Colección Referencias


/ Taxon / Distribution / Collection / References

Corydoras agassizii Steindachner, 1876 ama pu ICNMHN, UBJTLMM Castro 1987a, 1987b y 1994; Mojica 1999
Corydoras ambiacus Cope, 1872 ama ICNMHN, UBJTLMM Castro 1987a y 1987b, Mojica et al. 2005
Corydoras arcuatus Elwin, 1939 ama pu cq IAvHP, ICNMHN, Castro 1987a, 1987b, Castro & Arboleda 1988,
UBJTLMM Prieto 2000, Mojica et al. 2005
Corydoras elegans Steindachner, 1876 ama cq CAS/SU, ICNMHN, Nijssen & Isbrücker 1983,
NRM, UBJTLMM Castro 1987a y 1987b
Corydoras fowleri Böehlke, 1950 ama NRM Mojica 1999
Corydoras gomezi Castro, 1986 ama UBJTLMM Castro 1986a y 1987b
Corydoras leucomelas Eigenmann & Allen, 1942 ama pu cq ANSP, IAvHP, Fowler 1943, Nijssen & Isbrücker 1983,
ICNMHN, NRM, Castro 1987a, 1987b y 1994 Castro
UBJTLMM, USMN & Arboleda 1988, Mojica 1999
Corydoras melini Lönnberg & Rendahl, 1930 cq va NRM, CAS, Lönnberg & Rendahl. 1930, Nijssen
UBJTLMM & Isbrücker 1983, Castro 1987b, Castro
& Arboleda 1988, Mojica 1999
Corydoras napoensis Nijssen & Isbrücker, 1986 ama UBJTLMM Castro 1987a y 1987b
Corydoras pastazensis Weitzman, 1963 ama ICNMHN Prieto 2000, Mojica et al. 2005
Corydoras rabauti La Monte, 1941 ama ICNMHN, UBJTLMM Castro 1987a y1987b, Prieto 2000,
Arbeláez et al. 2004, Mojica et al. 2005
Corydoras reticulatus Fraser-Brunner, 1938 cq UBJTLMM Castro 1987b
Corydoras reynoldsi Myers & Weitzman, 1960 cq CAS, ZMA Myers & Weitzman 1960, Nijssen
& Isbrücker 1983, Castro 1987b
Corydoras semiaquilus Weitzman, 1964 ama ICNMHN Gutierrez 2003, Arbeláez et al. 2004,
Mojica et al. 2005
Corydoras sodalis Nijssen & Isbrücker, 1986 ama IAvHP, UBJTLMM Castro 1987a y 1987b, Bogotá-Gregory
& Maldonado-Ocampo 2005
Corydoras trilineatus Cope, 1872 ama pu cq CAS, UBJTLMM Nijssen & Isbrücker 1983; Castro 1987a,
1987b y 1994; Castro & Arboleda 1988;
Mojica 1999
Corydoras zygatus Eigenmann & Allen, 1942 ama ICNMHN Mojica 1999
Corydoras sp. pu IAvHP 2336 Bogotá-Gregory & Maldonado-Ocampo 2005
Dianema longibarbis Cope, 1872 ama ICNMHN, NRM Castro 1987a, Mojica 1999, Prieto 2000,
Santos 2000, Vejarano 2000, Mojica et al. 2005
Hoplosternum littorale (Hancock, 1828) ama cq IAvHP, ICNMHN Castro & Arboleda 1988, Mojica 1999,
Prieto 2000, Santos 2000, Vejarano 2000,
Arbeláez et al. 2004, Mojica et al. 2005
Megalechis picta (Valenciennes, 1840) ama pu cq ICNMHN, ROM Castro & Arboleda 1988, Mojica 1999,
Santos 2000, Vejarano 2000, Calderón
& Hincapié 2001, Arbeláez et al. 2004,
Mojica et al. 2005, Reis et al. 2005
Megalechis thoracata (Ranzani, 1841) ama pu cq CAS/SU, IAvHP, Reis 1997, Bogotá-Gregory
ICNMHN, ROM & Maldonado-Ocampo 2005, Mojica et al.
2005, Reis et al. 2005
Astroblepidae
Astroblepus caquetae Fowler, 1943 cq ANSP Fowler 1943, Castro & Arboleda 1988,
Mojica 1999
Loricariidae
Hypoptopominae
Hypoptopoma gulare Cope, 1878 ama FMNH, ICNMHN Mojica et al. 2005
Hypoptopoma thoracatum Günther, 1868 ama ICNMHN Mojica 1999

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Bogotá Gregory & Maldonado Ocampo Fishes of the Amazon River basin, Colombia -77

Taxón Distribución Colección Referencias


/ Taxon / Distribution / Collection / References

Nannoptopoma sternoptychum Scheafer, 1996 ama USNM


Otocinclus macrospilus Eigenmann & Allen, 1842 ama ICNMHN, USNM Mojica et al. 2005
Otocinclus vestitus Cope, 1872 ama ICNMHN Prieto 2000, Arbeláez et al. 2004,
Mojica et al. 2005
Otocinclus sp. ama ICNMHN 9520, 9521 Mojica et al. 2005
Oxyropsis acutirostra Miranda Ribeiro, 1951 va MNRJ Miranda-Ribeiro 1951
Oxyropsis carinata (Steindachner, 1879) ama ICNMHN Mojica et al. 2005
Oxyropsis wrightiana Eigenmann & Eigenmann, 1889 ama cq CAS, FMNH, USNM Aquino & Schaefer 2002
Paratocinclus sp. ama ICNMHN 5213, Mojica et al. 2005
10085, 10114, 10238,
10293, 10326, 10349
Loricariinae
Crossoloricaria rhami Isbrücker & Nijssen, 1983 ama ICNMHN Mojica et al. 2005
Farlowella amazona (Günther, 1864) ama ICNMHN Prieto 2000, Santos 2000, Vejarano 2000,
Arbeláez et al. 2004
Farlowella gracilis Regan, 1904 cq BMNH Regan 1904
Farlowella nettereri Steindachner, 1910 ama FMNH
Farlowella oxyrrhyncha (Kner, 1853) ama cq FMNH, IAvHP, Arbeláez et al. 2004, Mojica et al. 2005
ICNMHN
Farlowella platorhyncha Retzer & Page, 1997 ama ICNMHN Mojica et al. 2005
Farlowella smithi Fowler, 1913 ama cq ICNMHN Prieto 2000, Calderón & Hincapié 2001
Farlowella cf. taphorni Retzer & Page, 1997 ama ICNMHN 5205 Prieto 2000
Hemiodontichthys acipenserinus (Kner, 1853) ama ICNMHN Mojica et al. 2005
Limatulichthys griseus (Eigenmann, 1909) ama ICNMHN Prieto 2000, Arbeláez et al. 2004,
Mojica et al. 2005
Loricaria cf. nickeriensis Isbrücker, 1979 ama ICNMHN 4492, Santos 2000, Vejarano 2000,
6001, 10687 Mojica et al. 2005
Loricaria sp. aps ICNMHN 4357 Correa 2003
Loricarichthys sp. ama ICNMHN 4493 Mojica et al. 2005
Rineloricaria castroi Isbrücker & Nijssen, 1984 ama ICNMHN Prieto 2000, Arbeláez et al. 2004,
Mojica et al. 2005
Rineloricaria cf. formosa Isbrücker & Nijssen, 1979 cq IAvHP 1715 Bogotá-Gregory & Maldonado-Ocampo 2005
Rineloricaria lanceolata (Günther, 1868) ama FMNH, ICNMHN, Prieto 2000, Arbeláez et al. 2004,
USNM Mojica et al. 2005
Rineloricaria nigricauda (Regan, 1904) ama FMNH
Spatuloricaria caquetae (Folwer, 1943) cq ANSP, ICNMHN Fowler 1943, Castro & Arboleda 1988,
Mojica 1999
Spatuloricaria eucanthagenys Isbrücker, 1979 cq ANSP Fowler 1945
Sturisoma sp. ama ICNMHN 6007 Mojica et al. 2005
Sturisomatichthys caquetae (Fowler, 1945) cq ANSP Fowler 1945
Hypostominae
Hypostomus emarginatus Valenciennes, 1840 ama cq FMNH, ICNMHN Mojica 1999, Calderón & Hincapié 2001
Hypostomus niceforoi (Fowler, 1943) cq ANSP Fowler 1943, Castro & Arboleda 1988,
Mojica 1999

Biota Colombiana 7 (1), 2006


78- Peces de la Amazonia, Colombia Bogotá Gregory & Maldonado Ocampo

Taxón Distribución Colección Referencias


/ Taxon / Distribution / Collection / References

Hypostomus oculeus (Fowler, 1943) ama cq ANSP, IAvHP, Fowler 1943, Castro & Arboleda 1988,
ICNMHN Mojica 1999, Prieto 2000,
Armbruster 2003, Arbeláez et al. 2004,
Mojica et al. 2005
Hypostomus plecostomus (Linnaeus, 1758) ama IAvHP
Hypostomus pyrineusi (Miranda Ribeiro, 1920) ama ICNMHN Mojica et al. 2005
Hypostomus unicolor (Steindachner, 1908) ama cq ICNMHN Santos 2000, Vejarano 2000,
Cipamocha 2002, Mojica et al. 2005
Hypostomus varimaculosus (Fowler, 1945) cq ANSP Fowler 1945
Pterygoplichthys lituratus (Kner, 1854) ama ICNMHN Prieto 2000, Santos 2000, Vejarano 2000,
Mojica et al. 2005
Pterygoplichthys pardalis (Castelnau, 1855) ama FMNH, IAvHP, Bogotá-Gregory & Maldonado-Ocampo 2005,
ICNMHN, UF Mojica et al. 2005
Pterygoplichthys punctatus (Kner, 1854) ama FMNH, ICNMHN Santos 2000, Vejarano 2000
Ancistrinae
Acanthicus hystrix Spix & Agassiz, 1829 ama IAvHP Bogotá-Gregory & Maldonado-Ocampo 2005
Ancistrus brevifilis Eigenmann, 1920 ama ICNMHN Arbeláez et al. 2004, Mojica et al. 2005
Ancistrus lineolatus Fowler, 1943 pu cq ANSP, IAvHP Castro & Arboleda 1988, Mojica 1999
Chaetostoma alternifasciatum Fowler, 1945 cq ANSP Fowler 1945
Chaetostoma anale Fowler, 1943 cq ANSP Fowler 1943, Mojica 1999
Chaetostoma vagum Fowler, 1943 cq ANSP Fowler 1943, Mojica 1999
Cordylancistrus platyrhychus (Fowler, 1943) cq ANSP, IAvHP, Fowler 1943, Mojica 1999
FMNH, USNM
Dekeyseria amazonica Rapp Py-Daniel, 1985 ama ICNMHN Mojica et al. 2005
Lasiancistrus heteracanthus (Günther, 1869) pu cq ICNMHN, FMNH Armbruster 2005, Cipamocha 2002
Lasiancistrus schomburgkii (Günther, 1864) cq ANSP, IAvHP Armbruster 2005, Fowler 1945
Lasiancistrus sp. aps ICNMHN 4375 Correa 2003
Peckoltia arenaria (Eigenmann & Allen, 1942) cq ICNMHN Cipamocha 2002
Peckoltia braueri (Eigenmann, 1912) ama ICNMHN Mojica et al. 2005
Peckoltia brevis (La Monte, 1935) ama ICNMHN Mojica et al. 2005
Pseudacanthicus spinosus (Castelnau, 1855) cq ICNMHN Calderón & Hincapié 2001
Pseudopimelodidae
Batrochoglanis raninus (Valenciennes, 1840) pu IAvHP Bogotá-Grgeory & Maldonado-Ocampo 2005
Batrochoglanis villosus (Eigenmann, 1912) ama va USNM
Microglanis poecilus Eigenmann, 1912 ama ICNMHN Mojica et al. 2005
Heptapteridae
Brachyrhamdia sp. ama ICNMHN 6157 Mojica et al. 2005
Goeldiella eques (Müller & Troschel, 1848) aps IAvHP Correa 2003
Heptapterus mustelinus (Valenciennes, 1835) ama ICNMHN Gutierrez 2003
Heptapterus sp. ama ICNMHN 5022, 5772, Mojica et al. 2005
5773, 6237, 6279,
6936, 10450, 10470,
10673
Imparfinis nemacheir (Eigenmann & Fischer,1916) ama USNM

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Bogotá Gregory & Maldonado Ocampo Fishes of the Amazon River basin, Colombia -79

Taxón Distribución Colección Referencias


/ Taxon / Distribution / Collection / References

Myoglanis sp. ama ICNMHN 5020, Mojica et al. 2005


5186, 6194, 6331
Pimelodella altipinnis (Steindachner, 1864) ama ICNMHN Mojica et al. 2005
Pimelodella conquetaensis Ahl, 1925 cq ZMB Ahl 1925
Pimelodella cristata (Müller & Troschel, 1848) ama pu cq IAvHP, ICNMHN Santamaria 1995, Contreras 1999,
Prieto 2000, Santos 2000, Vejarano 2000,
Gutierrez 2003, Rodriguez
& van der Hammen 2003,
Arbeláez et al. 2004, Cipamocha 2002,
Mojica et al. 2005
Pimelodella geryi Hoedeman, 1961 ama cq ICNMHN Arbeláez et al. 2004, Cipamocha 2002,
Mojica et al. 2005
Pimelodella cf. gracilis (Valenciennes, 1840) pu cq ICNMHN Santamaria 1995, Calderón & Hincapié 2001
Rhamdia humilis (Günther, 1864) cq ICNMHN Bejarano & Blanco 2001
Rhamdia quelen (Quoy & Gaimard, 1824) ama cq IAvHP, ICNMHN Prieto 2000
Rhamdia sp. ama ICNMHN 6717, 6718 Arbeláez et al. 2004, Mojica et al. 2005
Pimelodidae
Aguarunichthys inpai Zuanon, Rapp Py-Daniel ama ICNMHN Mojica et al. 2005
& Jégu, 1993
Bergiara westermanni (Lütken, 1874) cq IAvHP
Brachyplatystoma capapretum Lundberg & Akama, 2005 ama Lundberg y Akama 2005
Brachyplatystoma filamentosum (Lichtenstein, 1819) ama pu ICNMHN Castro 1986a, 1987ª y 1994; Castro
cq aps & Arboleda 1988; Santamaria 1995;
Muñoz 1996 y 1999; Mojica 1999;
Correa 2003; Mojica et al. 2005
Brachyplatystoma juruense (Boulenger, 1898) ama pu cq ICNMHN Castro 1986a, 1987a y 1994; Castro
& Arboleda 1988; Mojica 1999;
Agudelo et al. 2000; Mojica et al. 2005
Brachyplatystoma platynema Boulenger, 1898 ama pu cq ICNMHN Lundberg y Akama 2005
Brachyplatystoma rousseauxii (Castelnau, 1855) ama ICNMHN Mojica et al. 2005
Brachyplatystoma tigrinum (Bristki, 1981) ama pu cq BMNH Lundberg y Akama 2005
Brachyplatystoma vaillanti (Valenciennes, 1840) ama pu cq IAvHP, ICNMHN Castro 1986a, 1987 y 1994; Castro
& Arboleda 1988; Contreras 1999;
Mojica 1999; Agudelo et al. 2000;
Rodriguez & van der Hammen 2003;
Mojica et al. 2005
Callophysus macropterus (Lichtenstein, 1819) ama pu cq CAS, IAvHP, Castro 1987a y 1994, Baptiste 1988,
ICNMHN Castro & Arboleda 1988, Santamaria 1995,
Mojica 1999, Agudelo et al. 2000,
Santos 2000, Vejarano 2000, Rodriguez
& van der Hammen 2003, Mojica et al. 2005
Cheirocerus goeldii (Steindachner, 1908) ama ICNMHN Mojica et al. 2005
Hemisorubim platyrhynchos (Valenciennes, 1840) ama pu IAvHP, ICNMHN Castro 1986a y 1994, Castro
cq aps & Arboleda 1988, Mojica 1999,
Prieto 2000, Santos 2000, Vejarano 2000,
Calderón & Hincapié 2001, Correa 2003,
Arbeláez et al. 2004, Mojica et al. 2005
Hypophthalmus edentatus Spix & Agassiz, 1829 ama pu cq IAvHP, ICNMHN, UF Castro 1987a y 1994, Castro & Arboleda
1988, Santamaria 1995, Contreras 1999,
Mojica 1999, Agudelo et al. 2000,
Santos 2000, Vejarano 2000, Calderón
& Hincapié 2001, Rodriguez
& van der Hammen 2003, Mojica et al. 2005

Biota Colombiana 7 (1), 2006


80- Peces de la Amazonia, Colombia Bogotá Gregory & Maldonado Ocampo

Taxón Distribución Colección Referencias


/ Taxon / Distribution / Collection / References

Hypophthalmus fimbriatus Kner, 1858 ama IAvHP, ICNMHN Mojica et al. 2005
Hypophthalmus marginatus Valenciennes, 1840 ama ICNMHN Mojica et al. 2005
Hypophthalmus oremaculatus Nani & Fuster, 1947 ama ICNMHN Mojica 1999, Santos 2000, Vejarano 2000
Leiarius marmoratus (Gill, 1870) ama pu ICNMHN, UF Castro 1986a, 1987a, 1994; Castro
cq aps & Arboleda 1988; Santamaria 1995;
Mojica 1999; Agudelo et al. 2000;
Correa 2003, Rodriguez & van der Hammen
2003; Mojica et al. 2005
Leiarius pictus (Müller & Troschel, 1849) ama cq aps IAvHP, ICNMHN Correa 2003
Megalonema platycephalum Eigenmann, 1912 ama Mojica 1999
Merodontus tigrinus Britski, 1981 ama pu cq Castro 1984
Perrunichthys perruno Schultz, 1944 ama ICNMHN Mojica et al. 2005
Phractocephalus hemioliopterus (Bloch ama pu IAvHP, ICNMHN Castro 1986a, 1987a, y 1994;
& Schneider, 1801) cq aps Castro & Arboleda 1988; Mojica 1999,
Agudelo et al. 2000; Correa 2003;
Mojica et al. 2005
Pimelodina flavipinnis Steindachner, 1876 ama cq aps IAvHP, ICNMHN Santos 2000, Vejarano 2000, Calderón
& Hincapié 2001, Correa 2003,
Mojica et al. 2005
Pimelodus argenteus Perugia, 1891 cq ICNMHN Calderón & Hincapié 2001
Pimelodus blochii Valenciennes, 1840 ama pu IAvHP, ICNMHN, UF Castro 1987a, y 1994, Baptiste 1988,
cq aps Castro & Arboleda 1988, Santamaria 1995,
Contreras 1999, Mojica 1999, Prieto 2000,
Santos 2000, Vejarano 2000, Bejarano
& Blanco 2001, Calderón & Hincapié
2001, Correa 2003, Rodriguez & van der
Hammen 2003, Arbeláez et al. 2004,
Mojica et al. 2005
Pimelodus maculatus La Cepède, 1803 cq ANSP Castro & Arboleda 1988, Mojica 1999
Pimelodus ornatus Kner, 1858 ama pu IAvHP, ICNMHN Bogotá-Gregory & Maldonado-Ocampo 2005,
Mojica et al. 2005
Pimelodus pictus Steindachner, 1876 ama pu cq ICNMHN, USMN Castro & Arboleda 1988, Castro 1994,
Mojica 1999, Mojica et al. 2005
Pinirampus pirinampu (Spix & Agassiz, 1829) ama pu IAvHP, ICNMHN Castro 1987a y 1994, Baptiste 1988,
Castro & Arboleda 1988, Santamaria 1995,
Contreras 1999, Mojica 1999,
Agudelo et al. 2000, Santos 2000,
Vejarano 2000, Bejarano & Blanco 2001,
Calderón & Hincapié 2001, Rodriguez
& van der Hammen 2003, Mojica et al. 2005
Platynematichthys notatus (Jardine, 1841) ama pu ICNMHN Castro 1986a, 1987a y 1994; Castro
cq aps & Arboleda 1988; Contreras 1999;
Mojica 1999; Agudelo et al. 2000;
Bejarano & Blanco 2001; Calderón
& Hincapié 2001; Correa 2003;
Rodriguez & van der Hammen 2003;
Mojica et al. 2005
Platysilurus mucosus (Vaillant, 1880) ama cq ICNMHN Castro 1986a y 1987a, Castro & Arboleda
1988, Mojica 1999, Mojica et al. 2005
Platystomatichthys sturio (Kner, 1858) pu cq IAvHP, ICNMHN Castro 1986a y 1994, Castro & Arboleda
1988, Mojica 1999, Mojica et al. 2005

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Bogotá Gregory & Maldonado Ocampo Fishes of the Amazon River basin, Colombia -81

Taxón Distribución Colección Referencias


/ Taxon / Distribution / Collection / References

Propimelodus caesius Parisi, Lundberg ama Parisi et al. 2006


& DoNascimento, 2006
Pseudoplatystoma fasciatum (Linnaeus, 1766) ama pu IAvHP, ICNMHN Castro 1986a, Castro 1987a y 1994;
cq aps Baptiste 1988; Castro & Arboleda 1988;
Santamaria 1995; Contreras 1999; Mojica
1999; Agudelo et al. 2000; Bejarano
& Blanco 2001; Calderón
& Hincapié 2001; Correa 2003; Rodriguez
& van der Hammen 2003; Mojica et al. 2005
Pseudoplatystoma trigrinum (Valenciennes, 1840) ama pu ICNMHN Castro 1986a, 1987a y 1994; Castro
cq aps & Arboleda 1988; Santamaria 1995; Mojica
1999; Agudelo et al. 2000; Santos 2000;
Vejarano 2000; Correa 2003; Mojica et al. 2005
Sorubim elongatus Littmann, Burr, Schmidt & Isern, 2001 ama pu IAvHP, ICNMHN, Littmann et al. 2001, Mojica et al. 2005
cq aps MCZ
Sorubim lima (Bloch & Schneider, 1801) ama pu FMNH, IAvHP, Castro 1986a, 1987a y 1994; Castro
ICNMHN, UF & Arboleda 1988; Santamaria 1995;
Contreras 1999; Mojica 1999;
Agudelo et al. 2000; Prieto 2000; Santos
2000; Vejarano 2000; Calderón & Hincapié
2001; Correa 2003; Rodriguez
& van der Hammen 2003; Mojica et al. 2005
Sorubim maniradii Littman, Burr & Buitrago-Suárez, 2001 ama ICNMHN Mojica et al. 2005
Sorubimichthys planiceps (Spix & Agassiz, 1829) ama cq CAS, IAvHP, Castro 1986a y1987a, Castro
ICNMHN & Arboleda 1988, Agudelo et al. 2000,
Mojica et al. 2005
Zungaro zungaru (Humboldt, 1821) ama pu cq FMNH, ICNMHN Castro 1986a y 1987a, Castro
& Arboleda 1988, Celis 1994, Santamaria
1995, Muñoz 1996 y 1999, Mojica 1999,
Agudelo et al. 2000, Santos 2000, Vejarano
2000, Mojica et al. 2005
Doradidae
Acanthodoras cataphractus (Linnaeus, 1758) cq va gna ICNMHN Mojica 1999, Calderón & Hincapié 2001
Acanthodoras spinosissimus (Eigenamnn & Eigenann, 1888) ama ICNMHN Mojica et al. 2005
Agamyxis albomaculatus (Peters, 1877) ama cq Castro 1987a, Castro & Arboleda 1988
Agamyxis pectinifrons (Cope, 1870) ama pu cq IAvHP, ICNMHN Castro & Arboleda 1988, Castro 1994,
Mojica 1999, Prieto 2000,
Mojica et al. 2005
Amblydoras affinis (Kner, 1855) ama ICNMHN Mojica et al. 2005
Amblydoras monitor (Cope, 1872) ama ICNMHN Mojica et al. 2005
Amblydoras nauticus (Cope, 1874) ama ICNMHN Mojica et al. 2005
Anadoras grypus (Cope, 1872) ama ICNMHN Santos 2000, Vejarano 2000,
Mojica et al. 2005
Centrodoras brachiatus (Cope, 1872) ama IAvHP
Anadoras regani (Steindachner, 1908) ama cq va IAvHP, ICNMHN Castro 1987a, Castro & Arboleda 1988,
Mojica 1999, Prieto 2000, Santos 2000,
Vejarano 2000, Bogotá-Gregory
& Maldonado-Ocampo 2005
Doras carinatus (Linnaeus, 1766) ama ICNMHN Santos 2000, Vejarano 2000
Doras punctatus Kner, 1853 ama ICNMHN, ROM Mojica 1999, Mojica et al. 2005

Biota Colombiana 7 (1), 2006


82- Peces de la Amazonia, Colombia Bogotá Gregory & Maldonado Ocampo

Taxón Distribución Colección Referencias


/ Taxon / Distribution / Collection / References

Hassar orestis (Steindachner, 1875) ama ICNMHN Santos 2000, Vejarano 2000
Hemidoras morrisi Eigenmann, 1925 ama ICNMHN Santos 2000, Vejarano 2000
Hemidoras stenopeltis (Kner, 1855) ama ICNMHN Mojica et al. 2005
Hypodoras forficulatus Eigenmann, 1925 ama pu IAvHP Bogotá-Gregory & Maldonado-Ocampo 2005,
Mojica et al. 2005
Leptodoras copei (Fernández-Yépez, 1968) ama CAS Sabaj 2005
Leptodoras juruensis Boulenger, 1898 ama ICNMHN Mojica et al. 2005
Megalodoras uranoscopus (Eigenmann ama pu cq IAvHP Castro & Arboleda 1988, Castro 1994,
& Eigenmann, 1888) Mojica 1999, Mojica et al. 2005
Nemadoras elongatus (Boulenger, 1898) pu Santamaria 1995
Nemadoras hemipeltis (Eigenmann, 1925) ama ICNMHN Santos 2000, Vejarano 2000, Mojica et al. 2005
Nemadoras humeralis (Kner, 1855) ama pu ICNMHN Santamaria 1995, Mojica et al. 2005
Nemadoras leporhinus (Eigenmann, 1912) ama ICNMHN Santos 2000, Vejarano 2000, Mojica et al. 2005
Nemadoras trimaculatus (Boulenger, 1898) ama IAvHP, ICNMHN Bogotá-Gregory & Maldonado-Ocampo 2005,
Mojica et al. 2005
Opsodoras boulengeri (Steindachner, 1915) ama ICNMHN Mojica et al. 2005
Opsodoras cf. morei (Steinadchner, 1881) ama IAvHP 2112 Bogotá-Gregory & Maldonado-Ocampo 2005
Opsodoras stuebelii (Steindachner, 1882) ama aps IAvHP, ICNMHN Santos 2000, Vejarano 2000, Mojica et al. 2005
Opsodoras ternetzi Eigenmann, 1925 ama ICNMHN Mojica et al. 2005
Oxydoras niger (Valenciennes, 1821) ama pu IAvHP, ICNMHN Castro 1987a, y 1994, Castro & Arboleda 1988,
cq aps Mojica 1999, Santos 2000, Vejarano 2000,
Correa 2003, Mojica et al. 2005
Physopyxis lyra Cope, 1871 ama pu IAvHP, ICNMHN Mojica 1999, Mojica et al. 2005
Platydoras costatus (Linnaeus, 1758) ama pu cq IAvHP, ICNMHN Castro 1987a, y 1994, Castro & Arboleda 1988,
Mojica 1999, Santos 2000, Vejarano 2000,
Mojica et al. 2005
Pterodoras granulosus (Valenciennes, 1821) ama IAvHP, ICNMHN Mojica 1999, Santos 2000, Vejarano 2000,
Mojica et al. 2005
Pterodoras rivasi (Fernández-Yépez, 1950) ama ICNMHN Mojica 1999
Scorpiodoras heckelii (Kner, 1855) aps IAvHP, ICNMHN Correa 2003
Trachydoras microstomus (Eigenmann, 1912) ama ICNMHN Santos 2000, Vejarano 2000
Trachydoras nattereri (Steindachner, 1881) ama ICNMHN Mojica et al. 2005
Trachydoras steindachneri (Perugia, 1897) ama IAvHP, ICNMHN Santos 2000, Vejarano 2000, Mojica et al. 2005
Auchenipteridae
Ageneiosus atronasus Eigenmann & Eigenmann, 1888 ama ICNMHN Mojica et al. 2005
Ageneiosus brevis Steindachner, 1881 ama ICNMHN Santos 2000, Vejarano 2000, Mojica et al. 2005
Ageneiosus inermis (Linnaeus, 1766) ama pu IAvHP, ICNMHN Castro 1987a, y 1994, Baptiste 1988,
cq aps Castro & Arboleda 1988, Santamaria 1995,
Mojica 1999, Agudelo et al. 2000,
Bejarano & Blanco 2001, Correa 2003,
Mojica et al. 2005
Ageneiosus piperatus (Eigenmann, 1912) ama ICNMHN Mojica et al. 2005
Ageneiosus ucayalensis Castelanu, 1855 ama ICNMHN Mojica et al. 2005
Ageneiosus vittatus Steindachner, 1908 ama ICNMHN Santos 2000, Vejarano 2000
Ageneiosus sp. ama ICNMHN 3006 Mojica et al. 2005

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Bogotá Gregory & Maldonado Ocampo Fishes of the Amazon River basin, Colombia -83

Taxón Distribución Colección Referencias


/ Taxon / Distribution / Collection / References

Auchenipterichthys longimanus (Günther, 1864) pu cq IAvHP, ICNMHN Bejarano & Blanco 2001
Auchenipterichthys punctatus (Valenciennes, 1840) pu IAvHP
Auchenipterichthys thoracatus (Kner, 1858) ama ICNMHN Mojica 1999, Santos 2000, Vejarano 2000,
Mojica et al. 2005
Auchenipterus ambyiacus Fowler, 1915 ama ANSP, ICNMHN Ferraris & Vari 1999, Mojica et al. 2005
Auchenipterus demerarae Eigenmann, 1912 ama ICNMHN Mojica et al. 2005
Auchenipterus nuchalis (Spix & Agassiz, 1829) ama ICNMHN Santos 2000, Vejarano 2000, Mojica et al. 2005
Centromochlus altae Fowler, 1945 cq ANSP Fowler 1945
Centromochlus existimatus Mees, 1974 ama cq ICNMHN Calderón & Hincapié 2001, Mojica et al. 2005
Centromochlus heckelii (De Filippi, 1853) ama pu cq IAvHP, ICNMHN Castro & Arboleda 1988, Mojica 1999,
Santos 2000, Vejarano 2000, Mojica et al. 2005
Centromochlus reticulatus (Mees, 1974) ama ICNMHN Mojica et al. 2005
Epapterus dispilurus Cope, 1878 ama ICNMHN Mojica 1999, Santos 2000, Vejarano 2000,
Mojica et al. 2005
Epapterus sp. ama ICNMHN 2436, Mojica et al. 2005
7791, 7792
Liosomadoras morrowi Fowler, 1940 pu cq IAvHP Bogotá-Gregory & Maldonado-Ocampo 2005
Pseudepapterus cucuhyensis Böhlke, 1951 gna SU Ferraris & Vari 2000
Pseudepapterus hasemani (Steindachner, 1915) ama ICNMHN Mojica et al. 2005
Tatia aulopygia (Kner, 1858) ama ROM
Tatia creutzbergi (Boeseman, 1953) ama ICNMHN Mojica et al. 2005
Tatia dunni Fowler, 1945 cq ANSP Fowler 1945
Tatia intermedia (Steindachner, 1877) ama ICNMHN Prieto 2000, Mojica et al. 2005
Tatia perugiae (Steindachner, 1882) ama ICNMHN Prieto 2000, Arbeláez et al. 2004,
Mojica et al. 2005
Tetranematichthys wallacei Vari & Ferraris Jr., 2006 ama ICNMHN Vari & Ferraris Jr. 2006
Trachelyopterichthys taeniatus (Kner, 1858) ama CAS
Trachelyopterus galeatus (Linnaeus, 1766) ama cq ICNMHN Mojica 1999, Prieto 2000, Santos 2000,
Vejarano 2000, Bejarano & Blanco 2001,
Calderón & Hincapié 2001,
Arbeláez et al. 2004, Mojica et al. 2005
Gymnotiformes
Gymnotidae
Electrphorus electricus (Linnaeus, 1766) ama pu cq IAvHP, ICNMHN Castro & Arboleda 1988, Castro 1994,
Santamaria 1995, Mojica 1999,
Maldonado-Ocampo & Albert 2003,
Arbeláez et al. 2004, Mojica et al. 2005
Gymnotus carapo Linnaeus, 1758 ama pu IAvHP, ICNMHN, Castro & Arboleda 1988, Castro 1994,
cq va FMNH, ROM Mojica 1999, Maldonado-Ocampo
& Albert 2003, Arbeláez et al. 2004,
Mojica et al. 2005
Gymnotus coropinae Hoedeman, 1962 pu cq IAvHP Maldonado-Ocampo & Albert 2003
Gymnotus curupira Crampton & Albert, 2005 pu IAvHP Crampton & Albert 2005
Gymnotus javari Albert, Crampton & Hagedorn, 2003 ama IAvHP Albert & Crampton 2003
Gymnotus pedanopterus Mago-Leccia, 1994 ama ICNMHN, ROM Prieto 2000, Maldonado-Ocampo
& Albert 2003, Arbeláez et al. 2004,
Mojica et al. 2005

Biota Colombiana 7 (1), 2006


84- Peces de la Amazonia, Colombia Bogotá Gregory & Maldonado Ocampo

Taxón Distribución Colección Referencias


/ Taxon / Distribution / Collection / References
Gymnotus stenoleucus Mago-Leccia, 1994 ama IAvHP Maldonado-Ocampo & Albert 2003
Gymnotus tigre Albert & Crampton, 2003 ama IAvHP, ICNMHN Maldonado-Ocampo & Albert 2003,
Mojica et al. 2005
Gymnotus sp. ama ICNMHN 10802 Mojica et al. 2005
Sternopygidae
Distocyclus conirostris (Eigenmann & Allen, 1942) ama ICNMHN Mojica 1999, Maldonado-Ocampo
& Albert 2003, Mojica et al. 2005
Eigenmannia limbata (Schreiner ama aps IAvHP, ICNMHN Santos 2000, Vejarano 2000,
& Miranda Ribeiro, 1903) Maldonado-Ocampo & Albert 2003,
Mojica et al. 2005
Eigenmannia virescens (Valenciennes, 1842) ama pu cq IAvHP, ICNMHN, Castro 1987a y 1994, Castro
FMNH, ROM & Arboleda 1988, Mojica 1999,
Prieto 2000, Maldonado-Ocampo
& Albert 2003, Arbeláez et al. 2004,
Mojica et al. 2005
Rhabdolichthys troscheli (Kaup, 1856) gna ICNMHN Maldonado-Ocampo & Albert 2003
Sternopygus macrurus (Bloch & Schneider, 1801) ama pu cq IAvHP, ICNMHN Mojica 1999, Prieto 2000,
Maldonado-Ocampo & Albert 2003,
Arbeláez et al. 2004, Mojica et al. 2005
Rhamphichthydae
Gymnorhamphichthys hypostomus Ellis, 1913 cq CAS/SU Maldonado-Ocampo & Albert 2003
Gymnorhamphichthys rondoni (Miranda Ribeiro, 1920) ama cq CAS, ICNMHN Maldonado-Ocampo & Albert 2003,
Arbeláez et al. 2004, Mojica et al. 2005
Rhamphichthys rostratus (Linnaeus, 1766) ama pu IAvHP, ICNMHN Castro & Arboleda 1988, Castro 1994,
cq gna Mojica 1999, Prieto 2000, Calderón &
Hincapié 2001, Maldonado-Ocampo
& Albert 2003, Mojica et al. 2005
Hypopomidae
Brachyhypopomus beebei (Schultz, 1944) ama IAvHP, ICNMHN Gutierrez 2003, Maldonado-Ocampo
& Albert 2003, Arbeláez et al. 2004,
Mojica et al. 2005
Brachyhypopomus brevirostris (Steindachner, 1868) ama pu ICNMHN Castro & Arboleda 1988, Mojica 1999,
cq aps Prieto 2000, Correa 2003,
Maldonado-Ocampo & Albert 2003,
Mojica et al. 2005
Hypopomus artedi (Kaup, 1856) ama pu ICNMHN Mojica 1999, Maldonado-Ocampo
& Albert 2003
Hypopygus lepturus Hoedeman, 1962 ama pu IAvHP, ICNMHN Maldonado-Ocampo & Albert 2003,
Arbeláez et al. 2004, Mojica et al. 2005
Steatogenys duidae (La Monte, 1929) gna ICNMHN Maldonado-Ocampo & Albert 2003
Steatogenys elegans (Steindachner, 1880) ama ICNMHN Mojica 1999, Prieto 2000,
Maldonado-Ocampo & Albert 2003,
Mojica et al. 2005
Apteronotidae
Adontosternarchus balaenops (Cope, 1878) ama ICNMHN Santos 2000, Vejarano 2000, Maldonado
& Albert 2003, Mojica et al. 2005
Adontosternarchus clarkae Mago-Leccia, Lundberg ama FMNH Maldonado-Ocampo & Albert 2003
& Baskin, 1985
Apteronotus bonapartii (Castelnau, 1855) ama ICNMHN Maldonado-Ocampo & Albert 2003,
Mojica et al. 2005

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Bogotá Gregory & Maldonado Ocampo Fishes of the Amazon River basin, Colombia -85

Taxón Distribución Colección Referencias


/ Taxon / Distribution / Collection / References
Apteronotus macrolepis (Steindachner, 1881) ama FMNH
Parapteronotus hasemani (Elis, 1913) ama FMNH, ICNMHN Maldonado-Ocampo & Albert 2003,
Mojica et al. 2005
Platyurosternarchus macrostomus (Gunther, 1870) ama pu IAvHP, ICNMHN Maldonado-Ocampo & Albert 2003,
Mojica et al. 2005
Sternachella schotti (Steindachner, 1868) ama ICNMHN Mojica 1999, Maldonado-Ocampo &
Albert 2003, Mojica et al. 2005
Sternachogiton nattereri (Steindachner, 1868) ama ICNMHN Mojica 1999, Santos 2000, Vejarano 2000,
Maldonado-Ocampo & Albert 2003,
Mojica et al. 2005
Sternarchorhamphus muelleri (Steindachner, 1881) ama IAvHP, ICNMHN Mojica 1999, Maldonado-Ocampo
& Albert 2003, Mojica et al. 2005
Sternarchorhynchus mormyrus (Steindachner, 1868) ama ICNMHN Maldonado-Ocampo & Albert 2003
Sternarchorhynchus oxyrhynchus (Müller ama Mojica 1999
& Troschel, 1849)
Batrachoidiformes
Batrachoididae
Thalassophryne amazonica Steindachner, 1876 ama pu IAvHP, ICNMHN Bogotá-Gregory & Maldonado-Ocampo 2005,
Mojica et al. 2005
Cyprinodontiformes
Rivulidae
Rivulus atratus Garman, 1895 ama NRM Mojica 1999
Rivulus cf. elongatus Fles & de Rham, 1981 ama aps ICNMHN 4378, 5004 Correa 2003, Arbeláez et al. 2004
Rivulus limoncochae Hoedeman, 1962 ama cq Mojica 1999
Rivulus ophiomimus Huber, 1992 ama aps ICNMHN Mojica 1999, Correa 2003
Rivulus cf. ornatus Garman, 1895 ama ICNMHN 6332, Mojica et al. 2005
6333, 5224
Rivulus rubrolineatus Fels & de Rham, 1981 ama ICNMHN, UF Mojica et al. 2005
Rivulus taeniatus Fowler, 1945 cq ANSP, IAvHP Fowler 1945
Rivulus sp1. pu IAvHP 2347 Bogotá-Gregory & Maldonado-Ocampo 2005
Rivulus sp2. ama ICNMHN 6720 Mojica et al. 2005
Rivulus sp3. cq IAvHP 6209
Poeciliidae
Poecilia caucana (Steindachner, 1880) cq IAvHP 6210
Poecilia reticulata Peters, 1856 cq IAvHP 6211
Beloniformes
Belonidae
Belonion dibranchodon Collette, 1966 aps ICNMHN Correa 2003
Potamorrhaphis guianensis (Jardine, 1843) ama pu cq IAvHP, ICNMHN Castro 1994, Mojica 1999, Prieto 2000,
Arbeláez et al. 2004, Mojica et al. 2005
Pseudotylosurus microps (Günther, 1866) ama ICNMHN Mojica et al. 2005
Synbranchiformes
Synbranchidae
Synbranchus marmoratus Bloch, 1795 ama pu cq CAS, IAvHP, Rosen & Rumney 1972, Castro
aps va ICNMHN, UF, & Arboleda 1988, Castro 1994, Mojica 1999,
USNM Prieto 2000, Calderón & Hincapié 2001,
Correa 2003, Arbeláez et al. 2004, 198,
Mojica et al. 2005

Biota Colombiana 7 (1), 2006


86- Peces de la Amazonia, Colombia Bogotá Gregory & Maldonado Ocampo

Taxón Distribución Colección Referencias


/ Taxon / Distribution / Collection / References

Perciformes
Scianidae
Pachypops fourcroi (La Cepède, 1802) cq va gna IAvHP, ICNMHN Calderón & Hincapié 2001, Casatti 2002
Pachypops trifilis (Müller & Troschel, 1849) cq IAvHP Bogotá-Gregory & Maldonado-Ocampo 2005
Pachyurus cf. junki Soares & Casatti, 2000 cq ICNMHN 5272 Bejarano & Blanco 2001
Pachyurus schomburgkii Günther, 1860 cq Castro & Arboleda 1988
Plagioscion squamosissimus (Heckel, 1840) ama pu IAvHP, ICNMHN Castro 1987a, y 1994, Baptiste 1988,
cq aps Castro & Arboleda 1988, Santamaria 1995,
Contreras 1999, Mojica 1999, Prieto 2000,
Santos 2000, Vejarano 2000, Calderón
& Hincapié 2001, Correa 2003,
Rodriguez & van der Hammen 2003,
Mojica et al. 2005
Polycentridae
Monocirrhus polyacanthus Heckel, 1840 ama pu cq IAvHP, ICNMHN Castro 1987a, y 1994, Castro
& Arboleda 1988, Mojica 1999,
Prieto 2000, Gutierrez 2003,
Arbeláez et al. 2004, Mojica et al. 2005,
INDERENA s.f.
Cichlidae
Acarichthys heckelii (Müller & Troschel, 1849) ama pu IAvHP, NMW, NRM Kullander 1986, Bogotá-Gregory
& Maldonado-Ocampo 2005
Acaronia nasa (Heckel, 1840) pu IAvHP
Acaronia vultuosa Kullander, 1989 gna Kullander 1989
Aequidens chimantanus Inger, 1956 ama cq IAvHP Bogotá-Gregory & Maldonado-Ocampo 2005
Aequidens diadema (Heckel, 1840) ama ICNMHN Arbeláez et al. 2004
Aequidens metae Eigenmann, 1922 pu cq IAvHP Mojica 1999
Aequidens pallidus (Heckel, 1840) ama cq ICNMHN Calderón & Hincapié 2001, Mojica et al. 2005
Aequidens potaroensis Eigenamnn, 1912 pu IAvHP Bogotá-Gregory & Maldonado-Ocampo 2005
Aequidens tetramerus (Heckel, 1840) ama pu aps IAH-P, ICNMHN Mojica 1999, Correa 2003, Mojica et al. 2005
Aequidens sp1. ama ICNMHN 5021 Arbeláez et al. 2004
Aequidens sp2. aps ICNMHN 4353 Correa 2003
Aequidens sp3. aps IAvHP 2864 Correa 2003
Apistogramma agassizii (Steindachner, 1875) ama IAvHP, ICNMHN, Mojica 1999, Prieto 2000,
NRM, ROM Mojica et al. 2005
Apistogramma alacrina Kullander, 2004 cq NRM Kullander 2004
Apistogramma bitaeniata Pellegrin, 1936 ama cq IAvHP, ICNMHN, Kullander 1980, Mojica 1999,
MNHN, NRM Arbeláez et al. 2004, Mojica et al. 2005
Apistogramma cacatuoides Hoedeman, 1951 ama ICNMHN, NRM, Kullander 1980, Mojica 1999
ROM, USNM, ZMA
Apistogramma commbrae (Regan, 1906) cq ICNMHN Calderón & Hincapié 2001
Apistogramma cruzi Kullander, 1986 cq CAS
Apistogramma diplotaenia Kullander, 1987 ama IAvHP Bogotá-Gregory & Maldonado-Ocampo 2005
Apistogramma eunotus Kullander, 1987 ama NRM, ROM, UF Mojica 1999
Apistogramma cf. geisleri Meinken, 1971 ama ICNMHN 5229 Prieto 2000

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Bogotá Gregory & Maldonado Ocampo Fishes of the Amazon River basin, Colombia -87

Taxón Distribución Colección Referencias


/ Taxon / Distribution / Collection / References

Apistogramma incospicua Kullander, 1983 cq ICNMHN Calderón & Hincapié 2001


Apistogramma iniridae Kullander, 1979 pu cq IAvHP Bogotá-Gregory & Maldonado-Ocampo 2005
Apistogramma ortmanni (Eigenmann, 1912) ama cq IAvHP, ICNMHN Gutierrez 2003, Arbeláez et al. 2004,
Mojica et al. 2005
Apistogramma cf. pertensis (Haseman, 1911) pu IAvHP 2346 Bogotá-Gregory & Maldonado-Ocampo 2005
Apistogramma cf. regani Kullander, 1980 aps ICNMHN 4356 Correa 2003
Astronotus ocellatus (Agassiz, 1831) ama pu IAvHP, ICNMHN Castro 1987a y 1994, Castro
cq aps & Arboleda 1988, González & Varona 1994,
González et al. 1996, Mojica 1999,
Santos 2000, Vejarano 2000, Correa 2003,
Mojica et al. 2005
Biotodoma cupido (Heckel, 1840) ama pu aps IAvHP, UF Bogotá-Grgeory & Maldonado-Ocampo 2005
Biotodoma wavrini (Gosse, 1963) ama cq ICNMHN Castro & Arboleda 1988, Prieto 2000,
Santos 2000, Vejarano 2000,
Arbeláez et al. 2004, Mojica et al. 2005
Bujurquina mariae (Eigenmann, 1922) ama pu IAvHP, ICNMHN, Santos 2000, Vejarano 2000, Correa 2003,
cq aps NRM Arbeláez et al. 2004, Mojica et al. 2005
Bujurquina cf. moriorum Kullander, 1986 ama NRM 19160 Mojica 1999
Bujurquina peregrinabunda Kullander, 1986 cq pu ANSP, NRM Mojica 1999
Bujurquina syspilus (Cope, 1872) ama ICNMHN, ROM Mojica 1999
Bujurquina vittata (Heckel, 1840) ama cq ICNMHN, UF Castro & Arboleda 1988, Mojica 1999,
Calderón & Hincapié 2001
Caquetaia myersi (Schultz, 1944) ama pu cq ANSP, IAvHP, USNM Fowler 1945
Chaetobranchus flavescens Heckel, 1840 ama IAvHP, ICNMHN Santos 2000, Vejarano 2000, Mojica et al. 2005
Cichla monoculus Spix & Agassiz, 1831 ama aps IAvHP, ICNMHN, Gonzalez et al. 1996, Mojica 1999,
NRM Prieto 2000, Santos 2000, Vejarano 2000,
Correa 2003, Gutierrez 2003,
Arbeláez et al. 2004, Mojica et al. 2005
Cichla ocellaris Bloch & Schneider, 1801 ama pu cq IAvHP, ICNMHN, Baptiste 1988, Santamaria 1995,
FMNH, ROM Contreras 1999, Bejarano & Blanco 2001,
Calderón & Hincapié 2001, Rodriguez
& van der Hammen 2003
Cichla orinocensis Humboldt, 1821 va gna IAvHP, NRM Humboldt & Valenciennes 1821
Cichla temensis Humboldt, 1821 pu cq Castro & Arboleda 1988, Castro 1994,
Mojica 1999
Cichlasoma amazonarum Kullander, 1983 ama ICNMHN Kullander 1983, Mojica 1999, Prieto 2000,
Santos 2000, Vejarano 2000,
Arbeláez et al. 2004, Mojica et al. 2005
Cichlasoma bimaculatum (Linnaeus, 1758) ama ICNMHN, ROM, UF Mojica 1999, Mojica et al. 2005
Cichlasoma dimerus (Heckel, 1840) cq ICNMHN Calderón & Hincapié 2001
Crenicara puctulatum (Günther, 1863) ama NRM Mojica 1999
Crenicara sp1. aps ICNMHN 4355 Correa 2003
Crenicara sp2. ama ICNMHN 6142, Mojica et al. 2005
6143, 10575
Crenicichla alta Eiegenmann, 1912 ama pu cq IAvHP Bogotá-Gregory & Maldonado-Ocampo 2005
Crenicichla anthurus Cope, 1872 aps IAvHP, ICNMHN Correa 2003
Crenicichla johanna Heckel, 1840 ama cq aps IAvHP, ICNMHN Mojica 1999, Prieto 2000, Santos 2000,
Vejarano 2000, Calderón & Hincapié 2001,
Gutierrez 2003, Arbeláez et al. 2004,
Mojica et al. 2005

Biota Colombiana 7 (1), 2006


88- Peces de la Amazonia, Colombia Bogotá Gregory & Maldonado Ocampo

Taxón Distribución Colección Referencias


/ Taxon / Distribution / Collection / References

Crenicichla lenticulata Heckel, 1840 pu aps va IAvHP, ICNMHN Correa 2003


Crenicichla lugubris Heckel, 1840 pu cq aps IAvHP, ICNMHN Castro & Arboleda 1988, Castro 1994,
Mojica 1999, Bejarano & Blanco 2001,
Calderón & Hincapié 2001, Correa 2003
Crenicichla saxatilis (Linnaeus, 1758) ama pu cq IAvHP, ICNMHN Mojica 1999, Prieto 2000, Santos 2000,
Vejarano 2000, Gutierrez 2003,
Arbeláez et al. 2004, Mojica et al. 2005
Crenicichla strigata Günther, 1862 cq ICNMHN Calderón & Hincapié 2001
Crenicichla vittata Heckel, 1840 cq ICNMHN Calderón & Hincapié 2001
Geophagus cf. abalios López-Fernández, 2004 aps IAvHP Bogotá-Gregory & Maldonado-Ocampo 2005
Geophagus cf. brasiliensis (Quoy & Gaimard, 1824) aps ICNMHN 4346 Correa 2003
Geophagus megasema Heckel, 1840 cq IAvHP Bogotá-Gregory & Maldonado-Ocampo 2005
Geophagus surinamensis (Bloch, 1791) pu cq aps IAvHP, ICNMHN Castro & Arboleda 1988, Castro 1994,
Santamaria 1995, Mojica 1999,
Calderón & Hincapié 2001, Correa 2003
Geophagus winemiller López-Fernádez & Taphorn, 2004 cq aps IAvHP Bogotá-Gregory & Maldonado-Ocampo 2005
Geophagus sp. aps ICNMHN 4347 Correa 2003
Heroina isonycterina Kullander, 1996 cq FMNH Kullander 1996
Heros efasciatus Heckel, 1840 ama ICNMHN, ROM Mojica et al. 2005
Heros severus Heckel, 1840 ama pu IAvHP, ICNMHN Castro 1987a, Castro & Arboleda 1988,
cq aps Mojica 1999, Santos 2000, Vejarano 2000,
Correa 2003, Arbeláez et al. 2004
Heros sp. ama NRM 27586
Hoplarchus psittacus (Heckel, 1840) cq IAvHP
Hypselacara coryphaenoides (Heckel, 1840) ama ICNMHN Arbeláez et al. 2004
Hypselacara temporalis (Günther, 1862) ama cq ICNMHN Mojica 1999, Bejarano & Blanco 2001,
Mojica et al. 2005
Laetacara flavilabris (Cope, 1870) ama pu cq NRM, ROM Kullander 1986
Laetacara thayeri (Steindachner, 1875) ama USNM
Mesonauta festivus (Heckel, 1840) ama pu cq IAvHP, ICNMHN Santos 2000, Vejarano 2000, Calderón
aps va & Hincapié 2001, Correa 2003,
Mojica et al. 2005
Mesonauta insignis (Heckel, 1840) ama IAvHP, ROM Mojica 1999
Mesonauta mirificus Kullander & Silfvergrip, 1991 ama pu cq IAvHP, NRM Kullander & Silfvergrip 1991
Pterophyllum leopoldi (Gose, 1963) pu IAvHP Bogotá-Gregory & Maldonado-Ocampo 2005
Pterophyllum scalare (Schultz, 1823) ama pu cq FMNH, IAvHP, Castro 1987a, y 1994, Castro
ICNMHN, UF & Arboleda 1988, Mojica 1999,
Prieto 2000, Santos 2000, Vejarano 2000,
Arbeláez et al. 2004, Mojica et al. 2005
Satanoperca acuticeps (Heckel, 1840) cq Castro & Arboleda 1988
Satanoperca daemon (Heckel, 1840) pu aps IAvHP, ICNMHN Santamaria 1995, Correa 2003
Satanoperca jurupari (Heckel, 1840) ama pu IAvHP, ICNMHN, Castro 1987a y 1994, Castro
cq aps NRM, ROM, UF & Arboleda 1988, Santamaria 1995,
Mojica 1999, Prieto 2000, Santos 2000,
Vejarano 2000, Bejarano & Blanco 2001,
Correa 2003, Gutierrez 2003,
Arbeláez et al. 2004, Mojica et al. 2005
Satanoperca pappaterra (Heckel, 1840) cq ICNMHN Calderón & Hincapié 2001

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Bogotá Gregory & Maldonado Ocampo Fishes of the Amazon River basin, Colombia -89

Taxón Distribución Colección Referencias


/ Taxon / Distribution / Collection / References

Symphysodon aequifasciatus Pellegrin, 1904 ama pu IAvHP, ICNMHN Axelrod 1978, Castro 1987a, Castro
cq aps & Arboleda 1988, Mojica 1999,
Correa 2003, Mojica et al. 2005,
INDERENA s.f.
Uaru amphiacanthoides Heckel, 1840 aps IAvHP, ICNMHN Correa 2003
Gobiidae
Microphilypnus amazonicus Myers, 1927 ama ICNMHN Mojica et al. 2005
Pleuronectiformes
Achiridae
Achiropsis nattereri Steindachner, 1876 ama ICNMHN Mojica et al. 2005
Achirus achirus (Linnaeus, 1758) ama pu cq IAvHP, ICNMHN Castro & Arboleda 1988, Castro 1994,
Mojica 1999, Calderón & Hincapié 2001
Apionichthys dumerili Kaup, 1858 cq Castro & Arboleda 1988
Hypoclinemus mentalis (Günther, 1862) ama ICNMHN Prieto 2000, Mojica et al. 2005
Tetraodontiformes
Tetraodontidae
Colomessus asellus (Müller & Troschel, 1848) ama cq IAvHP, ICNMHN Castro 1987a, Castro & Arboleda 1988,
Mojica et al. 2005
Colomessus psittacus (Schneider, 1801) ama IAvHP, ICNMHN Mojica 1999, INDERENA s.f.
Lepidosireniformes
Lepidosirenidae
Lepidosiren paradoxa Fitzinger, 1837 ama IAvHP, ICNMHN Castro 1987a, Mojica et al. 2005

Agradecimientos / Acknowledgments
Al programa de Inventarios de Biodiversidad del Instituto Alexander von Humboldt y su coordinador Mauricio Alvarez por
todo el apoyo brindado para el desarrollo de éste trabajo. Al proyecto «Conservación y uso Sostenible de la diversidad de
los Andes colombianos» del Instituto Alexander von Humboldt por el apoyo financiero. A Donald Taphorn por la traducción
y comentarios del manuscrito.

The Biodiversity Inventories Program, Alexander von Humboldt Institute and its coordinator Mauricio Alvarez for all the
support given in the development of this work. The project «Conservation and Sustainable Use of the Diversity of the
Colombian Andes» of the Alexander von Humboldt Institute for its financial support. And Donald Taphorn for his
translation of the manuscript into English and his comments on it.

Literatura Citada / Literature Cited


Agudelo E., Y. Salinas, C.L. Sánchez, D.L. Muñoz, J.C. Aguilar C. A. (1999) Bases conceptuales para el
Alonso, M.E. Arteaga, O.J. Rodríguez, N.R. Anzola, aprovechamiento sostenible del Arauana
L.E. Acosta, M. Núñez, H. Valdés (2000) Bagres de (Osteoglossum bicirrhosum, Pisces, Osteoglossidae)
la Amazonia colombiana: un recurso sin fronteras. en el corregimiento de La Pedrera, Amazonas,
Instituto Amazónico de Investigaciones Científicas Colombia Tesis (Magister en Gestión Ambiental para
(SINCHI) – Ministerio del Medio Ambiente, Santa el Desarrollo Sostenible), Pontificia Universidad
Fe de Bogotá 253 p. Javeriana.

Biota Colombiana 7 (1), 2006


90- Peces de la Amazonia, Colombia Bogotá Gregory & Maldonado Ocampo

Ahl E. (1925) Neue südamerikanische Fische aus dem Zool Bogotá-Gregory J. D., J. A. Maldonado-Ocampo (2005) La
Museum Berlin Sitzungsber Gesellschaft colección de peces del Insituto Alexander von
Naturforschender Freunde Berlin (1/10):106-109. Humboldt (IAvH). Nuevos registros y
Albert J. S., W. G. R. Crampton (2003) Seven new species of representatividad. Parte II: Amazonia Dahlia 8:61-
the Neotropical electric fish Gymnotus (Teleostei, 69.
Gymnotiformes) with a redescription of G. carapo Böhlke J. E. (1955) Studies on fishes of the family Characidae.
(Linnaeus) Zootaxa 287: 1 - 54. No. 10. Notes on the coloration of the species of
Aquino A.E., S. A. Schaefer (2002) revision of Oxyropsis Hemiodus, Pterohemiodus and Anisitsia, with
Eigenmann & Eigenman, 1889 (Siluriformes: the description of a new Hemiodus from the Rio
Loricariidae) Copeia (2)374-390. Negro at the Brazil-Colombia border Not. Nat.
Arbeláez F., G. Gálvis, J. I. Mojica, S. Duque (2004) Phila. 278:1-15.
Composition and richnes of the ichthyofauna in a Buckup P. A. (1993) Review of the characidiin fishes
terra firme forest strean of the Colombian Amazonia (Telesotei: Characiformes), with the description of
Amazoniana XVIII (1/2):95-107. four new genera and ten new species
Armbruster J.W. (2003) The species of the Hypostomus Ichthyological Exploration of Freshwaters Vol. 4,
cochliodon group (Siluriformes: Loricariidae) No 2:97-154.
Zootaxa 249:1-60. Calderón C. M., C. Hincapié (2001) Estructura espacial de la
Armbruster J. W. (2004) Phylogenetic relationships of the comunidad íctica en biotopos del plano inundable
suckermouth armoured catfishes (Loricariidae) with de los ríos Metá y Caquetá (Amazonia Colombiana)
emphasis on the Hypostominae and the durante el periodo de aguas altas Trabajo de grado
Ancistrinae Zoological Journal of the Linnean presentado como requisito parcial para optar al
Society 141: 1 – 80. título de biólogo marino Facultad de Biología
Armbruster J.W. (2005) The loricariid catfish genus Marina, Universidad de Bogotá Jorge Tadeo
Lasiancistrus (Siluriformes) with descriptions of Lozano, Bogotá, Colombia.
two new species Neotropical Ichthyology 3(4):549 Casatti L. (2002) Taxonomy of the South American genus
- 569. Pachypops Gill 1862 (Teleostei: Perciformes:
Arroyave J. (2005) Estructura de la comunidad de aguas Scianidae), with the description of a new species
negras Amazónicas en el Parque Nacional Natural Zootaxa 26: 1-20.
Amacayacu, Amazonas, Colombia. Trabajo de Castro D. M. (1984) Hallazgo del bagre Merodontus tigrinus
grado presentado como requisito parcial para optar en la Amazonia Colombiana Boletín Facultad de
al título de biólogo Facultad de Ciencias, Biología Marina Fundación Universidad de
Departamento de Biología, Universidad Nacional Bogotá Jorge Tadeo Lozano 3:1-3.
de Colombia, Bogotá, Colombia. Castro D. M. (1986a) Los bagres de la subfamilia Sorubiminae
Axelrod H. R. (1978) All about discus T. F. H. Publications, de la Orinoquia y Amazonia Colombiana
NJ, 128 pp. (Siluriformes - Pimelodidae) Boletín Ecotropica
Baptiste L. G. (1988) Ecología de los peces de consumo en el 13:1-40.
sector de Araracuara, río Caquetá y afluentes, Castro D. M. (1986b) Corydoras gomezi a new species from
Amazonas Trabajo de grado presentado como Colombia (Pisces, Siluriformes, Callichthyidae)
requisito parcial para optar al título de biólogo, Boletín Ecotropica 15:33-38.
Potificia Universidad Javeriana, Bogotá, Colombia. Castro D. M. (1987a) Los principales peces comerciales de
Bejarano I., M. P. Blanco (2001) Distribución de la comunidad consumo y de uso ornamental de Leticia, Colombia
íctica del río Mesay, durante el periodo de máxima Boletín Facultad Biología Marina 7:8-13.
inundación, en el parque nacional Serranía de Castro D. M. (1987b) The fresh-water fishes of the genus
Chiribiquete (Amazonia colombiana) Trabajo de Corydoras from Colombia, including two new
grado presentado como requisito parcial para optar species (Pisces, Siluriformes, Callichthyidae)
al título de biólogo marino Facultad de Biología Boletín Ecotropica 16: 23-57.
Marina, Universidad de Bogotá Jorge Tadeo Castro D. M. (1994) Peces del río Putumayo. Sector de Puerto
Lozano, Bogotá, Colombia. Legizamo. Corporación Autónoma Regional del
Bockmann F. A., C. J. Ferraris Jr. (2005) Systematics of the Putumayo, CAP, Servigráficas, Mocoa (Putumayo),
neotropical catfish genera Nemuroglanis 163 p.
Eigenmann and Eigenmann 1889, Imparales Castro D., A. L. Arboleda (1988) Lista preliminar de los peces
Schultz 1944, and Medemichthys Dahl 1961 del río Caquetá, Colombia Bol. Fac. Biol. Mar. 8:7-
(Siluriformes: Heptapteridae) Copeia 1: 124 – 137. 14.

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Bogotá Gregory & Maldonado Ocampo Fishes of the Amazon River basin, Colombia -91

Castro R. M. C., R. P. Vari (2004) Detritivors of the South Fowler H. W. (1945) Colombian zoological survey. Pt. I. —
American fish family Prochilodontidae (Teleostei: The freshwater fishes obtained in 1945 Proccedings
Ostariophysi: Characiformes): a phylogenetic and of the Academy of Natural Science Philadelphia
revisory study Smithsonian contributions to 97:93-135.
zoology 622:1-189. Frose R. & D. Pauly Editors (2006) FishBase World Wide
California Academy of Science (2005) Catalogue of Fishes Web electronic publication www.fishbase.org,
URL: http://www.calacademy.org/research/ version (03/2006).
ichthyology/catalog/intro.html [F. consulta: Géry J. (1961) Three new South-American characoids
20060307]. F. actualización: 20051017.
Tropical Fish Hobbyist 9(9): 26-46.
Celis J. A. (1994) Aspectos sobre la biología pesquera del
Géry J. (1964) New species of hemiodin characoid fishes
dorado (Brachyplatystoma flavicans, Castelnau,
forming the Hemiodopsis quadrimaculatus-group
1855). Pises: Pimelodidae en el bajo río Caquetá.
Amazonia Colombiana. Tesis Biólogo Marino, Tropical. Fish Hobbyist 13 (3):11-15, 69-74.
Universidad del Valle, Cali, 131 p. Gery J. (1965) Poissons characoides sud-americains du
Cipamocha C. A. (2002) Caracterización de especies y Senckenberg Museum II. Characidae et
evaluación trófica de la subienda de peces en el Crenuchidae de Igarape Preto (Haute Amazonia)
raudal «Chorro de Córdoba» bajo río Caquetá, Sencken bergiana Biologie 46 (1):11-15.
Amazonas, Colombia. Trabajo de grado presentado Géry J. (1966) A review of certain tetragonopterinae
como requisito parcial para optar al título de biólogo (Characoidei), with the description of two new
Facultad de Ciencias, Departamento de Biología, genera Ichthyology Aquarium Journal 37 (5):211-
Universidad Nacional de Colombia, Bogotá, 236.
Colombia. Géry J. (1977) Characoids of the world. TFH Publ. Neptune
Contreras M. I. (1999) Aspectos de la biología y ecología de City, NJ. 672 pp.
los peces de consumo en la región de Araracuara, González E., M. Varona (1994) Aspectos biológicos del
Amazonas, con énfasis en las familias Pimelodidae, tucunaré (Cichla ocellaris) y el carahuazú
Hypophthalmidae, Anostomidae, Serrasalmidae, (Astronotus ocellatus) en el sector colombiano del
Cihlidae y Scianidae. Trabajo de grado presentado río Amazonas Tesis, Universidad del Valle, Cali.
como requisito parcial para optar al título de González E., M. P. Varona, P. Cala (1996) Datos biológicos
biólogo, Potificia Universidad Javeriana, Bogotá,
del oscar, Astronotus ocellatus (Pisces: Cichlidae),
Colombia.
en los alrededores de Leticia, Amazonia Dahlia
Correa S. B. (2003) Ichthyofauna of lago Taraira, lower río
1:51-62.
Apaporis system, Colombian Amazon Dahlia 6:59-
68. Goulding M. (1999) Fishes and Fisheries Introduction pp.
Crampton W. G. R., D. H. Thorsen, J. S. ALBERT (2005) 3-7 En: C. Padoch, J.M. Ayres, M. Pinedo-Vasquez,
Three New Species from a Diverse, Sympatric A. Henderson (eds) Várzea Diversity, Development
Assemblage of the Electric Fish Gymnotus and Conservation of Amazonia’s Whitewater
(Gymnotiformes: Gymnotidae) in the Lowland Floodplains The New York Botanical Graden Press,
Amazon Basin, with Notes on Ecology Copeia (1): Bronx, New York.
82–99 Goulding M., R. Barthem, E. Ferreira (2003) The Smithsonian
Ferraris C. J., R. P. Vari (1999) The South American catfish Atlas of the Amazon, Smithsonian books, 253pp.
genus Auchenipterus (Ostariophysi: Siluriformes: Gutiérrez A. L. (2003) Análisis de algunos aspectos tróficos
Auchenipteridae): monophyly and relationships, y reproductivos de la comunidad de peces de un
with a revisionary study Zoological Journal of caño de aguas negras amazónicas en cercanias de
the Linnean Society 126 (4):387-450. Leticia (Amazonas, Colombia) Trabajo de grado
Ferraris C. J., R. P. Vari (2000) The deep-water South American presentado como requisito parcial para optar al
catfish genus Pseudepapterus (Ostariophysi: título de biólogo Facultad de Ciencias,
Auchenipteridae) Ichthyologycal Exploration of Departamento de Biología, Universidad Nacional
Freshwaters Vol. 11, No 2:97-112. de Colombia, Bogotá, Colombia.
Ferraris Jr. C. J.,. R. P. Vari, S. J. Raredon (2005) Catfishes of Henderson P.A., B. A. Robertson (1999) On Structural
the genus Auchenipterichthys (Osteichthyes:
Complexity and Fish Diversity in an Amazonian
Siluriformes: Auchenipteridae); a revisionary study
Floodplain pp. 45-58 En: C. Padoch, J.M. Ayres, M.
Neotropical Ichthyology 3(1):89-106.
Pinedo-Vasquez, A. Henderson (eds) Várzea
Fowler H. W. (1943) A collection of freshwater fishes from
Colombia, obtained chiefly by brother Nicéforo Diversity, Development and Conservation of
María Proccedings of the Academy of Natural Amazonia’s Whitewater Floodplains The New York
Science Philadelphia 95:223-226. Botanical Graden Press, Bronx, New York.

Biota Colombiana 7 (1), 2006


92- Peces de la Amazonia, Colombia Bogotá Gregory & Maldonado Ocampo

Hrbek T., D. C. Taphorn, J. E. Thomerson (2005) Molecular Lucena C. A. S. (2003) Revisão taxonômica e relações
phylogeny of Austrofundulus Myers filogenéticas das espécies de Roeboides Grupo-
(Cyprinodontiformes: Rivulidae), with revision of microlepis (Ostariophysi, Characiformes,
the genus and the description of four new species Characidae) Iheringia 93 (3):283-308.
Zootaxa 825: 1 – 39. Lundberg JG., A. Akama (2005). Brachyplatystoma
Humboldt F. H. A. von, A. Valenciennes (1821) Recherches capapretum: a New Species of Goliath Catfish from
sur les poissons fluviatiles de l´ Amérique the Amazon Basin, with a Reclassification of Allied
Équinoxiale pp 145-216 En: Voyage de Humboldt et Catfishes (Siluriformes: Pimelodidae) Copeia 3: 492
Bonpland, Deuxième partie Observations de – 516.
Zoologie et d´ Anatomie comparée Paris. Malabarba M. C. S. L. (2004) Revision of the neotropical
IDEAM - Instituto de Hidrología, Meteorología y Estudios genus Triportheus Cope, 1872 (Characiformes:
Ambientales (2004) Guía técnico científica para la Characidae) Neotropical Ichthyology 2(4):167-204.
ordenación y manejo de cuencas hidrográficas en Maldonado-Ocampo J. A., J. S. Albert (2003) Species
Colombia (decreto 1729 de 2002) Bogotá Colombia. diversity of gymnotiforms fishes (Gymnotiformes,
100 p. Teleostei) in Colombia Biota Colombiana 4 (2):147-
INDERENA (s.f.) Catálogo de peces colombianos: aguas 165.
continentales INDERENA, Bogotá. Maldonado-Ocampo JA., J.S. Usma (en prensa) Estado del
Kullander S. O. (1980) A taxonomical study of the genus conocimiento sobre peces dulceacuícolas en
Apistogramma Regan, with a revision of Brazilian Colombia Informe Nacional sobre el avance en el
and Peruvian species (Teleostei: Percoidei: conocimiento e información sobre Biodiversidad.
Cichlidae) Bonner Zoologische Monographien Instituto de Recursos Biológicos Alexander von
14:1-152. Humboldt.
Kullander S. O. (1983) A revision of the South American Miranda Ribeiro P. (1951) Sôbre Oxyropsis Eigenmann &
cichlid genus Cichlassoma (Teleostei: Cichlidae) Eigenmann, 1889 (Pisces — Nematognathi —
Naturhistoriska Riksmuseet, Stockholm 296 p. Loricariidae) Boletim do Museu Nacional, Rio de
Kullander S. O. (1986) Cichlid fishes of the Amazon River
Janeiro, Nova Série, zoologia 104:1-3.
drainage of Peru Swedish Museum of Natural
Mojica J. I. (1999) Lista preliminar de las especies de peces
History, Stockolm 431 p.
dulceacuícolas de Colombia. Revista Academia
Kullander S.O. (1989) Description of a new Acaronia
Colombiana de Ciencias Volúmen XXIII,
species from the Rio Orinoco and Rio Negro
Suplemento especial, diciembre.
drainages Zoologica Scripta 18:447-452.
Mojica J.I., G. Gálvis, F. Arbeláez, M. Santos, S. Vejarano, E.
Kullander S.O. (1996) Heroina isonycterina, a new genus
Prieto-Piraquive, M. Arce, P. Sánchez-Duarte, C.
and species of cichlid fish from western Amazonia,
Castellanos, A. Gutiérrez, S. R. Duque, J. Lobón-
with comments on cichlasomine suystematics
Ichthylogical Exploration of Freshwaters 7:149-172. Cerviá, C. Granado-Lorencio (2005) Peces de la
Kullander S.O. (2004) Apistogramma alacrina, a new cuenca del río Amazonas en Colombia: Región de
species of cichlid fish (Teleostei: Cichlidae) from Leticia Biota Colombiana (6)2:191-210.
Colombia Ichthyoical Exploration of Freshwaters Muñoz D. L. (1996) Age structure and explotation of giant
15 (1):41-48. catfish populations (Brachyplatystoma spp.) in the
Kullander S. O., A. M. C. Silfvergrip (1991) Review of the lower Caquetá river, Colombia Tesis Maestría, State
South American cichlid genus Mesonauta Günther University of New York, Syrucase, NY 100 p.
(Teleostei, Cichlidae) with descriptions of two new Muñoz-Sosa D. L. (1999) Ecología de Brachyplatystoma
species Revue Suisse de Zoologie 98:407-448. spp. En el bajo río Caquetá, Amazonas-Colombia.
Littmann M. W., B. M. Burr, R. E. Schmidt, E. Rios (2001) En: Manejo y conservación de la fauna silvestre
Sorubim elongatus, a new species of catfish en América latina. Instituto de Ecología, La Paz,
(Siluriformes: Pimelodidae) from tropical South Bolivia 237-294 p.
America syntopic with S. lima Ichthyological Muñoz S. E., I. Z. A. Pineda, P. Cala (1996) Aspectos
Exploration of Freshwaters 12 (1):1-16. bioecológicos y caracterización preliminar de la
Lönnberg E., H. Rendahl (1930) Eineneue Art der Gattung pesca de Prochilodus nigricans, Schizodon
Corydoras Arkiv för Zoologi, 22 A (5): 1-6. fasciatus, Mylossoma duriventris, Brycon
López-Fernández H., Winemiller K. O. (2003) Morphological melanopterus y Pterygoplichthys punctatus, en
variation in Acestrorhynchus microlpeis and A. el Trapecio Amazónico Colombiano Dahlia 1:63-
falcatus (Characiformes: Acestrorhynchydae), 83.
reassessment A. apurensis and distribution of Myers G. S., S. H. Weitzman (1960) Two new fishes collected
Acestrorhynchus in Venezuela Ichthyoligal by General Thomas D. White in eastern Colombia
Exploration of Freshwater 14 (3): 193 – 208. Stanford Ichthyolical Bulletin 7 (4):98-109.

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Bogotá Gregory & Maldonado Ocampo Fishes of the Amazon River basin, Colombia -93

Myers G.S., S. H. Weitzman (1966) Two remarkable new Román-Valencia C. (2003a) Sistematica de las especies
trichomycterid catfishes from the Amazon basin in colombianas de Bryconamericus (Characiformes,
Brasil and Colombia. Journal of Zoology (London) Characidae) Dahlia (2003) 6:17-58.
149:277-287. Román-Valencia C. (2003b) Descrption of a new species of
Myers G. S. (1927) Description of new South American Bryconamericus (Teleostei: Characidae) form the
freshwater fishes collected by Dr. Carl Terntz Amazon Boll. Mus. Reg. Sci. nat. Torino 20(2):477-
Bulletin of the Museum of Comparative Zoology 486
68 (3):107-135. Rosen D.E., A. Rumney (1972) Evidence of a Second Species
Nijssen H., I. J. H. Isbrücker (1983) Review of the genus Synbranchus (Pisces, Teleostei) in South America
Corydoras from Colombia, with descriptions of two American Museum Novitates (1972) 2497:1-45.
new species (Pisces, Siluriformes, Callichthyidae) Sabaj M.H. (2005) Taxonomic assessment of Leptodoras
Institute of taxonomic Zoology (Zoological (Siluriformes: Doradidae) with descriptions of three
Museum) University of Amsterdam Baeufortia 33 new species Neotropical Ichthyology 3(4): 637 –
(5):53-71. 678.
Parisi B. M., J. G. Lundberg, C. Donascimiento (2006) Sánchez C., T. Camargo, I. Beltran, M. Valderrama (1996)
Propimelodus caesius a new species of long-finned Esfuerzo y captura, aspectos bioecológicos,
pimelodid catfish (Teleostei: Siluriformes) from the caracterización socio económica y comercialización
Amazon Basin, South America Proceedings of the de la arawana (Osteoglossum bicirrhossum)
Academy of Natural Sciences of Philadelphia 155: Informe inédito INPA – CAP 40 p.
67-78. Santamaría C. A. (1995) Lista de los peces encontrados en
Prieto E. F. (2000) Estudio ictiológico de un caño de aguas los ambientes lénticos del río Igara-Paraná Revista
negras de la Amazonia colombiana, Leticia - Colombia Amazónica 8 (1):71-106.
Amazonas. Trabajo de grado presentado como Santos M. (2000) Aspectos ecológicos de la fauna íctica
requisito parcial para optar al título de biólogo dominante en la laguna de Yahuarcaca, Leticia
(Amazonas, Colombia) Trabajo de grado
Facultad de Ciencias, Departamento de Biología,
presentado como requisito parcial para optar al
Universidad Nacional de Colombia, Bogotá,
título de biólogo Facultad de Ciencias,
Colombia.
Departamento de Biología, Universidad Nacional
Regan C. T. (1904) A monograph of the fishes of the family
de Colombia, Bogotá, Colombia.
Loricariidae Trans. Zool. Soc. London 17 (pt 3, no.
Steindachner F. (1876) Beiträge zur Kenntniss der
1):191-350.
Characinen des Amazonenstromes. Sitzungsber
Reis R. E. (1997) Revision of the Neotropical catfish genus
Akademie der Wissenschaften Wien 72:6-24.
Hoplosternum (Ostariophysi: Siluriformes:
Toledo-Piza M. (2000a) The Neotropical Fish Subfamily
Callichthyidae), with the description of two new
Cynodontinae (Teleostei: Ostariophysi:
genera and three new species Ichthyoligal
Characiformes): A Phylogenetic Study and a
Exploration of Freshwaters 7 (3):299-326.
Revision of Cynodon and Raphiodon Published
Reis R. E., S. O. Kullander, C. J. Ferraris (2003) Check list of by American Munseum of Natural History, NY.
the freshwater fishes of South and Central America. 3286:1-88.
Porto Alegre: EDIPUCRS. 742 p. Toledo-Piza M. (2000b) Two new Heterocharax species
Reis R. E., P. Le Bail, J. H. A. Mol. 2005. New Arrangement in (Teleostei: Ostariophysi: Characidae), with a
the Synonymy of Megalechis Reis, 1997 redescription of H. macrolepis Ichthyological
(Siluriformes: Callichthyidae) Copeia (3):678-682. Exploration of Freshwaters11 (4):289-304.
Rodriguez C. A., M. C. van der Hammen (2003) Manejo Val A., V. Almeida-Val (1995) Fishes of the Amazon and their
indígena de la fauna en el medio y bajo río Caquetá environment Physiological and biochemical aspect
(Amazonia colombiana). Tradición, Springer-Verlag Berlin.223 pp.
transformaciones y desafíos para su uso sostenible Vari R. P. (1982) Systematics of the Curimatid Genus
pp 325-338. En: R. Polanco-Ochoa. Manejo de fauna Curimatopsis (Pisces, Characoidea) Smithsonian
silvestre en Amazonia y Latinoamérica. Selección contributions to zoology 373:1-28.
de trabajos V Congreso Internacional. CITES, Vari R. P. (1984) Systematics of the Neotropical Characiform
Fundación Natura. Bogotá, Colombia. Genus Potamorhina (Pisces, Characiformes)
Román-Valencia C. (2000) Tres nuevas especies de Smithsonian contributions to zoology 400:iii+1-36.
Bryconamericus (Ostariophysi: Characidae) de Vari R. P. (1989) Systematics of the Neotropical Characiform
Colombia y diagnóstico del género Revista de Genus Curimata Bosc (Pisces: Characiformes)
Biologia Tropical 48 (2/3):449-464. Smithsonian contributions to zoology 474:iii+1-63.

Biota Colombiana 7 (1), 2006


94- Peces de la Amazonia, Colombia Bogotá Gregory & Maldonado Ocampo

Vari R. P. (1991) Systematics of the neotropical Characiform Vejarano S. (2000) Ictiofauna de la laguna Yahuarcaca y
genus Steindachnerina Fowler (Pisces: aspectos tróficos y reproductivos de cinco
Ostariophysi) Smithsonian contributions to especies predominantes, Leticia – Colombia
zoology 507:1-118. Trabajo de grado presentado como requisito parcial
Vari R. P. (1992a) Systematics of the neotropical genus Curimatella para optar al título de biólogo Facultad de Ciencias,
Eigenmann and Eigenmann (Pisces: Ostariophysi), with Departamento de Biología, Universidad Nacional
summary comments on the Curimatidae Smithsonian de Colombia, Bogotá, Colombia.
contributions to zoology 533:1-46. Weitzman S. H., J. S. Cobb (1975) A revision of the South
Vari R. P. (1992b) Systematics of the Neotropical Characiform American fishes of the genus Nannostomus
Genus Cyphocharax Fowler (Pisces, Ostariophysi) Günther (family Lebiasinidae) Smithsonian
Smithsonian contributions to zoology 529:1-137. contributions to zoology 186:1-54.
Vari R. P. (1995) The Neotropical Fish Family Ctenoluciidae Weitzman S. H., R. H. Kanazawa (1978) The South American
(Teleostei: Ostariophysi: Characiformes): Supra and fish genus Elachocharax Myers with a description
intrafamilial phylogenetic relationships, with a of a new species (Teleostei: Characidae)
revisionary study Smithsonian contributions to Proceedings of the Biological Society of
zoology 564:1-97. Washington 91(1):158-183.
Vari R. P., C. J. Ferraris Jr. (2006) The Catfish Genus Weitzman S. H., R. P. Vari (1987) Two new species and a new
Tetranematichthys (Auchenipteridae) Copeia (2):
genus of miniature characid fishes (Teleostei:
168–180.
Characiformes) from northern South America
Vari R. P., C. J. Ferraris Jr., M. C. C. de Pinna (2005) The
Proceedings of the Biological Society of
Neotropical whale catfishes (Siluriformes:
Washington 100 (3):640-652.
Cetopsidae: Cetopsinae), a revisionary study
Zanata A.M., M. Toledo-Piza (2004) Taxonomic revision of
Neotropical Ichthyology 3 (2):127-238.
Vari R. P.,A. S. Harold (2001) Phylogenetic Study of the Neotropical the South American fish genus Chalceus Cuvier
Fish Genera Creagrutus Günther and Piabina Reinhardt (Teleostei: Ostariophysi: Characiformes) with the
(Teleostei: Ostariophysi: Characiformes), with a Revision description of three new species Zoological
of the Cis-Andean Species Smithsonian contributions Journal of the Linnean Society 140: 103 – 135.
to zoology 613:1-239. Zanata A. M., F. C. T. Lima (2005) New Species of Jupiaba
Vari R. P., F. C. T. Lima (2003) New species of Creagrutus (Characiformes: Characidae) from Rio Tiquie´,
(Teleostei: Characiformes: Characidae) from the rio Upper Rio Negro Basin, Brazil Copeia (2): 272–
Vaupés Basin, Brazil Copeia (3):583-587. 278.

Arapaima gigas

Recibido: 11/03/06
Aceptado: 12/06/06

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Biota Colombiana 7 (1) 95 112, 2006

Listado de los peces de la cuenca del río Putumayo en


su sector colombo – peruano
Hernán Ortega 1, José Iván Mojica 2, Juan Carlos Alonso 3, Max Hidalgo 1

1
Universidad Nacional Mayor de San Marcos, Museo de Historia Natural, Lima, Perú. hortega@terra.com.pe ;
maxhhidalgo@yahoo.com
2
Universidad Nacional de Colombia, Instituto de Ciencias Naturales, Bogotá, Colombia. jimojicac@unal.edu.co
3
Instituto Amazónico de Investigaciones Científicas-SINCHI, Colombia. jalonso@sinchi.org.co

Palabras Clave: Peces, río Putumayo, lista de especies, Amazonia, Colombia, Perú

Introducción

E l río Putumayo nace en los páramos localizados


entre el límite de los departamentos de Nariño y Putumayo
Mojica (1999) en su listado preliminar de la ictiofauna
dulceacuícola de Colombia registró tan sólo 106 especies
al sur de Colombia. A lo largo de su recorrido de 2000 km para la cuenca, y Salinas & Agudelo (2000) relacionaron el
pasa por cuatro países: después de 200 km se conjugan las uso con fines comerciales de 61 especies. En el caso
fronteras Colombia-Ecuador-Perú, los siguientes 1350 km peruano, la ictiofauna regional ha sido objeto de más
marcan el límite fronterizo entre Colombia y Perú y finaliza estudios y se cuenta con una mayor información, además
con 450 km en tierras brasileñas donde es llamado río Içá, de colecciones de ejemplares depositados en museos del
hasta desembocar al río Amazonas próximo a la ciudad de Perú, Norte América y Europa.
Santo Antonio de Içá (Rangel & Luengas, 1997; Ricaurte et
al. 1998). El área drenada por el tramo compartido es de Alcántara (1993) al realizar un diagnóstico de la actividad
66.719 km2, de los cuales 59 % está en territorio colombiano pesquera para el eje fronterizo, Colombia-Perú, manifestó la
y 41 % en el peruano (SINCHI-INADE 1999). La cuenca en necesidad de precisar la información taxonómica en torno a
su parte alta recibe aportes del sistema Andino por lo que las especies de mayor utilización. Esta situación y asuntos
su conductividad eléctrica promedio es de 77 mS.cm-1 y pH relacionados fueron confirmados en el Informe del Proyecto
de 6,0. Posteriormente los tributarios amazónicos diluyen Binacional Manejo Integral de la Pesca del río Putumayo,
sus aguas hasta que en su parte baja a la altura de Tarapacá (SINCHI-INADE 2002). En respuesta a lo anterior, se realizó
(Colombia), Huapapa (Perú) e Ipiranga (Brasil) la la presente investigación bajo la supervisión técnica del
conductividad varía entre 15 y 22 mS.cm-1, pH de 5,9 a 7,2, Departamento de Pesca de la FAO a través de las
fósforo total 3,8 mg.l-1, nitrógeno total 184 mg.l-1 y clorofila- representaciones de la FAO en Colombia y Perú, y de la
a 1,58 mg.l-1; en este mismo sector, la diferencia del nivel del coordinación de las Unidades Técnicas de cada país, SINCHI
río entre aguas altas (abril-julio) y aguas bajas (agosto- e INADE respectivamente.
octubre) es de 5,0 m con caudal promedio de 6600 m3.s-1
(Duque et al. 1997; Agudelo et al.2000; Fabré et al. 2003). Para Colombia se consultaron los listados de especies de
Castro (1986, 1994), Mojica (1999), Duque & Patiño (2000),
En Colombia, la ictiofauna de la cuenca del río Putumayo es Salinas & Agudelo (2000), la base de datos pesqueros del
una de las menos exploradas del país y carece casi por proyecto binacional SINCHI-INADE y la colección
completo de colecciones ictiológicas de la región. Los ictiológica del Instituto de Ciencias Naturales de la
estudios de su fauna íctica comenzaron apenas en la década Universidad Nacional de Colombia (ICN-MHN). La
de 1980 y publicados luego por Castro (1994). En Perú, las información del Perú se basa en la lista general para los
investigaciones en la Zona Reservada de Gueppi y en el peces de aguas continentales del Perú que registra 800
Río Lagartococha y estudios recientes de Hidalgo y Olivera especies de peces para la cuenca amazónica (Ortega & Vari,
(2003) han aportado información de los peces de la cuenca 1986) y en los reportes de Alcántara (1993), IIAP (1998),
del río Putumayo. Sánchez (2001) e Hidalgo & Olivera (2003). También se

Biota Colombiana 7 (1), 2006


96- Peces del Putumayo Ortega et al.

consideró el material depositado en el Museo de Historia la clasificación de órdenes taxonómicos propuesta por
Natural de la Universidad Nacional Mayor de San Marcos, Nelson (1994) y dentro de ellos se presentan las familias,
Lima, Perú (MUSM), producto de colectas de diversas subfamilias, géneros y especies propuestos por Reis et al.
expediciones ictiológicas realizadas entre 1994 y 1998 a la (2003), a excepción de Loricariidae, Pimelodidae y
región del Putumayo y Napo, cerca de las fronteras entre Cetopsinae, para las cuales se sigue a Armbruster (2004),
Perú, Ecuador y Colombia. Lundberg & Akama (2005) y Vari et al. (2005). Dentro de
cada orden, las familias y las especies se listan en orden
Con base en la información anterior se elaboró una lista alfabético. En la columna fuente del listado de especies, se
unificada de 296 especies ícticas para la cuenca del río señala la referencia bibliográfica de las especies así:
Putumayo en su tramo colombo-peruano, que incluye los Colección de Peces del Museo de Historia Natural de la
nombres vulgares (Listado de especies). De ésta se Universidad Nacional Mayor de San Marcos: MUSM
excluyeron las especies que estaban determinadas sólo a [(Aguarico (a), Lagartococha (b), Putumayo (c)]; Colección
nivel genérico y aquellas cuya distribución geográfica no de Peces del Instituto de Investigaciones de la Amazonia
corresponde a la región amazónica, y se consideran por Peruana: CP-IIAP: [INADE 94-01 (d), IIAP-Putumayo (e),
tanto como determinaciones erróneas. Igualmente, se revisó IIAP-Lagartococha (f), IIAP-Gueppi (g)], Castro (1994) (h),
el estatus taxonómico de las especies con base en el trabajo Duque & Patiño (2000) (i), SINCHI Base de datos pesqueros
de Reis et al. (2003). Para la presentación de la lista se adopta (j), e Hidalgo & Olivera (2003) (k).

List of Putumayo river basin fish in the Colombia-Perú area


Hernán Ortega , José Iván Mojica , Juan Carlos Alonso , Max Hidalgo

Key Words: Fish, Putumayo River, list of species, Amazon, Colombia, Perú.

Introduction

T he Putumayo River is born in the páramos on


the border of the departments of Nariño and Putumayo in
The fish species of the Putumayo River basin are among
the least studied in Colombia. Studies of the river´s fish
southern Colombia. Along its 2000 km path, it traverses fauna only began in the 1980s and were published by
four countries. After a 200 km journey, it reaches the Castro (1994). In Perú, research in the Reserved Area of
border of Colombia, Ecuador and Perú. The following Gueppi and in the Lagartococha River as well as recent
1350 km of its journey is along the border between studies by Hidalgo & Olivera (2003) have provided
Colombia and Perú, and its last 450 km are in Brazilian information about the fish in the Putumayo River basin.
territory, where its name changes to the Içá River. It then
flows into the Amazonas River near the city of Santo But the importance of fish as a source of food and income
Antonio de Içá (Rangel & Luengas, 1997; Ricaurte et al. for people living near the Putumayo River is not well
1998). The area drained by the shared section is 66.719 documented in Colombia. There have been insufficient
km2, of which 59% is in Colombian territory and 41% in samplings of the fish fauna of the region. Mojica (1999) in
Peruvian territory (SINCHI-INADE 1999). The basin in his preliminary list of the fresh water fishes of Colombia
its upper section is supported by the Andean System; for registered only 106 species for the basin. Salinas &
this reason, its average electric conductivity is of 77 S.cm 1 Agudelo (2000) registered 61 species being commercially
and a pH of 6.0. After that, the Amazonian tributaries dilute exploited. In Perú, the fish fauna of the region has been
the water. In the lower part of the tributaries, in Tarapacá more thoroughly studied, and there is more information
(Colombia), Huapapa (Perú), and Ipiranga (Brazil), the available. There are also collections of samples in
conductivity varies between 15 and 22 mS.cm 1, pH of 5,9, Peruvian, North American, and European museums.
7,2, 3,8 mg.l 1 total phosphorous, 184 mg.l 1 total nitrogenous,
and chlorophyll-at 1,58 mg.l 1. In this same area, the Alcántara (1993), when evaluating fishing activity on the
difference between the river levels in high water (April- Colombia-Perú border, expressed the need to acquire more
July) and low water (August-October) is 5,0 m, with an taxonomic information on the most commercially exploited
average water level of 6600 m3.s 1 (Duque et al. 1997; species. This issue and related ones also were addressed in
Agudelo et al. 2000; Fabré et al. 2003). the Putumayo River Fishing Integral Management

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Ortega et al. Fish of Putumayo river Basin -97

Binational Project Report (SINCHI-INADE 2002). In Based on this information, a unified list of 296 ichthyic
response, the current research was carried out under the species for the Putumayo River basin in its Colombian-
technical supervision of the FAO Fish Department through Peruvian sector was made. This list includes the common
representatives of the FAO in Colombia and Perú. The names (Species list). From this list, species determined
research was coordinated in each country by Technical only at the generic level were excluded. Those whose
Units, SINCHI and INADE respectively. geographical distribution does not correspond to the
Amazonian region were considered erroneous. We
For Colombia, the lists of species of Castro (1986, 1994), adopted the classification of taxonomic orders proposed
Mojica (1999), Duque & Patiño (2000), Salinas & Agudelo by Nelson (1994) and we used the Reis et al. (2003) system
(2000), the fishing database of the bi-national project classification for families, subfamilies, genera and species.
SINCHI-INADE, and the ichthyologic collections of the However, for Loricariidae, Pimelodidae y Cetopsinae we
Colombian National University Natural Science Institute used Armbruster (2004), Lundberg & Akama (2005) and
(ICN-MHN) were consulted. The information on Perú is Vari et al. (2005). Within each order, families and species
based on the general list of fish in Perú‘s continental waters, are listed in alphabetical order. In the source column, the
which registers 800 species in the Amazonian basin (Ortega bibliographical reference of the species is indicated as
& Vari, 1986) and on Alacantara’s reports (1993), IIAP follows: Fish Collection of the Natural History Museum of
(1998), Sánchez (2001), and Hidalgo & Olivera (2003). the Main National University of San Marcos: MUSM
The material deposited in the Natural History Museum of [(Aguarico (a), Lagartococha (b), Putumayo (c)]; Fish
the Main National University of San Marcos, Lima, Perú Collection of the Peruvian Amazonian Research Institute:
(MUSM) was also considered. This material is the result of CP-IIAP: [INADE 94-01 (d), IIAP-Putumayo (e), IIAP-
collection efforts by different ichthyologic expeditions Lagartococha (f), IIAP-Gueppi (g)], Castro (1994) (h),
between 1994 and 1998 in the Putumayo and Napo area, Duque & Patiño (2000) (i), SINCHI Fishing Database (j),
close to the border of Perú, Ecuador, and Colombia. and Hidalgo & Olivera (2003) (k).

Listado Taxonómico / Taxonomic List


En su conjunto, los peces de los Ordenes Characiformes, Siluriformes y Gymnotiformes con 249 especies comprenden el
mayor porcentaje de la ictiofauna del río Putumayo en su sector colombo-peruano, con el 83,8 % del total de las especies
(Cuadro 1). No obstante, la importancia de los órdenes no radica solamente en el número de especies. Así, los Osteoglossiformes
compuesto por tan solo dos especies es quizás uno de los de mayor importancia económica en la región. (Arapaima gigas,
Paiche ó pirarucú y Osteoglossum bicirrhosum, Arawana).

Overall, the fish of the Characiform, Siluriform, and Gymnotiform (part of the Ostariophysi Super Order) Orders with 249
species make up the highest percentage of the regional fish fauna with 83.8% of the total (Box 1). However, the importance
of the orders is based not only on the number of species. Thus, the Osteoglossiforms, consisting of only two species, is
perhaps among the orders of greatest economic importance in the region. (Arapaima gigas, Paiche or pirarucú, and
Osteoglossum bicirrhosum, Arawana).

Cuadro 1. Número de especies por Orden taxonómico para los peces del río Putumayo, sector colombo-peruano.

Box 1. Taxonomic Orders of the Putumayo River fish in the Colombian-Peruvian sector.

Ordenes / Orders Número de especies / Species number %

Rajiformes 4 1,4
Osteoglossiformes 2 0,7
Clupeiformes 5 1,7
Characiformes 156 52,7
Siluriformes 79 26,7
Gymnotiformes 13 4,4
Beloniformes 2 0,7

Biota Colombiana 7 (1), 2006


98- Peces del Putumayo Ortega et al.

Ordenes / Orders Número de especies / Species number %


Cyprinodontiformes 2 0,7
Synbranchiformes 1 0,3
Perciformes 30 10,1
Pleuronectiformes 1 0,3
Tetraodontiformes 1 0,3
Total 296 100

Las familias con mayor número de especies corresponden en su orden: Characidae con 86, Cichlidae 27, Pimelodidae 24,
Anostomidae y Loricariidae con 16 cada una y Curimatidae 15, que en su conjunto reúnen el 62 % de las especies (Cuadro2).

The families with the greatest number of species are: Characidae with 86, Cichlidae 27, Pimelodidae 24, Anostomidae,
and Loricariidae with 16 each, and Curimatidae with 15. These families correspond to 62% of the species (Box 2).

Cuadro 2. Número de especies y porcentaje por familia para los peces del río Putumayo, sector colombo-peruano.

Box 2. Fishes families and species in the Putumayo River basin, Colombian-Peruvian sector (Excel File). Families
are in descending order according to the number of species.

Familias / Families Número de especies / Species number %

Characidae 86 29,1
Cichlidae 27 9,1
Pimelodidae 24 8,1
Loricariidae 16 5,4
Anostomidae 16 5,4
Curimatidae 15 5,1
Callichthyidae 12 4,1
Doradidae 10 3,4
Lebiasinidae 9 3,0
Auchenipteridae 7 2,4
Gasteropelecidae 6 2,0
Acestrorhynchidae 5 1,7
Sternopygidae 4 1,4
Potamotrygonidae 4 1,4
Heptapteridae 4 1,4
Hemiodontidae 4 1,4
Crenuchidae 4 1,4
Trichomycteridae 3 1,0
Pristigasteridae 3 1,0
Gymnotidae 3 1,0
Erythrinidae 3 1,0
Cynodontidae 3 1,0
Demás familias (18), <3 especies 28 9,5
Total 296 100

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Ortega et al. Fish of Putumayo river Basin -99

Aún cuando se incrementa aquí el número de especies reportadas para la cuenca del río Putumayo, es preocupante la muy
poca cantidad de especimenes depositados en colecciones ictiológicas de Colombia. Para alcanzar un mejor conocimiento
ictiológico es prioritario realizar muestreos seriados en periodos hidrológicos contrastantes a través de jornadas tri-nacionales
(Brasil-Colombia-Perú), de esta forma se podrán incrementar las colecciones científicas a lo largo de toda la cuenca bajo una
perspectiva regional. Con esto, sin duda se aumentará aún más el número de especies conocidas para la cuenca.

El Cuadro 3 presenta las 18 especies consideradas con mayor importancia en las pesquerías de la cuenca, así como su estado
actual de amenaza en Colombia (Mojica et al. 2002). El hecho de que la mayoría de las consideradas con importancia regional
se encuentren incluidas en las categorías de amenaza, indica en cierta medida, un grado de vulnerabilidad de las especies que
sustentan las pesquerías del Putumayo. En este sentido, también resulta clave sugerir la realización de estudios específicos
para la cuenca, orientados a evaluar cada una de estas poblaciones y definir sus potencialidades pesqueras, con lo cual se
podrán apoyar los procesos de ordenación y seguimiento de las pesquerías.

Even though the number of species reported for the Putumayo River basin increases here, the small number of species
deposited in ichthyologic collections in Colombia is worrying. In order to acquire great knowledge of fish fauna, a series
of samplings in contrasting hydrological periods through tri-national efforts (Brazil-Colombia-Perú) should be prioritized.
Through these means, scientific collections in the entire lower basin could be increased. The number of known species
in the basin would undoubtedly also rise.

A consideration of future fish consumption, as well as commercial and ornamental fishing and volumes of capture results
in a general categorization of species, indicating their importance in the Putumayo River. Box 3 presents the 18 species
that are considered most important for basin fisheries, as well as their current level of endangerment in Colombia
(Mojica et al. 2002). The fact that the majority of species considered of regional importance are included in the threatened
category is indicative of the vulnerability of those species that support Putumayo fisheries. Thus the realization of
specific studies for the basin is recommended. These studies should be oriented around evaluating each one of these fish
populations and defining their potential for fishing activities. Such studies would support organizational and monitoring
work in the fisheries.

Cuadro 3. Especies más importantes por su aporte a las pesquerías ornamentales y de consumo en el río Putumayo
sector colombo-peruano (Ortega & Mojica 2002) en orden descendente, y sus categorías de amenaza
(Mojica et al. 2002).

Box 3. The most important species for ornamental fisheries and consumption in the Putumayo River, Colombian-
Peruvian section in descending order (Ortega & Mojica 2002) and their threat categories (Mojica et al.
2002).

Especie / Species Categorías de Amenaza / Threat Category

Arapaima gigas (Schinz 1822) Vulnerable: (A1d, A2d)


Brachyplatystoma filamentosum (Lichtenstein 1819) En peligro / Endangered: EN (A1d, A2d)
Brachyplatystoma rousseauxii (Castelnau 1855) En peligro / Endangered: EN (A1d, A2d)
Brachyplatystoma vaillantii (Valenciennes 1840) En peligro / Endangered: EN (A1d, A2d)
Brachyplatystoma platynemum Boulenger 1898 En peligro / Endangered: EN (A1d, A2d)
Pseudoplatystoma fasciatum (Linnaeus 1766) En peligro / Endangered: EN (A1d, A2d)
Pseudoplatystoma tigrinum (Valenciennes 1840) En peligro / Endangered: EN (A1d, A2d)
Brachyplatystoma juruense (Boulenger 1898) Vulnerable: (A1d, A2d)
Colossoma macropomum (Cuvier 1818) Casi amenazada / Near Threatened: (NT)
Osteoglossum bicirrhosum (Cuvier 1829) Vulnerable: (A2d)
Zungaro zungaro (Humboltdt 1821) En peligro / Endangered: EN (A1d, A2d)

Biota Colombiana 7 (1), 2006


100- Peces del Putumayo Ortega et al.

Especie / Species Categorías de Amenaza / Threat Category

Sorubim lima (Bloch y Schneider 1801) Vulnerable: (A1d, A2d)


Sorubimichthys planiceps (Spix y Agassiz 1829) Vulnerable: (A2d)

Taxón Fuente Colecciones Nombres comunes


/ Taxa / Source / Museums / Common names

ORDEN RAJIFORMES
Familia Potamotrygonidae
Paratrygon aiereba (Müller y Henle 1841) b, f MUSM, CP-IIAP raya
Potamotrygon cf. castexi Castello y Yagolkowski 1969 k raya
Potamotrygon cf. hystrix (Müller y Henle 1834) e, h CP-IIAP raya
Potamotrygon motoro (Müller y Henle 1841) b, f, i MUSM, CP-IIAP raya, raya estrella
ORDEN OSTEOGLOSSIFORMES
Familia Osteoglossidae
Osteoglossum bicirrhosum (Cuvier 1829) d, f, g, h, i, j CP-IIAP, ICN-MHN arawuana
Familia Arapaimatidae
Arapaima gigas (Schinz 1822) b, c, d, f, g, h, i, j MUSM, CP-IIAP paiche, pirarucú
ORDEN CLUPEIFORMES
Familia Engraulididae
Anchoviella guianensis (Eigenmann 1912) a MUSM anchoveta
Jurengraulis juruensis (Boulenger 1898) i ICN-MHN anchoveta
Familia Pristigasteridae
Pellona castelnaeana (Valenciennes 1847) a, b, d, e, f, g, h, i, j MUSM, CP-IIAP sardina, asna ñawi ,
panshin, dorado
Pellona flavipinnis (Valenciennes 1836) i sardina, asna ñawi , panshin,
panshin, bacalao
Pristigaster cayana Cuvier 1829 c, i MUSM pechito, mañana me voy
ORDEN CHARACIFORMES
Familia Curimatidae
Curimata aspera (Günther 1868) d, f MUSM, CP-IIAP chiochio
Curimata vittata (Kner 1858) b, f MUSM, CP-IIAP, ICN-MHN chiochio, llorón, chillón
Curimatella alburna (Müller y Troschel 1844) b, d, e, f, h, i MUSM, CP-IIAP, ICN-MHN chiochio, llorón, chillón
Curimatella meyeri (Steindachner 1882) c, d, f MUSM, ICN-MHN chiochio
Curimatopsis macrolepis (Steindachner 1876) b, c MUSM, ICN-MHN chiochio
Cyphocharax pantostictos Vari y Barriga 1990 b MUSM chiochio
Cyphocharax spiluropsis (Eigenmann a, b, d, e, f, i MUSM, CP-IIAP, ICN-MHN chiochio, llorón, chillón
y Eigenmann 1889)
Potamorhina altamazonica (Cope 1878) b, c, d, e, f, g, j MUSM yahuarachi, llambina, llorón
Potamorhina latior (Spix & Agassiz 1829) b, c, d, e, f, g, h, i, j MUSM, ICN-MHN yahuarachi, llambina, llorón
Psectrogaster amazonica Eigenmann d, g, j CP-IIAP, ICN-MHN chiochio
y Eigenmann 1889
Psectrogaster rutiloides (Kner 1858) e, g, j CP-IIAP ractacara, ratacara
Steindachnerina cf. planiventris Vari y Vari 1989 a MUSM chiochio

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Ortega et al. Fish of Putumayo river Basin -101

Taxón Fuente Colecciones Nombres comunes


/ Taxa / Source / Museums / Common names

Steindachnerina dobula (Günther 1868) a MUSM, ICN-MHN chiochio


Steindachnerina guentheri (Eigenmann a, k MUSM chiochio
y Eigenmann 1889)
Steindachnerina hypostoma (Boulenger 1887) c MUSM chiochio
Familia Prochilodontidae
Prochilodus nigricans Agassiz 1829 a, b, c, d, e, f, g, h, i, j MUSM, CP-IIAP, ICN-MHN boquichico, bocachico
Semaprochilodus insignis (Jardine e, g, h, i, j MUSM yaraquí, rabí, bocachico
y Schomburk 1841) coliamarilla
Familia Anostomidae
Abramites hypselonotus (Günther 1868) c, i MUSM cheo, lisa
Anostomus anostomus (Linnaeus 1758) c, h MUSM lisa, anostomo
Laemolyta taeniata (Kner 1859) c, e MUSM, CP-IIAP lisa
Leporinus agassizi Steindachner 1876 b, h, j MUSM, ICN-MHN lisa, omima de raya negra
Leporinus fasciatus (Bloch 1794) c, h, i MUSM, ICN-MHN lisa, omima amarilla y negra
Leporinus friderici (Bloch 1794) a, c, e, f, k MUSM, ICN-MHN lisa
Leporinus moralesi Fowler 1942 e, f CP-IIAP lisa
Leporinus nattereri Steindachner 1876 j cheo, lisa
Leporinus striatus Kner 1858 a, e MUSM, CP-IIAP lisa
Leporinus trifasciatus Steindachner 1876 e, g CP-IIAP lisa
Leporinus wolfei Fowler 1940 i ICN-MHN lisa, cheo
Leporinus yophorus Eigenmann 1922 c MUSM lisa
Pseudanos trimaculatus (Kner 1858) c MUSM, ICN-MHN lisa
Rhytiodus argenteofuscus Kner 1858 b, f MUSM, CP-IIAP, ICN-MHN lisa
Rhytiodus microlepis Kner 1858 h, i omima, cheo, lisa
Schizodon fasciatus Spix y Agassiz 1829 d, e, f, g, h, i, j CP-IIAP omima, cheo, lisa
Familia Chilodontidae
Caenotropus maculosus (Eigenmann 1912) c MUSM, ICN-MHN mojara
Familia Crenuchidae
Characidium cf. zebra Eigenmann 1909 a, b MUSM mojarita
Characidium fasciatum Reindhardt 1866 e, f, h CP-IIAP mojarita
Crenuchus spilurus Günther 1863 k mojarita
Chilodus punctatus Müller y Troschel 1844 b, e, f, h, k MUSM, CP-IIAP, ICN-MHN mojara, chilodu
Familia Hemiodontidae
Anodus elongatus Agasssiz 1829 i, e, g CP-IIAP salmón
Hemiodus gracilis Gunther 1864 e, h CP-IIAP
Hemiodus microlepis Kner 1858 b, i, j MUSM julilla, salmón, sardinata
Hemiodus unimaculatus (Bloch 1794) b MUSM julilla
Familia Gasteropelecidae
Carnegiella marthae Myers 1927 b MUSM pechito, carnegiela
Carnegiella myersi Fernández-Yépez 1950 a MUSM pechito, carnegiela
Carnegiella strigata (Günther 1864) a, b, f, k MUSM, CP-IIAP, ICN-MHN pechito, estrigata

Biota Colombiana 7 (1), 2006


102- Peces del Putumayo Ortega et al.

Taxón Fuente Colecciones Nombres comunes


/ Taxa / Source / Museums / Common names
Gasteropelecus sternicla (Linnaeus 1758) b, e, f MUSM, CP-IIAP, ICN-MHN pechito
Thoracocharax securis (De Filippi 1853) i pechito, mañana me voy
Thoracocharax stellatus (Kner 1858) a, c, h MUSM, ICN-MHN pechito, mañana me voy
Familia Characidae (Insertae Sedis)
Astyanax abramis (Jenyns 1842) a, b, i MUSM, ICN-MHN mojarita, sardina
Astyanax bimaculatus (Linnaeus 1758) h mojara
Astyanax fasciatus (Cuvier, 1819) a, e, f MUSM, CP-IIAP mojara
Axelrodia stigmatias (Fowler 1913) b MUSM mojara
Bario steindachneri (Eigenmann 1893) b, f MUSM, CP-IIAP mojara
Bryconella pallidifrons (Fowler 1946) b, k MUSM mojarita
Bryconops cf. inpai Knöppel, Junk y Géry 1968 a, b, i MUSM mojarita, yajú, corroscorro
Chalceus erythurus (Cope 1870) e, h, i CP-IIAP ararí, sardina colimorada,
rabirojo
Chalceus macrolepidotus Cuvier 1816 c, h MUSM, ICN-MHN mojara
Clupeacharax anchoveoides Pearson 1924 a, c MUSM mojarita
Creagrutus aff. peruanus(Steindachner 1875) a MUSM mojarita
Creagrutus amoenus Fowler 1943 a MUSM mojarita
Ctenobrycon hauxwellianus (Cope 1870) a, b, c, e, f, i MUSM, ICN-MHN mojarita, peceta
Ctenobrycon spilurus (Valenciennes 1850) a, f MUSM, CP-IIAP mojarita
Engraulisoma taeniatum Castro 1981 c MUSM mojarita
Gymnocorymbus thayeri Eigenmann 1908 b, e, f MUSM, CP-IIAP mojara
Hemigrammus bellottii (Steindachner 1882) b, h, i MUSM, CP-IIAP mojara, cunchi
Hemigrammus gracilis (Lütken 1875) a, b MUSM mojara
Hemigrammus luelingi Géry 1964 h mojara
Hemigrammus microstomus Durbin 1918 a, b MUSM mojara
Hemigrammus ocellifer (Steindachner 1882) a, b, k MUSM, ICN-MHN mojara
Hemigrammus pulcher Ladiges 1938 k
Hemigrammus schmardae (Steindachner 1882) b, i MUSM mojara, lloroncito
Hemigrammus unilineatus (Gill 1858) b, k MUSM, ICN-MHN mojara
Hemigrammus vorderwinkleri Géry 1963 b MUSM mojara
Hyphessobrycon erythrostigma (Fowler 1943) k
Hyphessobrycon agulha Fowler 1913 a, k MUSM mojara
Hyphessobrycon copelandi Durbin 1908 a, b, k MUSM, ICN-MHN mojara
Hyphessobrycon eques (Steindachner 1882) a, b MUSM mojara
Hyphessobrycon loretoensis Ladiges 1938 a, b, h MUSM mojara, sardinita
Hyphessobrycon peruvianus Ladiges 1938 h mojara, sardinita
Jupiaba zonata (Eigenmann 1908) k ICN-MHN
Knodus breviceps (Eigenmann 1908) k
Knodus aff. moenkhausii (Eigenmann y Kennedy 1903) a, b MUSM mojara
Knodus septentrionalis Géry 1972 a MUSM mojara
Leptagoniates steindachneri Boulenger 1887 k pez vidrio

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Ortega et al. Fish of Putumayo river Basin -103

Taxón Fuente Colecciones Nombres comunes


/ Taxa / Source / Museums / Common names
Microschemobrycon cf. melanotus (Eigenmann 1912) b MUSM mojarita
Moenkhausia cf. copei (Steindachner 1882) h mojarita
Moenkhausia chrysargyrea (Günther 1864) f CP-IIAP mojarita
Moenkhausia collettii Steindachner 1882 a, b MUSM, ICN-MHN mojarita
Moenkhausia comma Eigenmann 1908 c, i MUSM, ICN-MHN mojarita, sardina
Moenkhausia dichroura (Kner 1858) a, b, c, e, f, i MUSM, CP-IIAP mojarita, sardina
Moenkhausia lepidura (Kner 1858) a, b, e, k MUSM, CP-IIAP mojarita
Moenkhausia melogramma Eigenmann 1908 b MUSM mojarita
Moenkhausia naponis Böhlke 1958 i ICN-MHN mojarita, sardina
Moenkhausia oligolepis (Günther 1864) b, c, e, f MUSM, CP-IIAP, ICN-MHN mojarita
Moenkhausia takasei Géry 1964 a MUSM mojarita
Paracheirodon innesi (Myers 1936) h neón tetra, cardenal
Paragoniates alburnus Steindachner 1876 a, b, e, k MUSM, CP-IIAP mojara
Phenacogaster pectinatus (Cope 1870) a, b MUSM, ICN-MHN mojarita
Prionobrama filigera (Cope 1870) a, c, e MUSM, CP-IIAP, ICN-MHN mojarita
Salminus hilarii Valenciennes 1850 d, e, g, h CP-IIAP, ICN-MHN sábalo macho, salmón
Serrapinus heterodon (Eigenmann 1915) a MUSM mojara
Thayeria obliqua Eigenmann 1908 b, f, k MUSM, CP-IIAP mojara
Triportheus albus Cope 1872 c, d, f, i, j MUSM sardina, plumuda, arenga, yuju
Triportheus angulatus (Spix y Agassiz 1829) a, b, c, e, f, g, h, i MUSM, ICN-MHN sardina, yuju
Triportheus elongatus (Günther 1864) a, c, d, e, h MUSM sardina, plumuda larga
Subfamilia Iguanodectinae
Iguanodectes spilurus (Günther 1864) b, f MUSM, CP-IIAP, ICN-MHN mojara
Subfamilia Bryconinae
Brycon cephalus (Günther 1869) e, g, h, i, j MUSM sábalo, zingo, chingo
Brycon melanopterus (Cope 1872) a, b, h, i, j MUSM sábalo cola negra
Subfamilia Serrasalminae
Colossoma macropomum (Cuvier 1818) d, e, g, h, j CP-IIAP gamitana
Metynnis maculatus (Kner 1858) d, f CP-IIAP palometa
Myleus rubripinnis (Müller y Troschel 1844) b, c, f, g, h MUSM, CP-IIAP, ICN-MHN palometa
Mylossoma aureum (Agassiz 1829) a, b, h, i, j MUSM, CP-IIAP palometa, garopa
Mylossoma duriventre (Cuvier 1818) a, b, c, d, e, g, h, j MUSM palometa, garopa
Piaractus brachypomus (Cuvier 1818) c, d, e, h, j MUSM, CP-IIAP paco, gamitana blanca, cachama
blanca
Pygocentrus nattereri Kner 1858 b, c, e, f, g, h, i, j MUSM, CP-IIAP piraña roja, paña roja
Serrasalmus elongatus Kner 1858 b, f MUSM, CP-IIAP piraña
Serrasalmus humeralis Valenciennes 1850 b, f MUSM, CP-IIAP piraña
Serrasalmus rhombeus (Linnaeus 1766) a, b, c, d, f, g, h, i, j MUSM piraña, paña negra, puño
Serrasalmus spilopleura Kner 1858 a, b, h, j, k MUSM piraña, paña blanca
Subfamilia Aphyocharacinae
Aphyocharax alburnus (Günther 1869) a, c, h MUSM, ICN-MHN mojarita, sardina

Biota Colombiana 7 (1), 2006


104- Peces del Putumayo Ortega et al.

Taxón Fuente Colecciones Nombres comunes


/ Taxa / Source / Museums / Common names

Aphyocharax pusillus Günther 1868 a, c MUSM, ICN-MHN mojarita


Aphyodite grammica Eigenmann 1912 b MUSM mojarita
Subfamilia Characinae
Acestrocephalus boehlkei Menezes 1977 a MUSM, ICN-MHN mojara
Charax tectifer (Cope 1870) b, c, i MUSM dentón, chaparrito
Cynopotamus amazonus (Gunther 1868) e, h, k CP-IIAP dentón
Galeocharax gulo (Cope 1870) a, c MUSM dentón
Gnathocharax steindachneri Fowler 1913 b MUSM mojarita
Lonchogenys ilisha Myers 1927 b MUSM mojara
Roeboides affinis (Günther 1868) a, i MUSM, ICN-MHN dentón, gibao, giboso, juan viejo
Roeboides myersii Gill 1870 i juán viejo
Subfamilia Stethaprioninae
Poptella cf. compressa (Günther 1864) b MUSM palometita
Subfamilia Tetragonopterinae
Tetragonopterus argenteus Cuvier 1816 a, e, g, h, i, k MUSM, CP-IIAP, ICN-MHN mojara, peceta
Tetragonopterus chalceus Spix y Agassiz 1829 a, b MUSM, ICN-MHN mojara
Subfamilia Cheirodontinae
Odontostilbe fugitiva Cope 1870 a MUSM, ICN-MHN mojarita
Familia Acestrorhynchidae
Acestrorhynchus falcatus (Bloch 1794) a MUSM, ICN-MHN pejezorro, pez zorro, dentón
Acestrorhynchus falcirostris (Cuvier 1819) b, f, g, i, j MUSM, CP-IIAP, ICN-MHN pejezorro, pez zorro, dentón
Acestrorhynchus heterolepis (Cope 1878) e, f, h CP-IIAP, ICN-MHN pejezorro, pez zorro, dentón
Acestrorhynchus lacustris (Lütken 1875) i pejezorro, pez zorro, dentón
Acestrorhynchus microlepis (Schomburgk 1841) b MUSM, ICN-MHN pejezorro, pez zorro, dentón
Familia Cynodontidae
Cynodon gibbus Spix y Agassiz 1829 a MUSM chambira, perro, payara
Hydrolycus scomberoides (Cuvier 1816) e, h, j CP-IIAP chambira, payara, huapeta, perro
Rhaphiodon vulpinus Spix y Agassiz 1829 c, d, e, g, h, j MUSM, CP-IIAP, ICN-MHN chambira, machete, perro,
dentón, payarín
Familia Erythrinidae
Erythrinus erythrinus (Bloch y Schneider 1801) a, k MUSM shuyo
Hoplerythrinus unitaeniatus (Agassiz 1829) d, f, h, i, j, k CP-IIAP shuyo, guaraja
Hoplias malabaricus (Bloch 1794) a, c, d, e, f, g, h, i, j MUSM, CP-IIAP, ICN-MHN fasaco, guensaco, dormilón,
taraira, traira
Familia Lebiasinidae
Copeina guttata (Steindachner 1876) a MUSM urquisho
Copeina osgoodi Eigenmann 1922 a MUSM urquisho
Copella nattereri (Steindachner 1876) i locochito
Nannostomus harrisoni (Eigenmann 1909) c MUSM pez lápiz
Nannostomus marginatus Eigenmann 1909 i ICN-MHN cheo pequeño
Nannostomus trifasciatus Steindachner 1876 a, b, f, h, k MUSM, CP-IIAP, ICN-MHN pez lápiz, pencil

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Ortega et al. Fish of Putumayo river Basin -105

Taxón Fuente Colecciones Nombres comunes


/ Taxa / Source / Museums / Common names

Nannostomus unifasciatus Steindachner 1876 b MUSM pez lápiz


Pyrrhulina brevis Steindachner 1876 a, b, k MUSM, ICN-MHN urquisho
Pyrrhulina laeta (Cope 1872) b MUSM urquisho
Familia Ctenoluciidae
Boulengerella maculata (Valenciennes 1850) b, f, g, h, i, j MUSM, CP-IIAP, ICN-MHN picudo, agujeta, agujón
Boulengerella xyrekes Vari 1995 c MUSM picudo, agujeta, agujón
ORDEN SILURIFORMES
Familia Cetopsidae
Cetopsis candiru Spix y Agassiz 1829 i canero, carnero
Cetopsis oliveirai (Lundberg y Rapp Py-Daniel 1994) a MUSM canero, carnero
Familia Aspredinidae
Xyliphius melanopterus Orcés 1962 a MUSM sapocunshi
Familia Trichomycteridae
Henonemus punctatus (Boulenger 1887) a MUSM canero, carnero
Ochmacanthus reinhardtii (Steindachner 1882) a, k MUSM canero, carnero
Vandellia cirrhosa Valenciennes 1846 a MUSM canero, carnero
Familia Callichthyidae
Brochis splendens (Castelnau 1855) h ICN-MHN broche
Callichthys callichthys (Linnaeus 1758) a MUSM, ICN-MHN shirui
Corydoras agassizii Steindachner 1877 h ICN-MHN shirui, correderas, corredoras
Corydoras arcuatus Elwin 1939 c, k MUSM shirui, correderas, corredoras
Corydoras elegans Steindachner 1877 a MUSM, ICN-MHN shirui, correderas, corredoras
Corydoras leucomelas Eigenmann y Allen 1942 h ICN-MHN shirui, correderas, corredoras
Corydoras pastazensis Weitzman 1963 k
Corydoras rabauti La Monte 1941 a MUSM shirui, correderas, corredoras
Corydoras trilineatus Cope1872 h ICN-MHN shirui, correderas, corredoras
Dianema longibarbis Cope 1872 i ICN-MHN shirui
Hoplosternum littorale (Hancock 1828) i shirui, hoplo
Megalechis thoracata (Valenciennes 1840) f, h, i, j ICN-MHN shirui, hoplo
Familia Loricariidae
Subfamilia Hypoptopomatinae
Otocinclus macrospilus Eigenmann y Allen 1942 b MUSM, ICN-MHN otocinclo
Subfamilia Loricariinae
Apistoloricaria condei Isbrücker y Nijssen 1986 a MUSM carachama
Farlowella acus (Kner 1853) h lapicero
Farlowella aff. smithi Fowler 1913 k
Farlowella amazona (Günther 1864) b, i MUSM shitari, girogiro
Lamontichthys filamentosus (La Monte 1935) a MUSM shitari
Limatulichthys griseus (Eigenmann 1909) i, k ICN-MHN shitari, playachamo
Loricaria cataphracta Linnaeus 1758 a MUSM, ICN-MHN shitari
Planiloricaria cryptodon (Isbrücker 1971) a MUSM shitari

Biota Colombiana 7 (1), 2006


106- Peces del Putumayo Ortega et al.

Taxón Fuente Colecciones Nombres comunes


/ Taxa / Source / Museums / Common names

Pterosturisoma microps (Eigenmann y Allen 1942) a MUSM shitari


Rineloricaria morrowi Fowler 1940 a, k MUSM shitari
Sturisoma nigrirostrum Fowler 1940 a, k MUSM shitari
Subfamilia Hypostominae
Glyptoperichthys punctatus (Kner 1854) i cucha, carachama
Hypostomus emarginata Valenciennes 1840 a MUSM, ICN-MHN carachama
Hypostomus unicolor (Steindachner 1908) a, i MUSM, ICN-MHN carachama
Liposarcus pardalis (Castelnau 1855) j ICN-MHN cucha, carachama, bodó
Familia Heptapteridae
Cetopsorhamdia phantasia Stewart 1985 a MUSM cunshi
Gladioglanis conquistador Lundberg, Bornbusch, a MUSM, ICN-MHN cunshi
Mago-Leccia 1991
Pimelodella gracilis (Valenciennes 1835) a MUSM cunshi, picalón
Pimelodella hasemani Eigenmann 1917 a MUSM cunshi, picalón
Familia Pimelodidae
Brachyplatystoma filamentosum (Lichtenstein 1819) c, d, e, h, i, j MUSM, CP-IIAP saltón, lechero, pirahiba,
valentón, zúngaro
Brachyplatystoma juruense (Boulenger 1898) c, d, e, h, j MUSM, CP-IIAP, ICN-MHN alianza, camisa rayada, camiseto,
siete babas
Brachyplatystoma platynemum Boulenger 1898 d, e, h, i, j CP-IIAP vaselina, barbachata, baboso,
saliboro
Brachyplatystoma rousseauxii (Castelnau 1855) c, d, e, h, i, j MUSM, CP-IIAP dorado, plateado
Brachyplatystoma tigrinum (Britski 1981) e, h, j CP-IIAP, ICN-MHN alianza, zebra, camiseta
Brachyplatystoma vaillantii (Valenciennes 1840) d, e, h, i, j CP-IIAP, ICN-MHN manitoa, pirabutón, blanco
pobre, piramutaba
Calophysus macropterus (Lichtenstein 1819) a, c, d, e, h, i, j MUSM simí, mota, capacete,
comegente, guaroloco
Cheirocerus eques Eigenmann 1917 c, e MUSM cunshi
Hemisorubim platyrhynchos (Valenciennes 1840) h, i, j toa, maduro, plátano
Hypophthalmus edentatus Spix y Agassiz 1829 c, d, e, g, h, i, j MUSM, CP-IIAP maparate, mapará, maparache
Leiarius marmoratus (Gill 1870) d, e, h, j CP-IIAP ashara, barbudo
Phractocephalus hemiliopterus (Bloch d, e, g, h, i, j CP-IIAP pejetorres, guacamayo, pirarará,
y Schneider 1801) músico
Pimelodina flavipinnis Steindachner 1877 a, c, i MUSM, ICN-MHN cunshi, picalón
Pimelodus blochii Valenciennes 1840) c, e, h, i, j MUSM, CP-IIAP, ICN-MHN cunshi, picalón
Pimelodus maculatus La Cépède 1803 a, f MUSM, CP-IIAP cunshi
Pimelodus pictus Steindachner 1877 a, e, h, i, j MUSM, CP-IIAP, ICN-MHN cunshi, tigrito
Pinirampus pirinampu (Spix y Agassiz 1829) a, d, e, h, i, j MUSM, CP-IIAP bagre, barbachato
Platynematichthys notatus (Jardine 1841) d, e, h, j CP-IIAP capaz, coroata,capezeta, capitán
Platystomatichthys sturio (Kner 1857) h, i, j ICN-MHN toa, maduro, plátano
Pseudoplatystoma fasciatum (Linnaeus 1766) d, e, f, g, h, i, j CP-IIAP doncella, pintadillo rayado,
rayado, sorubí
Pseudoplatystoma tigrinum (Valenciennes 1840) d, e, g, h, i, j CP-IIAP pintadillo tigre, caparapí, tigre
zungaro

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Ortega et al. Fish of Putumayo river Basin -107

Taxón Fuente Colecciones Nombres comunes


/ Taxa / Source / Museums / Common names

Sorubim lima (Bloch y Schneider 1801) e, h, i, j CP-IIAP, ICN-MHN cucharo, bagre blanco, charuto,
shiripira
Sorubimichthys planiceps (Spix y Agassiz 1829) d, j CP-IIAP achacubo, pejeleño, paletón,
cabo de hacha
Zungaro zungaro (Humboltdt 1821) d, e, g, h, j CP-IIAP zúngaro, bagresapo, pejenegro,
chontaduro
Familia Doradidae
Agamyxis albomaculatus (Peters 1877) f CP-IIAP
Agamyxis pectinifrons (Cope 1870) h ICN-MHN dora de raya
Anadoras grypus (Cope 1872) b MUSM bagre
Doras hancockii (Valenciennes 1840) f CP-IIAP bagre
Hemidoras morrisi Eigenmann 1925 b MUSM pirillo
Leptodoras juruensis Boulenger 1898 a MUSM regorego
Megalodoras uranoscopus (Eigenmann e, h, j CP-IIAP turushuqui, bacú piedra
y Eigenmann 1888)
Oxydoras niger (Valenciennes 1821) e, g, h, j CP-IIAP sierra, matacaimán
Platydoras costatus (Linnaeus 1758) h, i ICN-MHN dora rayada, riquiraque,
llarina bagre
Pterodoras granulosus (Valenciennes 1821) i, j turushuqui, bacú, picalón
Familia Auchenipteridae
Ageneiosus inermis (Linnaeus 1766) b, e, h, j MUSM, CP-IIAP cunshinovia, bocón
Ageneiosus vittatus Steindachner 1908 b, i, j MUSM cunshinovia, bocón, maparati
Ageneiosus brevis Steindachner 1881 i picalón negro
Auchenipterichthys thoracatus (Kner 1858) f CP-IIAP, ICN-MHN bagre
Auchenipterus nuchalis (Spix y Agassiz 1829) i picalón
Epapterus dispilurus Cope 1878 i picalón blanco
Trachelyopterus galeatus (Linnaeus 1766) i, j ICN-MHN cunshinovia, novia, bagre sapo
ORDEN GYMNOTIFORMES
Familia Gymnotidae
Electrophorus electricus (Linnaeus 1766) e, g, h CP-IIAP anguila eléctrica, temblón
Gymnotus anguillaris Hoedeman 1962 a, i MUSM macana, cuchilleja
Gymnotus carapo Linnaeus 1758 a, b, f, h MUSM, CP-IIAP macana, cuchilleja
Familia Sternopygidae
Eigenmannia limbata (Schreiner f CP-IIAP, ICN-MHN macana, cuchilleja
y Miranda-Ribeiro 1903)
Eigenmannia macrops (Boulenger 1897) a, b MUSM macana, cuchilleja
Eigenmannia virescens (Valenciennes 1842) a, f, h MUSM, CP-IIAP, ICN-MHN macana, cuchilleja
Sternopygus macrurus (Bloch y Scheneider 1801) f ICN-MHN macana, cuchilleja
Familia Rhamphichthyidae
Gymnorhamphichthys rondoni (Miranda-Ribeiro 1920) a MUSM macana, cuchilleja
Rhamphichthys rostratus (Linnaeus 1766) h, k ICN-MHN macana, cuchilleja
Familia Hypopomidae
Brachyhypopomus brevirostris (Steindachner 1868) h, k macana, cuchilleja

Biota Colombiana 7 (1), 2006


108- Peces del Putumayo Ortega et al.

Taxón Fuente Colecciones Nombres comunes


/ Taxa / Source / Museums / Common names

Steatogenys elegans (Steindachner 1880) a, f MUSM, CP-IIAP macana, cuchilleja


Familia Apteronotidae
Adontosternarchus balaenops (Cope 1878) i Cuchilleja
Apteronotus bonapartii (Castelnau 1855) i Cuchilleja
ORDEN BELONIFORMES
Familia Belonidae
Potamorrhaphis guianensis (Jardine 1843) e, f, h, i, k CP-IIAP, ICN-MHN pez aguja
Pseudotylosurus microps (Günther 1866) a MUSM, ICN-MHN pez aguja
ORDEN CYPRINODONTIFORMES
Familia Rivulidae
Rivulus rubrolineatus Fels y de Rham 1981 a, b MUSM rivulo
Rivulus urophthalmus Günther 1866 c MUSM rivulo
ORDEN SYNBRANCHIFORMES
Familia Synbranchidae
Synbranchus marmoratus Bloch 1795 h anguilla
ORDEN PERCIFORMES
Familia Sciaenidae
Pachyurus schomburgkii Günther 1860 c MUSM corvinata, corvina, curvina, burra
Plagioscion squamosissimus (Heckel 1840) c, d, e, g, h, i, j MUSM, CP-IIAP corvinata, corvina, curvina, burra
Familia Polycentridae
Monocirrhus polyacanthus Heckel 1840 h hoja, pez hoja
Familia Cichlidae
Aequidens diadema (Heckel 1840) b, k MUSM bujurqui, mojarra, mojarrita
Aequidens tetramerus (Heckel 1840) a, b, c MUSM, ICN-MHN bujurqui, mojarra, mojarrita
Apistogramma bitaeniata Pellegrin 1936 i bujurqui, mojarra, mojarrita
Apistogramma cruzi Kullander 1986 a, b MUSM bujurqui
Astronotus ocellatus (Agassiz 1831) c, d, e, f, g, h, i, j MUSM, ICN-MHN acarahuazú, carahuasú,
carahuaso, oscar
Bujurquina huallagae Kullander 1986 c MUSM bujurqui, mojarra
Bujurquina mariae (Eigenmann 1922) i bujurqui, mojarra
Bujurquina ortegai Kullander 1986 a MUSM bujurqui, mojarra
Chaetobranchus flavescens Heckel 1840 b, f, i, k MUSM, CP-IIAP bujurqui, mojarra
Cichla monoculus Spix y Agassiz, 1831 b, c, d, f, g, h, i, j MUSM, CP-IIAP, ICN-MHN tucunaré
Cichlasoma amazonarum Kullander 1983 f bujurqui, mojarra
Crenicara punctulatum (Günther 1863) b MUSM bujurqui, mojarra
Crenicichla anthurus Cope 1872 a, b MUSM, ICN-MHN añashua, botello, bocón
Crenicichla johanna Heckel 1840 b, j MUSM añashua, botello, bocón
Crenicichla lugubris Heckel 1840 h añashua, botello, bocón
Crenicichla proteus Cope 1872 b MUSM añashua, botello, bocón
Crenicichla saxatilis (Linnaeus 1758) i añashua, botello, bocón
Geophagus surinamensis (Bloch 1791) h, j puntashimi, juan viejo

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Ortega et al. Fish of Putumayo river Basin -109

Taxón Fuente Colecciones Nombres comunes


/ Taxa / Source / Museums / Common names

Heros efasciatus Heckel 1840 b, e, f MUSM, CP-IIAP, ICN-MHN bujurqui, mojarra


Heros severus Heckel 1840 i bujurqui, mojarra
Hypselecara temporalis (Günther 1862) b MUSM bujurqui, mojarra
Laetacara flavilabris (Cope 1870) b, k MUSM, ICN-MHN bujurqui, mojarra
Mesonauta insignis (Heckel 1840) f, h MUSM, ICN-MHN festivo, bandera, mojarra
Mesonauta mirificus Kullander y Silfvergrip 1991 b MUSM bujurqui
Pterophyllum scalare (Schultze 1823) d, h, i CP-IIAP pez escalar
Satanoperca jurupari (Heckel 1840) b, c, f, i MUSM, CP-IIAP, ICN-MHN bujurqui, puntashimi, juan viejo
Symphysodon aequifasciatus Pellegrin 1904 d, h, j CP-IIAP pez disco
ORDEN PLEURONECTIFORMES
Familia Achiridae
Hypoclinemus mentalis (Günther 1860) a, e, g, h, i MUSM, CP-IIAP, ICN-MHN pangaraya, medio pez, lenguado
ORDEN TETRAODONTIFORMES
Familia Tetraodontidae
Colomesus asellus (Müller y Troschel 1849) c MUSM, ICN-MHN globito

Agradecimientos / Acknowledgments
Este trabajo se desarrolló como parte del proyecto de investigación binacional colombo-peruano: MANEJO INTEGRAL DE
LA PESCA EN EL RIO PUTUMAYO realizado por Instituto Amazónico de Investigaciones Científicas-SINCHI (Colombia) y
el Instituto Nacional de Desarrollo-INADE (Perú), que contó con el apoyo, coordinación y supervisión técnica del
Departamento de Pesca de la Organización de las Naciones Unidas para la Alimentación y la Agricultura – FAO, a través de
sus representaciones en Perú y Colombia con el Proyecto APOYO AL ORDENAMIENTO DE LA PESCA EN EL RIO
PUTUMAYO -TCP/RLA/2802 (A)

Los autores expresan sus agradecimientos a las siguientes personas que contribuyeron directamente para la realización de
esta investigación: Francisco Pereira y Andrés Mena de FAO. A la Doctora Luz Marina Mantilla directora del SINCHI, y a sus
biólogos Edwing Agudelo y Marcela Nuñez. Al biólogo Luis Moya Coordinador Nacional del Proyecto en Perú y al Ing.
Mauro Vásquez del INADE. A Mauricio Valderrama-Barco y Humberto Guerra consultores FAO en el área de pesquerías y
acuicultura. A Fernando Alcántara y Homero Sánchez, del IIAP, César Correa de la DIREPE (Pesquería) y Roberto Pezo de la
Universidad Nacional de la Amazonia Peruana, Iquitos, Loreto, Perú. Agradecemos también a los evaluadores anónimos por
sus aportes al manuscrito.

This work was developed as part of the Colombian-Peruvian bi-national research project: INTEGRAL MANAGEMENT
OF FISHING IN THE PUTUMAYO RIVER carried out by the Amazonian Institute of Scientific Research-SINCHI (Colombia)
and the National Institute of Development-INADE (Perú). It was supported,, coordinated, and technically supervised by
the Fishing Department of the Food and Agriculture Organization of the United Nations FAO, through its representatives
in Perú and Colombia working on the SUPPORT FOR FISHING MANAGEMENT IN THE PUTUMAYO RIVER project-
TCP/RLA/2802 (A).

The authors express their gratitude to the following people for their contributions to this research: Francisco Pereira and
Andrés Mena de FAO. Doctor Luz Marina Mantilla, director of SINCHI, and biologists Edwing Agudelo and Marcela
Nuñez. Biologist Luis Moya, National Coordinator of the Project in Perú, and Engineer Mauro Vásquez from the INADE.
Mauricio Valderrama-Barco and Humberto Guerra, FAO consultants in the fisheries and aquiculture area. Fernando
Alcántara and Homero Sánchez, from the IIAP, César Correa from the DIREPE (Fishery) and Roberto Pezo from the
National University of the Peruvian Amazonian, Iquitos, Loreto, Perú.

Biota Colombiana 7 (1), 2006


110- Peces del Putumayo Ortega et al.

Literatura Citada / Literature Cited


Agudelo E., Y. Salinas, C. L. Sánchez, D. L. Muñoz–Sosa, J. Mojica J. I. (1999). Lista preliminar de las especies de peces
C. Alonso, M. E. Arteaga, O. J. Rodríguez, N. R. dulceacuícolas de Colombia. Revista de la
Anzola, L. E. Acosta, M. Núñez-Avellaneda, H. Academia Colombiana de Ciencias Exactas,
Valdés. (2000). Bagres de la Amazonia Colombiana: Físicas y Naturales Volumen XIII: 547-566.
Un Recurso Sin Fronteras. Eds.: Fabré N. N., J. C. Suplemento Especial.
Donato, J. C. Alonso. Instituto Amazónico de Mojica J. I., C. Castellanos, S. Usma, R. Álvarez (eds.). (2002).
Investigaciones Científicas Sinchi. Programa de Libro Rojo de peces dulceacuícolas de Colombia.
Ecosistemas Acuáticos. Serie: Estudios Regionales La serie Libros Rojos de Especies Amenazadas de
de la Amazonia Colombiana. Editorial Scripto, Colombia. Instituto de Ciencias Naturales,
Bogotá. 253pp. Universidad Nacional de Colombia, Ministerio del
Alcántara F. (1993). Manejo integral de la pesca: Estudio de Medio Ambiente, Bogotá, Colombia. 288pp.
prefactibilidad. Instituto Colombiano de Hidrología, Nelson J. (1994). Fishes of the world. John Wiley and Sons.
Meteorología y Adecuación de Tierra-HIMAT, New York. 522pp.
Colombia / Gobierno Regional de Loreto, Perú. Ortega H., R. Vari. (1986). Annotated Checklist of the
DDRMA/OEA. Iquitos, Perú. 171pp. Freshwater Fishes of Perú. Smithsonian
Armbruster J. (2004) Phylogenetic relationships of the Contributions to Zoology 473: 1-25.
suckermouth armoured catfishes (Loricariidae) with Ortega H., J. I. Mojica. (2002). Informe técnico: Taxonomía
emphasis on the Hypostominae and the de los peces del río Putumayo. Proyecto FAO TCP/
Ancistrinae. Zoological Journal of Linnean RLA/2802 – Apoyo al Ordenamiento de la Pesca
Society 141: 1-80. en el río Putumayo. Organización de las Naciones
Castro D. (1986). Los bagres de la subfamilia Sorubiminae Unidas para la Agricultura y la Alimentación-FAO,
de Orinoquia y Amazonia colombiana (Siluriformes- 63pp.
Pimelodidae). Universidad de Bogotá Jorge Tadeo Rangel E., E. Luengas. (1997). Capítulo 1: Clima – Aguas. pp
Lozano. Boletín Ecotrópica 13: 1-40. 47-68. En: Instituto Geográfico Agustín Codazzi.
Castro D. (1994). Peces del río Putumayo, sector de Puerto Zonificación ambiental para el Plan Modelo
Leguízamo. Corporación Autónoma Regional del
Colombo-Brasilero (Eje Apaporis-Tabatinga: PAT).
Putumayo. 174pp.
Bogotá: Editorial Linotipia Bolívar.
Duque S. R., A. Patiño. (2000). Caracterización de la laguna
Reis R. E., S. O. Kullander, C. Ferraris (eds.). (2003). Check
La Paya (PNN La Paya), Amazonia colombiana.
List of the Freshwater Fishes of South and Central
Universidad Nacional de Colombia-Sede Leticia /
America. Porto Alegre: EDIPUCRS, 742pp.
Parque Nacional Natural La Paya. Fundación
Ricaurte L. F., M. Nuñez-Avellaneda, C. L. Caro. (1998).
Natura. 22pp.
Ambientes Acuáticos. Pp 12-17. En: SINCHI - INADE.
Duque S. R., J. Ruíz, J. Gómez, E. Roessler. (1997). Capítulo 2:
Limnología. En: Instituto Geográfico Agustín Codazzi. Macrozonificación ambiental de la cuenca del río
Zonificación ambiental para el Plan Modelo Colombo- Putumayo, Área Colombiana. Plan colombo-peruano
Brasilero (Eje Apaporis-Tabatinga: PAT). Bogotá: para el desarrollo integral de la Cuenca del río
Editorial Linotipia Bolívar. 69-134pp. Putumayo. Instituto Amazónico de Investigaciones
Fabré N., E. Vieira, J. C. Alonso. (2003). Caracterização de Científicas-SINCHI, Colombia / Instituto Nacional de
ambientes aquáticos da região do Alto Solimões – Desarrollo-INADE. CIDI/OEA.
Amazônia, Brasil. Brazilian Journal of Ecology Salinas Y., E. Agudelo. (2000). Peces de Importancia
(1-2): 24-3. Económica en la Cuenca Amazónica Colombiana.
Hidalgo M., R. Olivera. (2003). Peces. En: Pitman N., R.C. Instituto Amazónico de Investigaciones Científicas
Smith, C. Vriensendorp, D. SINCHI. Programa de Ecosistemas Acuáticos.
Moskovits, R. Piana, G. Knell, T. Watcher (eds.). Perú: Serie: Estudios Regionales de la Amazonia
Ampiyacu, Apayacu, Yaguas, Medio Putumayo. Colombiana. Editorial Scripto, Bogotá. 140pp.
Chicago, Illinois: The Field Museum. Rapid Sánchez H. (2001). Evaluación ictiológica del Río Bajo Yavarí.
Biological Inventories Report 12. IIAP, Iquitos, Loreto, Perú.
IIAP. (1998). Caracterización Ecológica de la Zona SINCHI – INADE. (1999). Compatibilización de la
Caballococha, Putumayo y Yavarí. Perú. zonificación ecológica económica: Plan Colombo-
Lundberg J., A. Akama. (2005). Brachyplatystoma Peruano para el Desarrollo Integral de la Cuenca
capapretum: a New Species of Goliath Catfish from del río Putumayo. Instituto Amazónico de
the Amazon Basin, with a Reclassification of Allied Investigaciones Científicas-SINCHI, Colombia /
Catfishes (Siluriformes: Pimelodidae). Copeia 3: 492- Instituto Nacional de Desarrollo-INADE. CIDI/
515. OEA. 91pp.

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Ortega et al. Fish of Putumayo river Basin -111

SINCHI – INADE. (2002). Aspectos socioeconómicos, Investigaciones Científicas-SINCHI, Colombia /


biológico-pesqueros y ambientales relacionados Instituto Nacional de Desarrollo-INADE, Perú.
con la pesca y acuicultura en el eje fronterizo Perú- Leticia/Iquitos, 128pp.
Colombia del río Putumayo. Primer informe de Vari R. P., C. J. Ferraris, M. C. C. de Pinna. (2005). The
avance de resultados del proyecto binacional Neotropical whale catfishes (Siluriformes:
Manejo Integral de la Pesca / Plan Colombo Cetopsidae: Cetopsinae), a revisionary study.
Peruano para el Desarrollo Integral de la Cuenca Neotropical Ichthyology 3(2): 127-238.
del río Putumayo. Instituto Amazónico de

Brachyplatystoma juruense
Recibido: 15/02/06
Aceptado: 02/06/06

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Biota Colombiana 7 (1) 113 128, 2006

Peces del río Tomo, cuenca del Orinoco, Colombia


Javier Alejandro Maldonado-Ocampo1, Miryan Lugo 2, Juan David Bogotá-Gregory 3, Carlos A. Lasso 4, Lucena Vásquez5,
Jose Saulo Usma6, Donald C. Taphorn7 y Francisco Provenzano Rizzi8

1
Grupo de Exploración y Monitoreo Ambiental –GEMA-, Programa de Inventarios de Biodiversidad, Instituto de Investigación
en Recursos Biológicos Alexander von Humboldt, Claustro de San Agustín, Villa de Leyva, Boyacá, Colombia.
jamaldonado@humboldt.org.co
2
Universidad Nacional de Colombia, Arauca. mylugorugeles@hotmail.com
3
Investigador contratista colección de peces, Instituto de Investigación en Recursos Biológicos Alexander von Humboldt,
Claustro de San Agustín, Villa de Leyva, Boyacá, Colombia. jdbogota@humboldt.org.co
4
Museo de Historia Natural La Salle. Apartado 1930, Caracas 1010-A, Venezuela. carlos.lasso@fundacionlasalle.org.ve
5
Universidad Nacional de Colombia, Palmira. lucenavas@hotmail.com
6
WWF Colombia - Programa Ecosistemas de Agua Dulce y Programa Ecoregional Cuenca del Río Orinoco. jsusma@wwf.org.co
7
Universidad Experimental de los Llanos Ezequiel Zamora, Guanare, Venezuela. taphorn@cantv.net
8
Instituto de Zoología Tropical, Facultad de Ciencias, Universidad Central de Venezuela. fprovenz@strix.ciens.ucv.ve

Palabras Clave: Peces, Tomo, Orinoquia, Orinoco, Vichada, Colombia.

Introducción

L a Orinoquia colombiana tiene una extensión de


350000 km2 que representan aproximadamente la tercera
(Cala 1977, 1991a, 1991b) y el material colectado fue
depositado en la Sección de Ictiología del Instituto de
parte del territorio nacional. Administrativamente comprende Ciencias Naturales de la Universidad Nacional de Colombia
los departamentos de Arauca, Casanare, Guainía, Meta, (ICN). En 1976 el INDERENA realizó muestreos en el área
Guaviare y Vichada. Fisiográficamente la provincia Orinoquia del PNN Tuparro, material que está depositado en la
-Amazonia se subdivide en cuatro unidades geográficas: a) colección de peces del IAvH. Posteriormente, Lugo del
Piedemonte tectonizado del Arauca, Casanare y Meta; b) departamento de biología de la Universidad Nacional de
piedemonte depositacional del Meta y Casanare; c) Colombia muestreó el Tomo entre Junio de 1987 y Febrero
planicies bajas de la Orinoquia inundable (Casanare, 1989, en el marco del estudio «Determinación de hábitos
Arauca); d) planicies altas de la Orinoquia no inundable alimenticios, madurez sexual y desove en tres especies ícticas
(Meta y Vichada) (IGAC 1999). Todas estas unidades del río Tomo (Vichada)». El material colectado de éste
proporcionan una gran diversidad de paisajes y hábitat que proyecto está depositado en la colección de peces del
junto a la estacionalidad climática han contribuido a la INCIVA, en Cali. El último muestreo de peces del río Tomo
diversificación de la ictiofauna en ésta región. Las fue desarrollado por el Programa de Inventarios de
principales subcuencas colombianas de la cuenca del Biodiversidad del IAvH en 2004 en el marco del proyecto
Orinoco son los ríos Arauca, Meta, Tomo, Tuparro, Vichada «Biodiversidad y Desarrollo en Ecoregiones Estratégicas
y Guaviare (IGAC 1999). El río Tomo nace cerca de la laguna de Colombia: Orinoquia».
de Carimagua en el departamento del Meta, luego atraviesa
el departamento del Vichada, donde finalmente vierte sus Para las especies aquí referenciadas se tuvo como punto de
aguas directamente al río Orinoco. Tiene una longitud partida los listados previos de la cuenca del Tomo, que en
aproximada de 606 km y sus principales afluentes son el río total señalan 73 especies (Mojica 1999, Lasso et al. 2004,
Tuparro, Tuparrito y el caño Tuparro (IGAC 1999). Maldonado-Ocampo 2004, Bogotá-Gregory y Maldonado-
Ocampo 2005). Dichas listas fueron revisadas, corregidas,
Las primeras colectas ictiológicas en el río Tomo se realizaron ampliadas y actualizadas. No obstante, es oportuno
entre 1972 y 1973 por el profesor Plutarco Cala del mencionar que la mayor parte de las especies añadidas al
departamento de biología de la Universidad Nacional de presente listado, provienen de las colectas realizadas en la
Colombia. Sus resultados fueron publicados parcialmente parte baja del río Tomo por el IAvH.

Biota Colombiana 7 (1), 2006


114- Peces del río Tomo Maldonado Ocampo et al.

Las colecciones consideradas en el trabajo fueron: - MHNLS: Museo de Historia Natural La Salle, Caracas,
Venezuela.
- CAS: California Academy of Science, San Francisco, - NRM: Swedish Museum of Natural History, Stockholm,
California, U.S.A. Suecia.
- FMNH: Field Museum of Natural History, Chicago,
Illinois, U.S.A. Para la elaboración del listado se siguió la clasificación
- IAvHP: Colección de Peces dulceacuícolas, Instituto taxonómica de Reis et al. (2003), donde las familias se
Alexander von Humboldt, Villa de Leyva, Boyacá, encuentran en orden sistemático y los géneros y especies de
Colombia. cada familia y subfamilia están listados alfabéticamente. La
- ICNMHN: Unidad de Ictiología, Instituto de Ciencias validez de todos los géneros y especies citadas se corroboró
Naturales, Universidad Nacional de Colombia, a través de cuatro fuentes principales: i) Reis et al. (2003); ii
Bogotá, Colombia. Frose & Pauly (2006, ww.fishbase.org); iii) consulta con
- IMCN: INCIVA, Museo de Ciencias Naturales, Instituto especialistas que están desarrollando trabajos sobre taxonomía
para la Investigación y Preservación del y sistemática de grupos particulares, ya que el estatus
patrimonio cultural y natural del Valle del Cauca, taxonómico de algunas de las especies registradas no
Cali, Colombia. concuerda con lo citado en Reis et al. (2003); iv) publicaciones
- MBUCV: Museo de Biología, Universidad Central de recientes de nuevas especies no incluidas en Reis et al. (2003),
Venezuela, Caracas, Venezuela. ver Bogotá-Gregory y Maldonado-Ocampo et al. en este
- MCNG: Museo de Ciencias Naturales, Guanare, Venezuela. número (Peces de la zona hidrogeográfica de la Amazonia).

Fishes of the Tomo river, Orinoco basin, Colombia


Javier Alejandro Maldonado-Ocampo, Miryan Lugo, Juan David Bogotá-Gregory, Carlos A. Lasso, Lucena Vásquez,
Jose Saulo Usma, Donald C. Taphorn y Francisco Provenzano Rizzi

Key Words: Fishes, Tomo, Orinoco Basin, Vichada, Colombia.

Introduction

T he Colombian portion of the Orinoco Basin The first fish collections of the Tomo River were made in
1972 and 1973 by professor Plutarco Cala of the biology
comprises 350,000 km2, representing approximately one
third of the nation’s territory. This includes the states of department of the Colombian National University. His
Arauca, Casanare, Guainía, Meta, Guaviare and Vichada. results were partially published (Cala 1977, 1991a,
In its physiography the Orinoco-Amazon Basins can be 1991b) and the material collected was deposited in the
subdivided into four geographical units: a) Tectonic Fish Collection of the National Science Institute of the
piedmont of the Arauca, Casanare and Meta Rivers; b) Colombian National University (ICN). In 1976
Depositional piedmont of the Meta and Casanare; c) INDERENA sampled fishes from the Tuparro National
lowland plains of the Orinoco floodplain (Casanare, Park, and deposited the specimens at IAvH. Later, Lugo of
Arauca); d) high plains of the Orinoco that do not the department of biology of the Colombian National
University, sampled the Tomo between June 1987 and
extensively flood (Meta and Vichada) (IGAC 1999). All of
February 1989 as part of a study of the «Food habits,
these units contribute to the great landscape and habitat
sexual maturity and spawning of three fishes of the Tomo
diversity that together with a seasonal climate have
River (Vichada)». The material collected during that
contributed to the diversification of the fish fauna of this
project was deposited in the fish collection of INCIVA in
region. The major Colombia sub-basins of the Orinoco Cali. The latest samples of Tomo fishes were taken by the
are the Arauca, Meta, Tomo, Tuparro, Vichada and Biodiversity Inventory Program of IAvH in 2004 as part of
Guaviare rivers (IGAC 1999). The Tomo River originates the project «Biodiversity and Development in Strategic
near the Carimagua Lagoon of Meta state, later crosses Colombian Eco-regions of Colombia: Orinoco.»
the state of Vichada, and then dumps its waters directly
into the Orinoco. It has an approximate length of 606 km For the species referenced here, we used previous lists
and its principal tributaries are the Tuparro, Tuparrito available for the Tomo River, in which a total of 73 species
and Tuparro Creek (IGAC 1999). were reported (Mojica 1999, Lasso et al. 2004, Maldonado-

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Maldonado Ocampo et al. Fishes of the Tomo river -115

Ocampo 2004, Bogotá-Gregory y Maldonado-Ocampo - MBUCV: Museo de Biología, Universidad Central de


2005). These lists were revised, corrected, expanded and Venezuela, Caracas, Venezuela.
brought up to date. Nonetheless, it is worth mentioning - MCNG: Museo de Ciencias Naturales, Guanare,
that the majority of the species added to the present list Venezulea.
were a result of the IAvH sampling in the lower Tomo River. - MHNLS: Museo de Historia Natural La Salle, Caracas,
Venezuela.
The collections taken into account for this report are:
- NRM: Swedish Museum of Natural History, Stockholm,
- CAS: California Academy of Science, San Francisco, Suecia.
California, U.S.A.
- FMNH: Field Museum of Natural History, Chicago, To elaborate the list, we followed the taxonomic
Illinois, U.S.A. classification of Reis et al. (2003), in which families are given
- IAvH-P: Colección de Peces dulceacuícolas, Instituto in systematic order, but genera and species are listed in
Alexander von Humboldt, Villa de Leyva, alphabetic order. The validity of the genera and species cited
Boyacá, Colombia. here was corroborated using four main sources: i) Reis et al.
- ICNMHN: Unidad de Ictiología, Instituto de Ciencias (2003); ii Frose & Pauly (2006, www.fishbase.org); iii)
Naturales, Universidad Nacional de Colombia, consultation with specialists in particular groups
Bogotá, Colombia. (especially if the identifications were at odds with Reis et
- IMCN: INCIVA, Museo de Ciencias Naturales, Instituto
al. (2003)); iv) recent publications not included in Reis et
para la Investigación y Preservación del
patrimonio cultural y natural del Valle del al. (2003), see Bogotá-Gregory y Maldonado-Ocampo in
Cauca, Cali, Colombia. this number (Fishes of the Amazon region).

Cuadro 1. Número de familias y especies para cada uno de los órdenes de peces del río Tomo.

Box 1. Number of families and species for each fish order from the Tomo river.

Familia / Family Especies / Species


Orden / Order
No (%) No (%)

Myliobatiformes 1 2.6 3 1.1


Osteoglossiformes 1 2.6 2 0.7
Clupeiformes 2 5.3 3 1.1
Characiformes 13 34.2 154 54.4
Siluriformes 9 23.7 66 23.7
Gymnotiformes 5 13.2 14 4.9
Beloniformes 2 5.3 3 1.1
Synbranchiformes 1 2.6 1 0.3
Perciformes 3 7.9 34 12
Pleuronectiformes 1 2.6 2 0.7
Total 38 100 283 100

Biota Colombiana 7 (1), 2006


116- Peces del río Tomo Maldonado Ocampo et al.

Cuadro 2. Número de especies por familia para los peces del río Tomo.

Box 2. Number of species for each family of fishes from the Tomo river.

Familias No. Especies Familias No. Especies


/ Families / Species number / Families / Species number

Potamotrygonidae 3 Callichthyidae 1
Osteoglossidae 2 Loricariidae 21
Engraulidae 1 Pseudopimelodidae 3
Pristigasteridae 2 Heptapteridae 8
Curimatidae 6 Pimelodidae 15
Prochilodontidae 3 Doradidae 7
Anostomidae 16 Auchenipteridae 7
Chilodontidae 2 Gymnotidae 2
Crenuchidae 7 Sternopygidae 4
Hemiodontidae 8 Rhampchichthyidae 1
Gasteropelecidae 3 Hypopomidae 6
Characidae 87 Apteronotidae 1
Acestrorhynchidae 5 Belonidae 3
Cynodontidae 4 Hemiramphidae 1
Erythrinidae 2 Synbranchidae 1
Lebiasinidae 6 Sciaenidae 1
Ctenoluciidae 5 Cichlidae 32
Cetopsidae 1 Gobiidae 1
Trichomycteridae 3 Achiridae 2
Total 282

Listado Taxonómico / Taxonomic List


Se registra un total de 282 especies para el río Tomo, agrupadas en diez órdenes y 37 familias. Los órdenes con mayor
representación específica fueron: Characiformes (154 spp.), Siluriformes (66 spp.) y Perciformes (34 spp.). Los siete órdenes
restantes presentaron de 14 a una sola especie (Tabla 1). La familia con la mayor riqueza fue Characidae (87 spp.) que
representa el 17,7% del total de las especies. Le siguen Cichlidae (32 spp.), Loricariidae (21 spp.), Anostomidae y Pimelodidae
(16 y 15 spp. respectivamente). Las restantes 32 familias tienen ocho o menos especies (Tabla 2).

El incremento en las especies registradas para el río Tomo es considerable, ya que se pasa de una cifra de 73 especies (Lasso
et al. 2004) a 282 especies en el presente listado. El mismo incluye 20 nuevos registros para Colombia y ocho nuevos
registros para la cuenca del Orinoco (ver listado: ** nuevo registro para Colombia; *** nuevo registro tanto para la cuenca
del Orinoco como para Colombia). A pesar del incremento, es necesario enfatizar que éste es resultado de recientes colectas
en la parte baja del río, en un transecto aproximado de 36 km de los 606 km. para todo el río. En la parte alta y media de la
cuenca existen algunas colectas puntuales con pocos registros, por lo cual es posible que este listado se incremente
significativamente en la medida que dichas áreas sean exploradas. Lo anterior, es la situación que se presenta en la mayoría
de los ríos de la Orinoquia colombiana.

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Maldonado Ocampo et al. Fishes of the Tomo river -117

We record a total of 282 species for the Tomo river (see taxonomic list), grouped into ten orders and 37 families. The orders
with most species were: Characiformes (154 spp.), Siluriformes (66 spp.) and Perciformes (34 spp.). The seven remaining
orders contained from 14 to only one species (Box1). The family with highest species diversity was Characidae (87 spp.)
which represents 17.7% of the total species listed. It is followed by Cichlidae (32 spp), Loricariidae (21 spp.), Anostomidae
and Pimelodidae (16 and 15 spp each). The other 32 families had eight species or fewer (Box2).

The increase in the number of species registered for the Tomo river is considerable, growing from 73 listed by Lasso et al.
(2004) to 282 species included in the present list. The present list includes 20 new fish entries for Colombia, and eight
new entries for the Orinoco Basin (see list:** new entries for Colombia, *** new entries for both the Orinoco Basin and
Colombia). Even with this increase, it should be emphasized that the results of recent collecting in the lower Tomo River
are from a stretch of only 36 km of the 606 km total for the river. In the upper and middle sections of this river there have
been a few collection efforts yielding just a few species each. So it is possible that the list would be significantly increased
if those areas were further explored. This is the situation in the majority of the rivers in Colombia’s Orinoco.

Taxón / Taxon Colecciones y Referencias / Collections and references

Myliobatiformes
Potamotrygonidae
Paratrygon aiereba (Müller & Henle, 1841) IAvHP 4684
Potamotrygon motoro (Müller & Henle, 1841) IAvHP 4682; 4683
Potamotrygon orbignyi (Castelnau 1855) Maldonado-Ocampo, 2004
Osteoglossiformes
Osteoglossidae
Osteoglossum bicirrhosum (Cuvier, 1829) ICNMHN; IMCN 2671, 2831; Mojica, 1999;
Maldonado-Ocampo, 2004; Lasso et al., 2004
Osteoglossum ferreirai Kanazawa, 1966 IAvHP 4765, 476; ICNMHN; Mojica, 1999;
Maldonado-Ocampo, 2004; Lasso et al., 2004
Clupeiformes
Engraulidae
Anchoviella sp. IAvHP 7536, 7537, 7538, 7539, 7540, 7541, 7542
Pristigasteridae
Pellona castelnaeana (Valenciennes, 1847) IAvHP 4680, 4742; MBUCV; MCNG; MHNLS; Lasso et al., 2004
Pellona flavipinnis (Valenciennes, 1836) ICNMHN; MBUCV; MCNG; MHNLS; Lasso et al., 2004
Characiformes
Curimatidae
Curimatella immaculata (Fernández-Yépez, 1948) IAvHP 4107
Cyphocharax festivus Vari, 1992 IAvHP 7582, 7583
**Cyphocharax oenas Vari, 1992 IAvHP 4108, 4111, 7585, 7586, 7587, 7588, 7589, 7590,
7591, 7592, 7608
Cyphocharax spilurus (Günther, 1864) IAvHP 7593
Steindachnerina argentea (Gill, 1858) IMCN; MBUCV; MCNG; MHNLS; Lasso et al., 2004
Steindachnerina sp. IAvHP 4109, 4110
Prochilodontidae
Prochilodus mariae Eigenmann, 1922 IMCN 2849; ICNMHN; MBUCV; MCNG; MHNLS; Lasso et al., 2004
Semaprochilodus kneri (Pellegrin, 1909) IAvHP 4028, 4029, 4030, 4031, 4032, 4033, 4366
Semaprochilodus laticeps (Steindachner, 1879) ICNMHN; IMCN 2666; MBUCV; MCNG; MHNLS; Lasso et al., 2004

Biota Colombiana 7 (1), 2006


118- Peces del río Tomo Maldonado Ocampo et al.

Taxón / Taxon Colecciones y Referencias / Collections and references

Anostomidae
Anostomus ternetzi Fernández-Yépez, 1949 IAvHP 4113; ICNMHN; IMCN 440, 493,498; MBUCV; MCNG;
MHNLS; Mojica, 1999; Lasso et al., 2004
Gnathodolus bidens Myers, 1927 IAvHP 4112, 4125
Laemolyta taeniata (Kner, 1859) IAvHP 4019, 4021, 4023, 4115, 4117; ICNMHN
Leporinus agassizi Steindachner, 1876 IAvHP 4018
Leporinus brunneus Myers, 1950 IAvHP 4003, 4005, 4011, 4017, 4025, 4026; ICNMHN; MBUCV;
MCUNG; MHNLS; Mojica, 1999; Maldonado-Ocampo, 2004;
Lasso et al., 2004
Leporinus desmotes Fowler, 1914 IAvHP 4004
Leporinus fasciatus (Bloch, 1794) IAvHP 4002, 4009, 4013, 4020, 4022; ICNMHN;
IMCN 572, 2663, 2800, 2852; MBUCV; MCNG; MHNLS;
Mojica, 1999; Lasso et al., 2004
Leporinus friderici (Bloch, 1794) IAvHP 4006; ICNMHN; MBUCV; MCNG; MHNLS; Lasso et al., 2004
***Leporinus leschenaulti Valenciennes, 1850 IAvHP 4007, 4008, 4024
Leporinus melanopleura Günther, 1864 IAvHP 4016
Leporinus nattereri Steindachner, 1876 IAvHP 4014, 4118
Leporinus yophorus Eigenmann, 1922 ICNMHN; MBUCV; MCNG; Lasso et al., 2004
Pseudanos gracilis (Kner, 1858) IMCN 580, 592, 1255; MBUCV; MCNG; MHNLS; Lasso et al., 2004
**Pseudanos winterbottomi Sidlauskas & Mendes, 2005 IAvHP, 4120, 4121, 4122
Schizodon sp. IAvHP 4015, 4673, 4676
Synaptolaemus cingulatus Myers & Fernández-Yépez, 1950 IAvHP 4010, 4012, 4123, 4124
Chilodontidae
Caenotropus labyrinthicus (Kner, 1858) IAvHP 4095, 4096, 4097, 4105, 4372
***Caenotropus maculosus (Eigenmnn, 1912) IAvHP 4098, 4101; IMCN 549
Crenuchidae
Characidium pellucidum Eigenmann, 1909 IAvHP 4798, 4800, 4802, 4803, 4805, 4808, 4809, 4811,
4814, 4815, 4816, 7602, 7604
***Characidium pteroides Eigenmann, 1909 IAvHP 4807, 4812, 4813
Characidium cf. steindachneri Cope, 1878 IAvHP 4801
Characidium cf. zebra Eigenmann, 1909 IAvHP 4810
Characidium sp. FMNH 94781; IAvHP 4799, 4804, 4817, 4819, 7544
Elachocharax pulcher Myers, 1927 FMNH 94791
Melanocharacidium dispilomma Buckup, 1993 IAvHP 7543
Hemiodontidae
Argonectes longiceps (Kner, 1858) IAvHP 4211, 4224
Bivibranchia fowleri (Steindachner, 1808) IAvHP 4217, 4677; ICNMHN; MBUCV; MCNG; MHNLS;
Lasso et al., 2004
Hemiodus goeldii Steindachner, 1908 IAvHP 4060
Hemiodus gracilis Günther, 1864 IMCN 543
Hemiodus immaculatus Kner, 1858 IAvHP 4134; ICNMHN; MBUCV; MCNG; MHNLS; Lasso et al., 2004
Hemiodus semitaeniatus Kner, 1858 IAvHP 4058, 4126, 4135, 4136, 4137, 4138, 4139, 4368; ICNMHN;
IMCN 494, 2802, 2811; MHNLS; MBUCV; MCNG; Mojica, 1999;
Maldonado-Ocampo, 2004; Lasso et al., 2004

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Maldonado Ocampo et al. Fishes of the Tomo river -119

Taxón / Taxon Colecciones y Referencias / Collections and references

Hemiodus semitaeniatus-group IAvHP 4140, 4141


Hemiodus unimaculatus (Bloch, 1794) IAvHP 4059, 4142, 4143, 4144, 4145, 4146, 4147; IMCN 2810
Gasteropelecidae
Carnegiella marthae Myers, 1927 IAvHP 4182, 4183, 4184, 4185; ICNMHN; MBUCV; MCNG; MHNLS;
Mojica, 1999; Lasso et al., 2004
Carnegiella strigata (Günther, 1864) ICNMHN; MBUCV; MCNG; MHNLS; Mojica, 1999; Lasso et al., 2004
Carnegiella sp. FMNH 94790
Characidae Incertae Sedis
Astyanax siapae Garutti, 2003 ICNMHN; IMCN; MBUCV; MCNG; MHNLS; Lasso et al., 2004
Astyanax sp. IAvHP 4779
Brittanichthys sp. IAvHP 4274
Bryconops alburnoides Kner, 1858 MBUCV; MCNG; MHNLS; Lasso et al., 2004
Bryconops caudomaculatus (Günther, 1864) IAvHP 4268, 4269, 4270, 4271, 4391, 4423, 4424, 4432, 4456,
7546, 7605; ICNMHN; MBUCV; MCNG; MHNLS; Lasso et al., 2004
Bryconops giacopinni (Fernández-Yépez, 1950) IAvHP 4247, 4248, 4249, 4250, 4251, 4252, 4253, 4259,
4455, 7606
**Bryconops humeralis Machado-Allison, Chernoff & Buckup, 1996 IAvHP 7607
Bryconops inpai Knöppel, Junk & Géry, 1968 MBUCV; Lasso et al., 2004
Chalceus epakros Zanata & Toledo-Piza, 2004 IAvHP 4462
Chalceus macrolepidotus Cuvier, 1817 IAvHP 4281, 4379, 4380, 4460, 4480
Creagrutus bolivari Schultz, 1944 ICNMHN; MHNLS; MBUCV; MCNG; Lasso et al., 2004
Creagrutus magoi Vari & Harold, 2001 MBUCV; MCNG; Lasso et al., 2004
Creagrutus maxillaris (Myers, 1927) MBUCV; MCNG; MHNLS; Lasso et al., 2004
Ctenobrycon spilurus (Valenciennes 1850) MHNLS
Exodon paradoxus Müller & Troschel, 1844 IAvHP 4207, 4233
Gymnocorymbus thayeri Eigenmann 1908 MHNLS
Hemigrammus analis Durbin, 1909 IAvHP 4406, 4408, 4417, 4434, 4435, 4452, 4772, 4788,
4789, 4790, 4791, 4792, 7547
**Hemigrammus elegans (Steindachner, 1882) IAvHP 7609
Hemigrammus levis Durbin, 1908 IAvHP 4450; ICNMHN; IMCN; MBUCV; MHNLS; Lasso et al., 2004
Hemigrammus micropterus Meek, 1907 IAvHP 4418, 7612; IMCN; MBUCV; MCNG; MHNLS;
Lasso et al., 2004
Hemigrammus microstomus Durbin, 1918 IAvHP 7548
Hemigrammus rhodostomus Ahl, 1924 IAvHP 4199, 4240, 4257, 4399, 4443; ICNMHN; IMCN 503; MBUCV
MCNG; MHNLS; Mojica, 1999; Lasso et al., 2004
Hemigrammus schmardae (Steidachner, 1882) IAvHP 7549, 7550, 7551, 7613
Hemigrammus vorderwinkleri Géry, 1963 IAvHP 4774, 7555
Hemigrammus sp. IAvHP 4273, 4436, 4776, 4780, 4783, 7553, 7554, 7556,
7557, 7558, 7559, 7561, 7562
Hyphessobrycon bentosi Durbin, 1908 IAvHP 4198
Hyphessobrycon cf. diancistrus Weitzman, 1977 IAvHP 4778
Hyphessobrycon metae Eigenmann & Henn, 1914 IAvHP 7615
Hyphessobrycon sp. IAvHP 4446, 4449, 4787, 7614
Microschemobrycon callops Böehlke, 1953 IAvHP 7565, 7566, 7567, 7568, 7569, 7570

Biota Colombiana 7 (1), 2006


120- Peces del río Tomo Maldonado Ocampo et al.

Taxón / Taxon Colecciones y Referencias / Collections and references

Microschemobrycon casiquiare Böehlke, 1953 IAvHP 4204, 4206, 4210, 4227, 4230, 4231, 4239, 4771, 4777,
4781, 4784, 4785, 4786, 7571, 7572, 7573; IMCN 488, 551; MBUCV;
MCNG; MHNLS; Lasso et al., 2004
***Moenkhausia cf. ceros Eigenmann, 1908 IAvHP 4453
Moenkhausia chrysargyrea (Günther, 1864) ICNMHN; IMCN; MHNLS; MBUCV; Lasso et al., 2004
Moenkhausia collettii (Steindachner, 1882) IAvHP 4218, 4387, 4410, 4447
Moenkhausia copei (Steindachner, 1882) IAvHP 3037, 4202, 4225, 4388, 4389, 7574, 7575; IMCN; MBUCV;
MCNG; MHNLS; Lasso et al., 2004
Moenkhausia cotinho Eigenmann, 1908 IAvHP 4260, 4279, 4282, 4285, 4457
Moenkhausia dichroura (Kner, 1858) IAvHP 4258
Moenkhausia grandisquamis-group IAvHP 4427
Moenkhausi intermedia Eigenmann, 1908 IAvHP 4438, 4466
Moenkhausia jamesi Eigenmann, 1908 IAvHP 4261, 4262, 4264, 4390, 4470
Moenkhausia lepidura (Kner, 1858) IAvHP1509, 4219, 4226, 4241, 4242, 4243, 4244, 4245, 4246, 4255,
4256, 4275, 4286, 4287, 4288, 4289, 4290, 4291, 4292 4392, 4463,
4464, 4465, 7576; ICNMHN; IMCN; MBUCV; MCNG; MHNLS;
Lasso et al., 2004
Moenkhausia megalops (Eigenmann, 1907) IAvHP 4265, 4266
Moenkhausia oligolepis (Günther, 1864) IAvHP 4277, 4433, 4461, 4482, 7619; ICNMHN; IMCN 486; MBUCV;
MCNG; MHNLS; Lasso et al., 2004
Moenkhausia sp. IAvHP 4263, 4267, 4393, 4394, 4395, 4396, 4397, 4405, 4407,
4409, 4421, 4422, 4425, 4426, 4428, 4429, 4437, 4440, 4441, 4442,
4445, 4451, 4454, 4773
Parapristella georgiae Géry, 1964 IAvHP 4229, 7578, 7579, 7616
Thayeria obliqua Eigenmann, 1908 IAvHP 4272, 4284, 4403, 4458, 7577
Thrissobrycon pectinifer Böehlke, 1953 IAvHP 7580, 7581
Triportheus auritus (Valenciennes, 1850) Lasso et al., 2004
Triportheus brachipomus (Valenciennes, 1850) Lasso et al., 2004
Triportheus venezuelensis Malabarba, 2004 Lasso et al., 2004
Agoniatinae
Agoniates halecinus Müller & Troschel, 1845 IAvHP 4493
Iguanodectinae
Iguanodectes geisleri Géry, 1970 ICNMHN; MBUCV; MCNG; Lasso et al., 2004
Iguanodectes spilurus (Günther, 1864) IAvHP 4254, 4376, 4377
Bryconinae
Brycon amazonicus (Spix & Agassiz, 1829) IAvHP 4490; IMCN 2824, 2834, 2840; MBUCV; MCNG;
Lasso et al., 2004
Brycon falcatus Müller & Troschel, 1844 IAvHP 1508, 4280, 4283, 4471, 4472, 4473, 4474, 4475, 4476,
4477, 4481, 4486, 4487, 4488, 4489
Brycon pesu Müller & Troschel, 1845 IAvHP 4412, 4413, 4221, 4278, 4414, 4478, 4479; ICNMHN;
IMCN 449; MBUCV; MCNG; MHNLS; Lasso et al., 2004
Brycon whitei Myers & Weitzman, 1960 ICNMHN; SU; Mojica, 1999
Serrasalminae
Colossoma macropomum (Cuvier 1818) ICNMHN
Myleus rubripinnis (Müller & Troschel, 1844) IAVHP 4089;IMCN 2823, 2827; ICNMHN; MHNLS; MBUCV;
MCNG; Lasso et al., 2004

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Maldonado Ocampo et al. Fishes of the Tomo river -121

Taxón / Taxon Colecciones y Referencias / Collections and references

Myleus schomburgkii (Jardine & Schomburk, 1841) IAvHP 1510; IMCN 2660, 2760, 2828; MBUCV; MCNG; MHNLS;
Lasso et al., 2004
Myleus setiger Müller & Troschel, 1844 IMCN 2863; MBUCV; MCNG; Lasso et al., 2004
Myleus torquatus (Kner, 1858) IAvHP 4085, 4086; IMCN 2826; MBUCV; MCNG; Lasso et al., 2004
Mylossoma aureum (Agassiz, 1829) IAvHP 4664
Mylossoma duriventre (Cuvier, 1818) IMCN 2761, 2861, 2862, 2864; ICNMHN; MBUCV; MCNG; MHNLS;
Lasso et al., 2004
Piaractus brachypomus (Cuvier 1818) ICNMHN
Pristobrycon calmoni (Steindachner, 1908) IAvHP 4663; MBUCV; MCNG; MHNLS; Lasso et al., 2004
Pristobrycon careospinus Fink & Machado-Allison, 1992 IAvHP 4082; IMCN 2865; ICNMHN; MBUCV; MCNG;
Lasso et al., 2004
Pristobrycon cf. striolatus (Steindachner, 1908) IAvHP 4083, 4155, 4156
Pygocentrus cariba (Humboldt & Valenciennes, 1821) IAvHP 4439, 4655, 4659, 4665; ICNMHN; IMCN; MBUCV; MCNG;
MHNLS; Lasso et al., 2004
**Pygopristis denticulata (Cuvier, 1819) IAvHP 4084
Serrasalmus manueli (Fernández-Yépez & Ramírez, 1967) IAvHP 4075, 4076, 4081; IMCN 2658, 2830, 2836, 2845; MBUCV;
MCNG; Lasso et al., 2004
Serrasalmus medinai Ramírez, 1965 IAvHP 4078
Serrasalmus rhombeus (Linnaeus, 1766) IAvHP 4077, 4157, 4158; ICNMHN; IMCN 2656, 2835, 2838;
MBUCV; MCNG; MHNLS; Lasso et al., 2004
Aphyocharacinae
Aphyocharax alburnus (Günther, 1869) IAvHP 4201, 4214, 4223, 4228, 4232, 4234, 4235, 4237, 4238,
4400, 4401, 4402, 4411, 4412, 4775
***Aphyocharax dentatus Eigenmann & Kennedy, 1903 IAvHP 4444
Characinae
Acestrocephalus ginesi Lasso & Taphorn, 2000 IAvHP 4092, 4093, 4793, 4794, 4795, 4796
Charax condei (Géry & Knöppel, 1976) IAvHP 4209, 4222
Charax gibbosus (Linnaeus, 1758) IAvHP 4187, 4188; ICNMHN; IMCN; MBUCV; MHNLS;
Lasso et al., 2004
Charax metae Eigenmann, 1922 IAvHP 4191, 4192, 4193
Gnathocharax steindachneri Fowler, 1913 IAvHP 7611
Heterocharax macrolepis Eigenmann, 1912 IAvH-P 4770, 4782; IMCN 2796; ICNMHN; MUBCV; MCNG; MHNLS;
Lasso et al., 2004
Hoplocharax goethei Géry, 1966 MBUCV; MCNG; Lasso et al., 2004
Lonchogenys ilisha Myers, 1927 IAvHP 4203, 4797
Phenacogaster megalostictus Eigenmann, 1909 IAvHP 7621
Roeboides affinis (Günther, 1864) IAvHP 4194
Tetragonopterinae
Tetragonopterus argenteus Cuvier, 1816 IAvHP 4200
Tetragonopterus chalceus Spix & Agassiz, 1829 IAvHP 4205, 4208, 4404, 4430, 4468, 4469; ICNMHN; IMCN;
MHNLS; MBUCV; MCNG; MHNLS; Lasso et al., 2004
Acestrorhynchidae
Acestrorhynchus falcatus (Bloch, 1794) ICNMHN; IMCN 2776; MBUCV; MCNG; MHNLS; Lasso et al., 2004
Acestrorhynchus falcirostris (Cuvier, 1819) IAvHP 4068, 4069, 4666; ICNMHN; IMCN; MBUCV; MCNG; MHNLS;
Lasso et al., 2004

Biota Colombiana 7 (1), 2006


122- Peces del río Tomo Maldonado Ocampo et al.

Taxón / Taxon Colecciones y Referencias / Collections and references

Acestrorhynchus grandoculis Menezes & Géry, 1983 IAvHP 4148


Acestrorhynchus microlepis (Schomburgk, 1841) IAvHP 4061, 4062, 4063, 4064, 4065, 4066, 4067, 4070,
4149, 4150, 4151
Acestrorhynchus minimus Menezes, 1969 IAvHP 4152, 4153
Cynodontidae
Cynodon gibbus Spix & Agassiz, 1829 MHNLS; MBUCV; MCNG; Lasso et al., 2004
Hydrolycus armatus (Jardine & Schomburgk, 1841) IAvHP 4072, 4672; MBUCV; MCNG; MHNLS; Lasso et al., 2004
Hydrolycus wallacei Toledo-Piza, Menezes & Santos, 1999 IAvHP 4668, 4669
Rhaphiodon vulpinus Spix & Agassiz, 1829 IAvHP 4671; IMCN 2809; ICNMHN; MBUCV; MCNG; MHNLS;
Lasso et al., 2004
Erythrinidae
Hoplerythrinus unitaeniatus (Agassiz, 1829) IAvHP 4102, 4103
Hoplias malabaricus (Bloch, 1794) IAvHP 4055, 4056, 4099, 4104; IMCN 570, 2812; ICNMHN;
Mojica, 1999; Maldonado-Ocampo, 2004; Lasso et al., 2004
Lebiasinidae
Copella metae (Eigenmann, 1914) ICNMHN; IMCN; MBUCV; MCNG; MHNLS; Mojica, 1999;
Maldonado-Ocampo, 2004; Lasso et al., 2004
Nannostomus eques Steindachner, 1876 IAvHP 4159, 4160, 4161, 4162; FMNH 94782, 94784
Nannostomus harrisoni (Eigenmann, 1909) IAvHP 4163, 4164
Nannostomus unifasciatus Steindachner, 1876 IAvHP 4165, 4166, 4167, 4168, 4169, 4170, 4171, 4172, 4173;
IMCN 518
Nannostomus sp. IAvHP 4174, 4175, 4176, 4177, 4178, 4179, 4180, 7595,
7596, 7623
Pyrrhulina lugubris Eigenmann, 1922 CAS; IAvHP 4181, 7594; ICNMHN; IMCN 428, 477; MBUCV; MCNG;
MHNLS; Mojica, 1999; Maldonado-Ocampo, 2004; Lasso et al., 2004
Ctenoluciidae
Boulengerella cuvieri (Agassiz, 1829) IAvHP 4661
Boulengerella lateristriga (Boulenger, 1895) IAvHP 4044, 4045, 4046, 4053, 4660
Boulengerella lucius (Cuvier, 1816) IAvHP 4047, 4071
Boulengerella maculata (Valenciennes, 1850) IAvHP 4042, 4043, 4052, 4657; IMCN 2799; ICNMHN; MHNLS;
MBUCV; MCGN; MHNLS; Mojica, 1999; Maldonado-Ocampo, 2004;
Lasso et al., 2004
Boulengerella xyrekes Vari, 1995 IAvHP 4050
Siluriformes
Cetopsidae
Helogenes marmoratus Günther, 1863 IAvHP 5633, 5692, 5693
Trichomycteridae
**Haemomaster venezuelae Myers, 1927 IAvHP 6981, 6982, 6983, 6986
Ochmacanthus alternus Myers, 1927 IAvHP 6984, 6985, 6987, 6988, 6989
Paracanthopoma sp. FMNH 94767
Callichthyidae
Megalechis picta (Müller & Troschel, 1848) IAvHP 5632
Loricariidae
Hypoptopomatinae
Hypoptopoma sp. IAvHP 5688
Oxyropsis acutirostra Miranda Ribeiro, 1951 IMCN 456

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Maldonado Ocampo et al. Fishes of the Tomo river -123

Taxón / Taxon Colecciones y Referencias / Collections and references

***Oxyropsis wrightiana Eigenmann & Eigenmann, 1889 IAvHP 5630


Paratocinclus eppleyi Scheafer & Provenzano, 1993 IAvHP 5631
Loricariinae
Limatulichthys griseus (Eigenmann, 1909) IAvHP 5679, 5680, 5683, 5684, 5685, 5686
Limatulichthys sp. FMNH 94769
Loricariichthys sp. MHLS
Rineloricaria sp. IAvHP 7002, 7003, 7004, 7005, 7006, 7007, 7008, 7009,
7010, 7011, 7012, 7013
Hypostominae
**Hypostomus maculatus-group IAvHP 5614
Hypostomus plecostomus (Linnaeus, 1758) ICNMHN
Hypostomus sp. IAvHP 5690
**Pterygoplichthys gibbiceps (Kner, 1854) IAvHP 5615
Ancistrinae
Ancistrus macrophthalmus (Pellegrin, 1912) IAvHP 5611, 5612, 5613, 5616, 5617
Ancistrus sp. IAvHP 6999, 7000, 7001
Dekeyseria scaphirhyncha (Kner, 1854) IAvHP 5618, 5619, 5620, 5621, 5622, 5623, 5624, 5625; MBUCV;
MCNG; MHNLS; Lasso et al., 2004
**Hemiancistrus guahiborum Werneke, Armbruster, Lujan IAvHP 5671, 5672, 5673, 5674, 5675
& Taphorn, 2005
Hemiancistrus orinoco (Isbrücker, Nijssen & Cala, 1988) ICNMHN
**Hypancistrus sp. IAvHP 5676, 5677, 5678, 5687, 5691, 7044
Peckoltia sabaji Armbruster, 2003 IAvHP 5689
Pseudolithoxus dumus (Armbruster & Provenzano, 2000) IAvHP 5626
Pseudolithoxus tigris (Armbruster & Provenzano, 2000) IAvHP 5627, 5628, 5629; MAC-PAY 01555
Pseudopimelodidae
Batrochoglanis sp. IAvHP 5699, 5700, 5701, 5702, 5703, 5704, 5705
Microglanis poecilus Eigenmann, 1912 FMNH 94780
Microglanis sp. IAvHP 5698
Heptapteridae
**Gladioglanis machadoi Ferrasi & Mago-Leccia, 1989 FMNH 94792
Goeldiella eques (Müller & Troschel, 1848) IMCN 585, 586; ICNMHN; MBUCV; MCNG; MHNLS;
Lasso et al., 2004
Imparfinis pristos Mees & Cala, 1989 IAvHP 5694, 6285; ICNMHN 1401; MBUCV; MHNLS;
Maldonado-Ocampo, 2004; Lasso et al., 2004
Leptorhamdia sp. IAvHP 6140, 6141
***Myoglanis sp. FMNH 94793
Phenacorhamdia sp. IAvHP 6142
Pimelodella sp. FMNH 94766
Rhamdia sp. IAvHP 5695
Pimelodidae
Brachyplatystoma filamentosum (Lichtenstein, 1819) ICNMHN; Maldonado-Ocampo, 2004
Brachyplatystoma juruense (Boulenger, 1898) ICNMHN; Maldonado-Ocampo, 2004

Biota Colombiana 7 (1), 2006


124- Peces del río Tomo Maldonado Ocampo et al.

Taxón / Taxon Colecciones y Referencias / Collections and references

Callophysus macropterus (Lichtenstein, 1819) Maldonado-Ocampo, 2004


Hemisorubim platyrhynchos (Valenciennes, 1840) IAvHP 4654; ICNMHN; IMCN 2664, 2829; MBUCV; MCNG; MHNLS;
Lasso et al., 2004
Leiarius marmoratus (Gill, 1870) IMCN 583
Phractocephalus hemioliopterus (Bloch & Schneider, 1801) ICNMHN; IMCN 2669, 2759, 2842; MBUCV; MCNG; MHNLS;
Lasso et al., 2004
Pimelodus blochii-group IAvHP 5636
Pimelodus ornatus Kner, 1858 IAvHP 5697; IMCN 499
Pinirampus pirinampu (Spix & Agassiz, 1829) ICNMHN; IMCN 2668, 2848; MBUCVB; MCNG; MHNLS;
Lasso et al., 2004
Platynematichthys notatus (Jardine, 1841) Maldonado-Ocampo, 2004
Pseudoplatystoma fasciatum (Linnaeus, 1766) IAvHP 4653, 5639
Pseudoplatystoma tigrinum (Valenciennes, 1840) MBUCV; MHNLS; Lasso et al., 2004
Sorubim lima (Bloch & Schneider, 1801) IAvHP 4650
Sorubimichthys planiceps (Spix & Agassiz, 1829) Maldonado-Ocampo, 2004
Zungaro zungaro (Humboldt, 1821) IMCN 2853; MBUCV; MCNG; MHNLS; Lasso et al., 2004
Doradidae
***Acanthodoras spinosissimus Eigenmann & Eigenmann, 1888 IAvHP 5706, 5707, 5708
Amblydoras bolivariensis (Fernández-Yépez, 1968) IAvHP 5638, 7015
**Leptodoras praelongus (Myers & Weitzman, 1956) IAvHP 5709, 7654, 7655
Oxydoras niger (Valenciennes, 1821) IMCN 2665; ICNMHN; MBUCV; MHNLS; Lasso et al., 2004
Oxydoras sifontesi Fernández-Yépez, 1968 IMCN 2844; MBUCV; MCNG; Lasso et al., 2004
Platydoras costatus (Linnaeus, 1758) IAvHP 5637, 5710, 5711, 5712, 5728
Scorpiodoras heckelii (Kner, 1855) IMCN 569
Auchenipteridae
Ageneiosus inermis (Linnaeus, 1766) IMCN 2850
Auchenipterichthys longimanus (Günther, 1864) IAvHP 5713
Tatia aulopigya (Kner, 1858) IAvHP 5634
Tatia sp. IAvHP 5725, 5726, 5727
Tetranematichthys wallacei Vari & Ferraris, 2006 IAvHP 5714, 5715, 5716, 5717
Trachelyopterichthys anduzei Ferraris & Fernández, 1987 IAvHP 5718, 5719, 5720, 5721
Trachelyopterichthys taeniatus (Kner, 1858) IAvHP 5722, 5723
Gymnotiformes
Gymnotidae
Electrophorus electricus (Linnaeus, 1766) ICNMHN 648; MHNLS; MBUCV; MCGN; Mojica, 1999;
Maldonado-Ocampo, 2004; Lasso et al., 2004
Gymnotus pedanopterus Mago-Leccia, 1994 IAvHP 7626
Sternopygidae
Eigenmannia humboldtii (Steindachner, 1878) IMCN 417, 418, 420; MBUCV; MCNG; MHNLS;
Maldonado-Ocampo, 2004; Lasso et al., 2004
Eigenmannia virescens (Valenciennes, 1842) IAvHP 7631, 7632, 7633, 7634, 7635, 7636 ; ICNMHN; IMCN 416,
419; MBUCV; MCNG; MHNLS; Maldonado-Ocampo, 2004;
Lasso et al., 2004
Sternopygus astrabes Mago-Leccia, 1994 IAvHP 3693, 7637, 7638

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Maldonado Ocampo et al. Fishes of the Tomo river -125

Taxón / Taxon Colecciones y Referencias / Collections and references

Sternopygus macrurus (Bloch & Schneider, 1801) IAvHP 7639


Rhamphichthyidae
Gymnorhamphichthys rondoni (Miranda Ribeiro, 1920) IAvHP 5640, 5641, 5643, 5644, 5645
Hypopomidae
Brachyhypopomus brevirostris (Steindachner, 1868) IAvHP 7646; ICNMHN; Mojica, 1999
Brachyhypopomus sp. IAvHP 5930, 5931
Hypopygus lepturus Hoedeman, 1962 FMNH 94778, 94794
Microsternarchus bilineatus Fernández-Yépez, 1968 IAvHP 7647, 7648
Steatogenys duidae (La Monte, 1929) IAvHP 5932
Steatogenys elegans (Steindachner, 1880) IAvHP 7649, 7650, 7651, 7652
Apteronotidae
Apteronotus sp. IAvHP 7653
Beloniformes
Belonidae
Belonion dibranchodon Collette, 1966 IAvHP 4745
Potamorrhaphis guianensis (Jardine, 1843) IMCN; MBUCV; MCNG; MHNLS; Lasso et al., 2004
Potamorrhaphis petersi Collette, 1974 IAvHP 4746, 4747, 4748, 4749, 4750, 4751; FMNH 94765; ICNMHN;
MBUCV; MCNG; MHNLS; Mojica, 1999; Maldonado-Ocampo, 2004;
Lasso et al., 2004
Synbranchiformes
Synbranchidae
Synbranchus marmoratus Bloch, 1795 ICNMHN; FMNH 94786, 94787; MBUCV; MHNLS; Lasso et al., 2004
Perciformes
Sciaenidae
Plagioscion squamosissimus (Heckel, 1840) IAvHP 4752; ICNMHN; IMCN 2670, 2846; MBUCV; MCNG; MHNLS;
Lasso et al., 2004
Cichlidae
Acaronia vultuosa Kullander, 1989 IAvHP 4498, 4499, 4561; ICNMHN; MBUCV; MCNG; MHNLS;
Lasso et al., 2004
Aequidens diadema (Heckel, 1840) IAvHP 4496, 4497, 4592, 4593, 4594; ICNMHN; IMCN; MBUCV;
MCNG; MHNLS; NRM; Mojica, 1999; Maldonado-Ocampo, 2004;
Lasso et al., 2004
Aequidens tetramerus (Heckel, 1840) ICNMHN; MBUCV; MCNG; MHNLS; Lasso et al., 2004
Apistogramma iniridae Kullander, 1979 IAvHP 4538, 4539, 4540, 4541, 4542, 4543, 4544, 4545, 4546
Apistogramma viejita Kullander, 1979 ICNMHN; MBUCV; MCNG; NRM; Maldonado-Ocampo, 2004;
Lasso et al., 2004
Apistogramma sp. FMNH 94785
Biotodoma wavrini (Gosse, 1963) IAvHP 4494, 4495, 4501, 4502, 4503, 4504, 4505, 4506, 4507,
4508, 4509, 4510, 4511, 4512, 4513; ICNMHN; MHNLS; MBUCV;
MCNG; Lasso et al., 2004
Cichla intermedia Machado-Allison, 1971 IAvHP 3156, 4690; Maldonado-Ocampo, 2004
Cichla cf. monoculus Spix & Agassiz, 1831 IAvHP 4581
Cichla orinocensis Humboldt, 1821 IMCN 2779, 2851; MBUCV; MCNG; MHNLS; Lasso et al., 2004
Cichla temensis Humboldt, 1821 IAvHP 4577, 4578, 4579, 4580, 4586, 4587, 4688, 4689; ICNMHN;
MBUCV; MCNG; MHNLS; Mojica, 1999; Maldonado-Ocampo, 2004;
Lasso et al., 2004

Biota Colombiana 7 (1), 2006


126- Peces del río Tomo Maldonado Ocampo et al.

Taxón / Taxon Colecciones y Referencias / Collections and references

Cichlasoma orinocense Kullander, 1983 IMCN 2789, 2798; MBUCV; MCNG; MHNLS
Crenicichla alta Eigenmann, 1912 IMCN 2780, 2790, 2791
Crenicichla johanna Heckel, 1840 IAvHP 4685, 4686
Crenicichla lenticulata Heckel, 1840 IAvHP 4574, 4575, 4576
Crenicichla lugubris Heckel, 1840 ICNMHN; Mojica, 1999; Maldonado-Ocampo, 2004
Crenicichla saxatilis (Linnaeus, 1758) ICNMHN; MBUCV; MCNG; MHNLS; Maldonado-Ocampo, 2004;
Lasso et al., 2004
Crenicichla wallacii Regan, 1905 IAvHP 4562, 4563, 4564, 4565, 4566, 4567, 4568, 4569, 4570,
4571, 4572, 4573, 4585
Crenicichla sp1. IAvHP 640
Crenicichla sp2. FMNH 94788
Dicrossus filamentosus (Ladiges, 1958) IAvHP 4548, 4549, 4550, 4551, 4552, 4553, 4554, 4555, 4556,
4557; MBUCV MCNG; MHNLS; Lasso et al., 2004
Geophagus dicrozoster López-Fernández & Taphorn, 2004 IAvHP 4588
Geophagus taeniopareius Kullander & Royero, 1992 IMCN 2787; MBUCV; MCNG; MHNLS; Lasso et al., 2004
Heros severus Heckel, 1840 IAvHP 4522, 4582, 4583, 4584
Hoplarchus psittacus (Heckel, 1840) IAvHP 4595
Laetacara sp. IAvHP 4560; MBUCV; MCNG; MHNLS
*Mesonauta festivus (Heckel, 1840) ICNMHN
Mesonauta insignis (Heckel, 1840) IAvHP 4514, 4515, 4516, 4517; ICNMHN; MBUCV; MCNG; MHNLS;
Mojica, 1999; Maldonado-Ocampo, 2004; Lasso et al., 2004
Pterophylum altum Pellegrin, 1903 IMCN 518
Satanoperca daemon (Heckel, 1840) IAvHP 4500, 4518, 4519, 4520, 4521, 4590, 4591, ICNMHN;
Mojica, 1999
Satanoperca mapiritensis (Fernández-Yépez 1950) MHNLS
Satanoperca sp. IAvHP 4523, 4524, 4525, 4526, 4529, 4531, 4532, 4534,
4535, 4536, 4537
Gobiidae
Microphilypnus amazonicus Myers, 1927 IAvHP 7563, 7564, 7624, 7625
Pleuronectiformes
Achiridae
Achirus novoae Cervigón, 1982 IAvHP 4419, 4420
Hypoclinemus mentales (Günther 1862) MHNLS

Agradecimientos / Acknowledgments
Al proyecto «Biodiversidad y Desarrollo en Ecoregiones Estratégicas de Colombia: Orinoquia», a través del cual se desarrolló
la caracterización biológica en el PNN Tuparro por parte del grupo GEMA del Instituto Humboldt. Mariana Gonzales por todo
el apoyo en la fase campo y laboratorio. Al grupo GEMA por el apoyo en campo. El apoyo logistico en el trabajo de campo
de 1988 y 1989 de los funcionarios del INDERENA vinculados en esos años. A la Fuerza Aérea Colombiana en la base
Marandúa, Universidad de los Llanos y COLCIENCIAS por la cofinanciacion. A las biologas Justa Fernandez, Sandra
Cuellar y Lucila Perez que participaron en la colecta de muestras. A Hernan Duque Henao (q.e.p.d.) y German Parra por todo
su apoyo logistico desde Inciva. A Mary Lou Higgins por todo su respaldo desde WWF en el reconocimiento de la
biodiversidad acuática de la cuenca Orinoco. Paulo Buckup y Carlos DoNascimiento colaboraron en la determinación del
material de Crenuchidae y Trichomycteridae respectivamente.

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Maldonado Ocampo et al. Fishes of the Tomo river -127

We would like to thank the «Biodiversity and Development of Strategic Eco-regions of Colombia: Orinoco» project,
through which a biological characterization of the Tuparro National Park was carried out by the GEMA group of the
Humboldt Institute. Mariana Gonzales provided support for both field and lab work. The GEMA group gave field support.
Logistic support was provided by INDERENA in 1988 and 1989. The Colombian Air Force at Marandua Base, The
University of the Llanos, and Colciencias provided financial resources. We would also like to thank biologists Justa
Fernández, Sandra Cuellar and Lucila Perez who helped with field collections, and Hernan Duque Henao (r.i.p.) and
German Parra for logistic support through INCIVA. We are grateful to Mary Lou Higgins for her support through WWF in
promoting the recognition of aquatic biodiversity of the Orinoco River Basin. And finally we want to thank Paulo Buckup
and Carlos DoNascimiento who collaborated with the identification of Crenuchidae and Trichomycteridae, respectively.

Literatura Citada / Literature Cited


Bogotá-Gregory J.D. y Maldonado-Ocampo J.A. (2005) La Lasso C., Mojica J.I., Usma J.S., Maldonado J.,
colección de peces del Instituto de Investigación DoNascimiento C., Taphorn D., Provenzano F.,
de Recursos Biológicos Alexander von Humboldt. Lasso-Alcalá Ó., Galvis G., Vásquez L., Lugo M.,
Nuevos registros y representatividad. Parte I: Machado-Allison A., Royero R., Suárez C. y Ortega-
Orinoquia. Dahlia 8: 29-37. Lara A. (2004) Peces de la Cuenca del Río Orinoco.
Cala P. (1977) Los peces de la Orinoquía colombiana: Lista Parte I: Lista de especies y distribución por
preliminar anotada. Acta Zoo.l Col. (24):1-24. subcuencas. Biota Colombiana 5 (2): 95 - 158.
Cala P. (1991a) Nuevos registros de peces para la Orinoquia Maldonado-Ocampo J. A. (2004) Peces de la Orinoquia
Colombiana: I. Los Rajiformes, Clupeiformes, Colombiana: una aproximación a su estado actual
Characiformes, y Gymnotiformes. Revista Unellez de conocimiento. pp. 303 – 368. En: Diazgranados
Cienc. y Tecnol. 4 (1-2):89-99. y Trujillo (eds), Fauna Acuática en la Orinoquia
Cala P. (1991b) Nuevos registros de peces para la Orinoquia Colombiana. Instituto de estudios Ambientales para
Colombiana: II. Los Siluriformes, Atheriniformes, el Desarrollo; Departamento de Ecología y
Perciformes, y Pleuronectiformes. Revista Unellez Territorio. Pontificia Universidad Javeriana.
Cienc y Tecnol 4 (1-2):100-112. Mojica J. I. (1999) Lista preliminar de las especies de peces
Froese R. & D. Pauly Editors (2006) FishBase World Wide dulceacuícolas de Colombia. Rev. Acad. Colomb.
Web electronic publication Cienc., Volúmen XXIII: 547-566. Suplemento
www.fishbase.org, version (03/2006). especial.
Instituto Geográfico Agustín Codazzi –IGAC- (1999) Reis R. E., S. O. Kullander, C. J. Ferraris, Jr. (Organizadores)
Paisajes Fisiográficos de Orinoquia – Amazonia (2003) Check list of the freshwater fishes of South
(ORAM) Colombia. Análisis Geográficos Nos. 27 and Central America. EDIPUCRS, Porto Alegre,
– 28. Bogotá, D.C., Colombia. Brasil. 742 pp.

Osteoglossum ferreirai
Recibido: 02/03/06
Aceptado: 23/06/06

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Biota Colombiana 7 (1) 129 142, 2006

Peces de la cuenca del río Ranchería, La Guajira,


Colombia
José Iván Mojica1, Claudia Castellanos1, Paula Sánchez-Duarte1, Carlos Díaz2

1
Instituto de Ciencias Naturales, Universidad Nacional de Colombia. jimojicac@unal.edu.co; castellcc@yahoo.com;
paulapalito@yahoo.com
2
INGETEC S. A. Ingenieros Consultores, Bogotá, Colombia. cdiaz@ingetec.com.co

Palabras Clave: Peces, Diversidad, Río Ranchería, La Guajira, Colombia.

Introducción La ictiofauna de la cuenca esta compuesta en su mayoría


por especies dulceacuícolas primarias y unas cuantas de
L a región de La Guajira se localiza en el extremo
norte de Colombia. Es una de las zonas más desérticas del
origen marino que remontan el río. Mojica (1999), registró
para la cuenca del río Ranchería un total de 50 especies
país y en ella la cuenca del río Ranchería, con una superficie dulceacuícolas primarias, todas ellas compartidas con las
de 4,070 km² de extensión, es el único drenaje importante cuencas vecinas del Magdalena o del Catatumbo. Aunque
(Marín 1992). El río Ranchería nace en el flanco este de la la cuenca no sostiene pesquerías comerciales importantes,
Sierra Nevada de Santa Marta, en el páramo de Chirigua a algunas especies tanto dulceacuícolas como marinas son
una altitud de 3,875 m.s.n.m. y luego de un recorrido aprovechadas para el consumo local, especialmente las que
crecen a tallas mayores de los 20 cm (Prochilodus
aproximado de 248 km desemboca al mar Caribe en
reticulatus, Ichthyoelephas longirostris, Salminus affinis,
inmediaciones de Riohacha (INGETEC 2005) (Figura 1). Sus
Mugil curema y Centropomus spp.) (INGETEC 2005).
aguas provienen casi exclusivamente de las escorrentías
de la Sierra Nevada de Santa Marta, aunque en su cuenca La presente lista se elaboró con base en la revisión del
baja recibe los aportes estacionales de arroyos menores material depositado en la colección ictiológica del Instituto
provenientes de la Serranía de Perijá, que sólo llevan agua de Ciencias Naturales de la Universidad Nacional de
durante los meses más lluviosos del año. El río Ranchería Colombia (ICN-MHN), proveniente de muestreos realizados
en su curso bajo pierde parte de su caudal debido a las para CARBOCOL / INTERCOR por INTEGRAL (1982), para
infiltraciones en el lecho por la porosidad de los suelos, a la CARBONES DEL CERREJÓN por INGETEC S. A. (2005) y
alta evaporación por las condiciones de la aridez regional y para INCODER por Unión Temporal Guajira -
a las derivaciones de agua a través de numerosos canales y CORPOBIÓTICA- (2003). Los muestreos realizados por
acequias para consumo humano y actividades INGETEC y CORPOBIÓTICA abarcaron colectas en 31
agropecuarias. Su caudal medio anual en Cuestecitas es de diferentes localidades de la cuenca, distribuidas a lo largo
14 m2/s, y el rendimiento hídrico total de la cuenca es 5,89 l/ del río en un tramo de aproximadamente 230 km, entre el
km2 (Marín 1992), uno de los más bajos del país. En general corregimiento de Marocaso a 460 m.s.n.m. y la ciudad de
la cuenca media y baja del río Ranchería es deficitaria en Riohacha, en su desembocadura al mar (Figura 2, Cuadro 1).
agua y sólo durante los meses más lluviosos del año el río En total se examinaron 10,765 individuos correspondientes
logra verter su caudal al mar. a 814 lotes catalogados en la colección.

Biota Colombiana 7 (1), 2006


130- Peces del río Ranchería Mojica et al.

Ranchería River Basin Fish, La Guajira, Colombia


José Iván Mojica, Claudia Castellanos, Paula Sánchez-Duarte, Carlos Díaz

Key Words: Fish, Diversity, Ranchería River, La Guajira, Colombia.

Introducción

T he La Guajira region is located in the north of


Colombia. It is one of the most arid parts of the country
of those species also can be found in the surrounding
Magdalena or Catatumbo basins. Although the basin does
and the Ranchería River basin, with a surface extension of not support important commercial fisheries, some marine
4.070 km², is the only important drainage there. (Marín and freshwater species are used for local consumption,
1992). The Ranchería River is born in the Chirigua especially those species that are longer than 20 cm
moorland, with an altitude of 3.875 meters above sea level (Prochilodus reticulatus, Ichthyoele phas longirostris,
and a trajectory of approximately 248 km, on the eastern Salminus affinis, Mugil curema y Centropomus spp.)
flank of the Sierra Nevada de Santa Marta mountain chain. (INGETEC 2005).
It flows into the Caribbean Sea in Riohacha (INGETEC
2005) (Figure 1). Its water comes almost exclusively from The following list is based on the review of material
the torrents of the Sierra Nevada de Santa Marta, but it is deposited in the ichthyologic collection of the Instituto de
fed in its lower basin by minor streams that come from the Ciencias Naturales - Universidad Nacional de Colombia
Serranía del Perijá. These streams carry water only during (ICN-MHN). The collection consists of samples taken for
the rainiest months. The Ranchería River in its lower CARBOCOL / INTERCOR by INTEGRAL (1982), for
course has a lower water level because of the porousness CARBONES DEL CERREJÓN by INGETEC S. A. (2005),
of the soil on the river’s bottom which leads to percolation; and for INCODER by Unión Temporal Guajira -
the high levels of evaporation related to the region’s CORPOBIÓTICA- (2003). The samples taken by INGETEC
dryness, and the outflow of water through numerous and CORPOBIÓTICA include material from 31 different
canals and irrigation ditches used for human consumption locations of the basin. They were taken along 230 km of
and farming activities. Its median water level in the river’s course, between the town of Marocaso at 460
Cuestecitas is 14 m2/s, and the total drainage efficiency of msnm and the city of Riohacha, where the river flows into
the basin is 5, 89 l/km2 (Marín 1992), one of the lowest in the sea (Figure 2, Box 1). 10.765 individuals were studied.
the country. In general, the medium and lower basin of the They correspond to 814 lots classified in the collection.
Ranchería River is water poor: Only
during the rainiest months can the
river flow to the sea. .

The ichthyofauna of the basin


consists mainly of primary
freshwater species as well as some
marine species present in the river.
Mojica (1999) registered a total of
50 primary freshwater species for
the Ranchería River basin. Mostly

Figura 1. Mapa de localización de la cuenca del


río Ranchería / Figure 1. Location map of the
Ranchería River Basin.

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Mojica et al. Ranchería river basin Fish -131

Figura 2. Localización de las estaciones de colecta / Figure 2. Location of the sampling stations.

Cuadro 1. Listado de las estaciones de colecta de los peces del río Ranchería, en orden descendente en el gradiente
altitudinal.

Box 1. List of fish sampling stations on the Ranchería River, following the altitudinal gradient in descending
order.

Localidad / Locality Altitud (msnm) Coordenadas / Coordenates Distancia al mar (Km)


/ Altitude (msnm) Este / East Norte / North / Distance to the sea

Marocaso 450 1 105 500 1 707 000 206


Caracolí 440 1 111 648 1 703 098 198
Antes de la Virgen 415 1 113 710 1 700 423 194
La Virgen 400 1 115 152 1 699 168 191
El Cercado 330 1 119 000 1 697 800 187
Bocatoma acueducto de Fonseca 290 1 121 892 1 699 094 184
Chorrera 260 1 123 484 1 699 903 182
El Silencio 228 1 129 694 1 699 106 177
Distracción 205 1 131 930 1 697 626 174

Biota Colombiana 7 (1), 2006


132- Peces del río Ranchería Mojica et al.

Localidad / Locality Altitud (msnm) Coordenadas / Coordenates Distancia al mar (Km)


/ Altitude (msnm) Este / East Norte / North / Distance to the sea

Fonseca 160 1 134 519 1 697 611 169


Puente Guajiro 150 1 140 580 1 701 673 158
La Quebrada 140 1 142 303 1 704 251 152
Río Palomino 135 1 143 173 1 706 186 149
Doña Raque - Cerrejón 130 1 149 456 1 712 238 145
Oreganal - Cerrejón 132 1 145 059 1 707 716 131
Garita 9.9 - Cerrejón 106 1 150 795 1 714 293 126
Arroyo Cerrejón 110 1 153 715 1 714 572 125
Bocatoma Sur - Cerrejón 105 1 153 878 1 716 420 118
Bocatoma Norte - Cerrejón 103 1 158 137 1 720 857 108
La Batea - Cerrejón 100 1 159 655 1 723 081 104
Arroyo Tabaco - Cerrejón 102 1 161 958 1 721 559 104
Bocatoma El Puy - Cerrejón 95 1 163 051 1 724 545 98
Cuestecitas 90 1 168 440 1 729 227 87
Pinsky 50 1 159 522 1 746 205 58
Aremasahin 14 1 148 300 1 762 300 30
Quebrada de Moreno 13 1 132 500 1 764 500 10
Después confluencia Qda de Moreno 13 1 132 000 1 765 500 9
Laguna Pancho 13 1 130 900 1 768 000 4
Riito 0 1 129 355 1 786 336 2
Cangrejito 0 1 130 447 1 769 502 2
Laguna Buenavista 0 1 132 500 1 772 900 1

El 36% de las especies pertenece al Orden Characiformes, el 25% a Perciformes, 19% a Siluriformes, 4% a Gymnotiformes y
el 15% restante a Elopiformes, Cyprinodontiformes, Syngnathiformes, Synbranchiformes, Pleuronectiformes, Clupeiformes
y Atheriniformes, cada uno con una sola especie (Cuadro 2).

Of the species found, 36%s belong to Characiformes, 25% Perciformes, 19% Siluriformes, 4% Gymnotiformes, and the
other 15% Elopiform. There is only one species each of Cyprinodontiformes, Syngnathiformes, Synbranchiformes,
Pleuronectiformes, Clupeiformes, and Atheriniformes. (Box 2).

Cuadro 2. Ordenes taxonómicos de los peces de la cuenca del río Ranchería. Los órdenes se presentan en orden
filogenético, de acuerdo con la clasificación de Reis et al. (2003).

Box 2. Taxonomic orders of the Ranchería River basin fish presented according to the classification made by Reis
et al. (2003).

Orden / Order Especies / Species Porcentaje / Percentage

Elopiformes 2 3,0
Clupeiformes 1 1,5
Characiformes 24 35,8
Siluriformes 13 19,4

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Mojica et al. Ranchería river basin Fish -133

Orden / Order Especies / Species Porcentaje / Percentage

Gymnotiformes 3 4,5
Cyprinodontiformes 2 3,0
Atheriniformes 1 1,5
Syngnathiformes 1 1,5
Synbranchiformes 1 1,5
Perciformes 17 25,4
Pleuronectiformes 2 3,0
Total 67 100,0

Las familias más importantes en términos del número de especies son, en orden descendente, Characidae con el 18%,
Loricariidae y Cichlidae con 7%, Carangidae y Gerreidae con 4%, Anostomidae, Parodontidae, Prochilodontidae, Heptapteridae
y Sternopygidae con 3%. El 43% restante estuvo representado por familias con una sola especie (Cuadro 3).

The most important families with respect to the number of species are in descending order: Characidae with 18%;
Loricariidae and Cichlidae with 7%; Carangidae and Gerreidae with 4%; and Anostomidae, Parodontidae,
Prochilodontidae, Heptapteridae, and Sternopygidae with 3%. The other 43% is represented by families with only one
species (Box 3).

Cuadro 3. Número de especies por familias de los peces de la cuenca del río Ranchería. Las familias se presentan en
orden descendiente por número de especies.

Box 3. Number of species by families in the Ranchería River basin. The families are presented in descending order
by number of species.

Orden / Order Especies / Species Porcentaje / Percentage

Characidae 12 17,9
Loricariidae 5 7,5
Cichlidae 5 7,5
Heptapteridae 3 4,5
Carangidae 3 4,5
Gerreidae 3 4,5
Anostomidae 2 3,0
Parodontidae 2 3,0
Prochilodontidae 2 3,0
Sternopygidae 2 3,0
Familias restantes con una sola especie 28 41,8
Total 67 100,0

Para la presentación del listado taxonómico se adopta la clasificación propuesta por Reis et al. (2003) para órdenes y familias,
y dentro de estas se presentan las especies en orden alfabético. Se señalan además los nombres comunes conocidos en la
región, junto con los números de colección ICN-MHN.

Biota Colombiana 7 (1), 2006


134- Peces del río Ranchería Mojica et al.

The classification proposed by Reis et. al. (2003) is adopted for the presentation of the taxonomic list. This is for orders
and families, with species presented in alphabetical order. The common names used in the region are also included along
with collection numbers ICN-MHN.

Listado Taxonómico / Taxonomic List


Listado taxonómico de las especies de peces de la cuenca media y baja del río Ranchería. Ordenes y familias ordenadas
filogenéticamente según clasificación de Reis et al. (2003), y especies dentro de cada familia ordenadas alfabéticamente.
Se registra un total de 67 especies para la cuenca del río Ranchería, 49 de ellas dulceacuícolas, 17 de origen marino que
penetran a las aguas dulces y una exótica introducida, agrupadas en 11 órdenes y 38 familias (Cuadro 2). Con esta información
se actualiza el listado taxonómico registrado por Mojica (1999) y se aumenta en un 33% el número de especies conocidas para
la cuenca.

Taxonomic list of the fish species in the middle and lower basin of the Ranchería River. Orders and families are presented
according to the classification made by Reis et al. (2003). The species within each family are ordered alphabetically.
A total of 67 species are registered for the Ranchería River basin, grouped in 11 orders and 38 families (Box 2). Forty-nine
of those species are freshwater fish, 17 come from the ocean but enter freshwater, and there is also a very exotic one. This
information updates the taxonomic list registered by Mojica (1999) and increases the number of species known for the
basin by 33%.

Orden Nombre común Tipo de especie Número de catálogo ICN-MHN


/ Order / Common name / Type of species / Catalog number ICN-MHN

ELOPIFORMES
Elopidae
Elops saurus Linnaeus 1766 Macabí Marina 10901, 10995
Megalopidae
Megalops atlanticus Valenciennes 1847 Sábalo Marina 8715, 10892, 11687
CLUPEIFORMES
Engraulidae
Anchoa sp. Marina 10904, 11590, 11669
CHARACIFORMES
Erythrinidae
Hoplias malabaricus (Bloch 1794) Guabino Dulceacuícola 6775, 6815, 8876, 8904, 9654, 9774,
9822, 9828, 10843
Ctenoluciidae
Ctenolucius hujeta (Valenciennes 1850) Aguja, Agujeta, Agujón Dulceacuícola 6788, 6823, 8701, 8734, 8776, 8857,
8905, 9642, 9820, 9824, 11579, 11588
Crenuchidae
Characidium chupa Schultz 1944 Dulceacuícola 800, 801, 11600
Lebiasinidae
Piabucina erythrinoides Valenciennes 1849 Dulceacuícola 820
Anostomidae
Leporinus muyscorum Steindachner 1901 Comelón Dulceacuícola 8710, 8805
Leporinus striatus Kner 1858 Arrayado, Rayado Dulceacuícola 6812, 8697, 8739, 8884, 9628, 9668,
9762, 9788, 9805 , 11635, 11670

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Mojica et al. Ranchería river basin Fish -135

Orden Nombre común Tipo de especie Número de catálogo ICN-MHN


/ Order / Common name / Type of species / Catalog number ICN-MHN

Parodontidae
Parodon suborbitalis Valenciennes 1850 Robalito Dulceacuícola 6810, 8746, 8873, 8886, 9650, 9672,
9688, 9722, 9818 , 11602
Saccodon dariensis (Meek y Hildebrand 1913) Robalito Dulceacuícola 6793, 11604
Curimatidae
Cyphocharax magdalenae (Steindachner 1878) Ronquito Dulceacuícola 6791, 6797, 8777, 8908, 9662, 9766,
9796, 9826, , 11581, 11657
Prochilodontidae
Ichthyoelephas longirostris (Steindachner 1879) Besote Dulceacuícola 6818, 6819, 8859, 9663, 9804, 11597
Prochilodus reticulatus Valenciennes 1850 Bocachico Dulceacuícola 6817, 8759, 8804, 8874, 9612, 9660,
9683, 9731, 9841, 11624, 11661, 11685
Gasteropelecidae
Gasteropelecus maculatus Steindachner 1879 Pechona Dulceacuícola 6787, 8765, 9569, 9834, 11679
Characidae
Astyanax cf. caucanus (Steindachner 1879) Sardina, Panchita Dulceacuícola 6784, 6803, 8880, 9676, 9695, 9765,
9821, 11570, 11677
Astyanax fasciatus (Cuvier 1819) Sardina cola roja Dulceacuícola 6811, 9755, 9778, 9803, 9806, 9833,
11577, 11660, 11686
Brycon moorei Steindachner 1878 Lisa Dulceacuícola 6820, 11662
Creagrutops maracaiboensis Schultz 1944 Sardinita Dulceacuícola 1022, 6796, 10771, 10796, 10812,
10817, 10873
Creagrutus affinis Steindachner 1880 Sardinita Dulceacuícola 6778, 6800, 8694, 8867, 8881, 9570,
9629, 9789, 11576, 11665
Gephyrocharax melanocheir Eigenmann 1912 Sardinita Dulceacuícola 6777, 6830, 8688, 8766, 8866, 8902,
9574, 9666, 9719, 11575, 11682
Hemibrycon jabonero Schultz 1944 Sardinita Dulceacuícola 6781, 6835, 8789, 8878, 9679, 9694,
9782, 9809 , 11574, 11688
Hyphessobrycon inconstans (Eigenmann y Ogle 1907) Sardinita Dulceacuícola 6827, 6833, 8877, 8893, 9626, 9665
Nanocheirodon insignis (Steindachner 1880) Sardinita Dulceacuícola 799
Roeboides dayi (Steindachner 1878) Bentón, Transparente Dulceacuícola 6786, 6832, 8691, 8724, 8770, 8894,
9565, 9641, 9692, 9845 , 11572, 11683
Saccoderma melanostigma Schultz 1944 Sardinita Dulceacuícola 6782, 6834, 8687, 8721, 8767, 8791,
8895, 9572, 9627, 11573, 11672
Salminus affinis Steindachner 1880 Dorado Dulceacuícola 6822, 9814, 9827, 9838
SILURIFORMES
Ariidae
Cathorops spixii (Agassiz y Agassiz 1829) Bagre blanco, Quei Marina 10983, 10985, 10902, 11622
Auchenipteridae
Trachelyopterus insignis (Steindachner 1878) Cachito Dulceacuícola 6813, 9614, 9689, 10861, 10882, 11643
Heptapteridae
Cetopsorhamdia sp. Bobito Dulceacuícola 8255, 8693, 8717, 9533
Pimelodella sp. Hinca-Hinca Dulceacuícola 8250, 8251, 8477, 8736, 9532, 9536,
9564, 9598, 9599, 9600, 11609, 11675

Biota Colombiana 7 (1), 2006


136- Peces del río Ranchería Mojica et al.

Orden Nombre común Tipo de especie Número de catálogo ICN-MHN


/ Order / Common name / Type of species / Catalog number ICN-MHN

Rhamdia quelen (Quoy y Gaimard 1824) Doncella Dulceacuícola 6806, 8252, 8733, 8755, 8900, 9735,
9757, 10929, 11617, 11664
Pseudopimelodidae
Pseudopimelodus bufonis (Valenciennes 1840) Bagre sapo Dulceacuícola 798
Trichomycteridae
Trichomycterus sp. Dulceacuícola 8782, 9793, 9798
Callichthyidae
Hoplosternum magdalenae Eigenmann 1913 Dulceacuícola 795
Loricariidae
Cochliodon hondae (Regan 1912) Coroncoro, Cucho Dulceacuícola 6808, 8702, 8806, 8903, 9568, 9635,
9704, 9785, 9800, 9829, 11578, 11656
Cordylancistrus sp. Roncho, Guacarote Dulceacuícola 9631, 9677, 9754, 9775, 9779, 9795,
9807, 9812, 9817, 10825, 11601, 11629
Lasiancistrus caucanus Eigenmann 1912 Guacarote Dulceacuícola 6795, 6807, 8784, 8808, 8875, 9630,
9700, 9777, 9819, 11567, 11676
Rineloricaria magdalenae (Steindachner 1879) Puyaculo, Raspacanoa Dulceacuícola 6779, 6798, 8787, 8802, 9571, 9671,
9701, 9799, 11640
Sturisoma aureum (Steindachner 1900) Puyaculo, Palito Dulceacuícola 6785, 6809, 8704, 8888, 9637, 9721,
9842, 10820, 10841, 11571, 11652
GYMNOTIFORMES
Sternopygidae
Eigenmannia virescens (Valenciennes 1842) Pez ratón Dulceacuícola 6790, 8745, 8887, 9684, 9691
Sternopygus pejeraton Schultz 1949 Pez ratón Dulceacuícola 6801, 6814, 8738, 8879, 9670, 10893,
11599
Apteronotidae
Apteronotus eschmeyeri Santana, Pez ratón Dulceacuícola 821, 6824, 9669
Maldonado-Ocampo, Severi y Mendes, 2004
CYPRINODONTIFORMES
Poeciliidae
Poecilia caucana (Steindachner 1880) Piponcita Dulceacuícola 6776, 6836, 8690, 8718, 8752, 8811,
8897, 9573, 9633, 9687, 11585, 11613
Rivulidae
Rachovia brevis (Regan 1912) Pipona Dulceacuícola 785
ATHERINIFORMES
Atherinopsidae
Atherinella hubbsi (Bussing 1979) Marina 10993
SYNGNATHIFORMES
Syngnathidae
Microphis brachyurus brachyurus (Bleeker 1853) Marina 10785
SYNBRANCHIFORMES
Synbranchidae
Synbranchus marmoratus Bloch 1795 Culebra de agua Dulceacuícola 9784
PERCIFORMES
Centropomidae
Centropomus pectinatus Poey 1860 Róbalo Marina 10805, 10813, 10867, 10981, 10982,
11592, 11606, 11648

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Mojica et al. Ranchería river basin Fish -137

Orden Nombre común Tipo de especie Número de catálogo ICN-MHN


/ Order / Common name / Type of species / Catalog number ICN-MHN

Carangidae
Caranx sp. Marina 11623
Oligoplites saurus (Bloch y Schneider 1801) Marina 10905
Trachinotus blochii (Lacepède 1800) Marina 10991
Gerreidae
Diapterus rhombeus (Cuvier 1829) Marina 10903, 11593, 11614
Eucinostomus argenteus Baird y Girard 1855 Mojarra blanca Marina 10987, 11625
Eugerres plumieri (Cuvier 1830) Mojarra blanca Marina 10986, 11587, 11620
Sciaenidae
Plagioscion magdalenae (Steindachner 1878) Corvina Dulceacuícola 11595, 11616
Haemulidae
Pomadasys crocro (Cuvier 1830) Róbalo Marina 6794, 9730
Cichlidae
Aequidens latifrons (Steindachner 1878) Cabecita loca Dulceacuícola 6799, 6831, 8696, 8744, 8783, 8883,
9673, 9767, 11586, 11639
Caquetaia kraussii (Steindachner 1878) Mojarra picadora Dulceacuícola 827, 1494, 6802, 8692, 8705, 8756,
8901, 9566, 9680, 9743, 11569, 11642
Caquetaia umbrifera (Meek y Hildebrand 1913) Mojarra negra Dulceacuícola 6821, 9771
Geophagus steindachneri Eigenmann Mojarra banqueta Dulceacuícola 6783, 6805, 9567, 9616, 9712, 9781,
y Hildebrand 1910 9808, 9831, 11637, 11666
Oreochromis niloticus (Linnaeus 1758) Tilapia Introducida 11589, 11668
Mugilidae
Mugil curema Valenciennes 1836 Lisa Marina 10870, 10887, 10900, 10930, 10931,
10989, 11582, 11610, 11638, 11680
Eleotridae
Gobiomorus dormitor Lacepède 1800 Doncella Dulceacuícola 11607
Gobiidae
Awaous banana (Valenciennes 1837) Doncella Marina 805, 9736, 11658, 11674
PLEURONECTIFORMES
Paralichthyidae
Citharichthys spilopterus Günther 1862 Media Luna Marina 10988, 10992, 11591
Achiridae
Achirus lineatus (Linnaeus 1758) Media Luna Marina 10994

Cinco de las especies de la cuenca se encuentran incluidas en los Libros Rojos de peces de Colombia: sábalo Megalops
atlanticus (En Peligro), besote Ichthyoelephas longirostris (En Peligro), bocachico Prochilodus reticulatus (Vulnerable),
dorado Salminus affinis (Vulnerable) y la cucha Cochliodon hondae (Vulnerable) (Mojica et al. 2002, Mejía & Acero, 2002).
Llama la atención que no obstante la intensidad y cobertura geográfica de los inventarios recientes (Unión Temporal Guajira,
2003 a 2004, INGETEC S. A. 2004 a 2005), en ninguno de ellos se logró la captura de la especie Pseudopimelodus bufonius,
colectada por INTEGAL SA. en 1982 y depositada en el ICN-MHN. Cabe entonces la posibilidad de que haya ocurrido una
declinación importante de sus poblaciones en el transcurso de los últimos años y amerite por tanto en un futuro su inclusión
en el listado de especies amenazadas del país.

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Mojica et al. Ranchería river basin Fish -141

Finalmente, es posible que el número de especies de la cuenca se incremente una vez se realicen exploraciones de la cuenca
alta, aguas arriba de Marocaso y en tributarios menores provenientes de La Serranía de Perijá, zonas de donde se carece de
inventarios, debido a problemas de orden público.

Finally, it is possible that the number of basin species will increase once research is carried out in the high basin, in
Marocaso and in minor tributaries originating in the Serranía del Perijá. These areas lack inventories because of current
security problems.

Agradecimientos / Acknowledgments
Los autores expresan sus agradecimientos al Instituto de Ciencias Naturales de la Universidad Nacional de Colombia (ICN)
por el acceso a sus colecciones; a CARBONES DEL CERREJÓN, Unión Temporal Guajira Ltda., FUNDACIÓN CORPOBIÓTICA
e INGETEC S. A., por su contribución al conocimiento de la ictiofauna de la cuenca con los estudios realizados; al ingeniero
Juan José Mariño de INGETEC S.A. por su constante apoyo y estimulo en esta investigación; al biólogo Gilberto Mora por
su apoyo durante las visitas a la zona; a los biólogos Arturo Acero de la Universidad Nacional de Colombia, Francisco
Provenzano de la Universidad Central de Venezuela y Javier Maldonado del Instituto Alexander von Humboldt por su
corroboración en las determinaciones de las especies; a Andrea Ladino por la traducción al inglés del manuscrito; a Adindo
Nieves, Adalbert Nieves y Alonso Díaz, pescadores de la región que participaron en las faenas de pesca y quienes compartieron
sus conocimientos de los peces de la cuenca del río Ranchería. Finalmente, nuestra mayor gratitud a la familia Nieves y
demás habitantes del corregimiento de Chorrera por la amabilidad y calidez brindadas.

The authors express their gratitude to the Instituto de Ciencias Naturales, Universidad Nacional de Colombia (ICN-
MHN) for granting access to its collections; to CARBONES DEL CERREJÓN, Unión Temporal Guajira Ltda., FUNDACIÓN
CORPOBIÓTICA, and INGETEC S. A., for their contribution to the knowledge of the ichthyofauna of the basin with the
studies made; to engineer Juan José Mariño of INGETEC S. A. for his constant support and motivation in carrying out
this research; to the biologist Gilberto Mora for his support during the visits to the area; to the biologists Arturo Acero
of the Universidad Nacional de Colombia, Francisco Provenzano of the Universidad Central de Venezuela, and Javier
Maldonado of the Instituto Alexander von Humboldt for his collaboration in determining the species; to Adindo Nieves,
Adalber Nieves, and Alonso Díaz, fishermen of the region who took part in the fishing efforts and shared their knowledge
of Ranchería River basin fish. Finally, we would like to extend our deepest gratitude to the Nieves family and other
inhabitants of the town of Chorrera for their kindness and hospitality.

Literatura Citada / Literature Cited


INGETEC S. A. (1997). Estudio ambiental nuevas áreas de Mejía L. E., A. Acero. (eds.). (2002). Libro Rojo de peces marinos
minería. Complejo Carbonífero El Cerrejón Zona de Colombia. Serie Libros Rojos de Especies
Norte. Fase I. Línea base de referencia Componente Amenazadas de Colombia. Instituto de Ciencias
Biótico. Documento RAN-GEN-DC-017-R0. Naturales, Universidad Nacional de Colombia,
INTERCOR. Mayo de 1997. Ministerio del Medio Ambiente, Bogotá, Colombia.
INGETEC S.A. (2005). Diseños de ingeniería y estudios Marín R. (1992). Estadísticas sobre el recurso agua en
ambientales y socioeconómicos para el proyecto de Colombia. Ministerio de Agricultura, Instituto
modificación del cauce del río Ranchería asociado Colombiano de Hidrología, Meteorología y
con la expansión de la mina del Cerrejón. Contrato adecuación de Tierras (HIMAT). Segunda Edición.
No 007-52003. Carbones del Cerrejón LLC. Informe Bogotá, 412pp.
sobre Evaluación Ambiental Preliminar. Documento Mojica J. I. (1999). Lista preliminar de las especies de peces
No. RAN-2A/D2-031-RD. Noviembre de 2005. dulceacuícolas de Colombia. Revista de la Academia
INTEGRAL S.A. (1982). Estudio de Impacto Ambiental. Colombiana de Ciencias Exactas, Físicas y
Proyecto Carbonífero de El Cerrejón – Zona Norte. Naturales. Volumen XIII:547-566. Suplemento
Carbocol S.A. Intercor. Volumen 1. Marzo de 1982. Especial.

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Mojica J. I, C. Castellanos, S. Usma, R. Alvarez-León (eds.). Reis E., S. Kullander, C. Ferraris (eds.). (2003). Check List of
(2002). Libro Rojo de peces dulceacuícolas de the Freshwater Fishes of South and Central America.
Colombia. Serie Libros Rojos de Especies Porto Alegre: EDIPUCRS.
Amenazadas de Colombia. Instituto de Ciencias UNIÓN TEMPORAL GUAJIRA. (2004). Estudio de Impacto
Naturales, Universidad Nacional de Colombia, Ambiental y Plan de Manejo Ambiental Proyecto
Ministerio del Medio Ambiente, Bogotá, Colombia. Ranchería. Distrito de Riego Ranchería y Suministro
de Agua Distrito San Juan del Cesar. Volumen I y VII.
Bogotá.

Ctenolucius hujeta
Recibido: 29/04/06
Aceptado: 17/05/06
Biota Colombiana 7 (1) 155 164, 2006

Peces del orden Tetraodontiformes de Colombia


Arturo Acero P.1 y Andrea Polanco F.2

1
Profesor Asociado, Universidad Nacional de Colombia (Instituto de Ciencias Naturales), Cerro de Punta Betín, Apartado
1016 (INVEMAR), Santa Marta, Colombia. aacero@invemar.org.co
2
Investigador Auxiliar, Instituto de Investigaciones Marinas y Costeras, Cerro de Punta Betín, Apartado 1016 (INVEMAR),
Santa Marta, Colombia

Palabras Clave: Peces, Tetraodontiformes, Colombia, Distribución.

Introducción niger, están presentes en el Caribe y en el Pacífico. La


especie caribeña Balistes vetula fue considerada vulnerable
L os peces óseos del orden Tetraodontiformes se
consideran monofiléticos con base en evidencia miológica
en aguas colombianas (Acero et al. 2002). De la familia
Monacanthidae se conoce algo más de cien especies en
y otros caracteres tomados en larvas y adultos todo el mundo; once (10% aproximadamente) han aparecido
(Winterbottom 1974, Lauder & Liem 1983 Leis 1984, Rosen, en Colombia. Todas las especies conocidas del Caribe han
1984). Considerados el pináculo de la evolución de los sido halladas en Colombia; al mismo tiempo, la mayoría de
teleósteos, se caracterizan por la ausencia de parietales, los monacánthidos colectados en Colombia son caribeños.
nasales e infraorbitales, postemporal, si existe, Las tres especies del Pacífico colombiano son circuntropicales
hiomandibular y palatinos firmemente unidos al cráneo, o están al menos ampliamente distribuidas en el Pacífico
maxila generalmente unida o soldada a la premaxila, y central. La familia Ostraciidae comprende unas 37 especies;
escamas usualmente modificadas en espinas, escudos o algo menos de la quinta parte de ellas están citadas de
láminas (Nelson 1994, Helfman et al. 1997, Donaldson 2003). Colombia. La familia está bien representada en el Caribe
Se ha planteado que su grupo hermano pueden ser los colombiano, pues las cinco especies son relativamente
acanthuroideos o los zeiformes (Mok & Shen 1983, Rosen comunes e incluyen a la totalidad de los ostraciidos caribeños.
1984). En este trabajo se sigue la clasificación propuesta La costa Pacífica de Colombia, por su parte, es compa-
por Nelson (1994) y mantenida por Donaldson (2003). A rativamente pobre; Lactoria diaphana y Ostracion meleagris,
nivel mundial el orden incluye unas nueve familias, cien
dos especies Indo-Pacíficas registradas de Colombia, deben
géneros y algo más de 400 especies (Nelson 1994,
ser corroboradas al menos a través de fotografías. De la familia
Donaldson 2003). En la literatura han sido presentadas como
Tetraodontidae son aceptadas algo más de 170 especies; 24
existentes en aguas colombianas 61 especies de
(alrededor del 14%) de ellas se han registrado de las costas
Tetraodontiformes. A pesar de que hay ciertas dudas sobre
colombianas. El género Canthigaster, el más diverso del orden
la presencia en Colombia de algunas de esas especies,
con unas 28 especies, es variablemente considerado miembro
alrededor del 15% de la riqueza conocida del orden existe
de una familia monogenérica; la gran mayoría de la riqueza del
en el país. La familia Triacanthodidae, habitante de aguas
relativamente profundas, incluye unas 20 especies en el género está concentrada en la región del Índico y el Pacífico
mundo. Dos de ellas (10% aproximadamente), incluidas en occidental. El género Sphoeroides, con 21 especies, también
la subfamilia Hollardinae, fueron colectadas recientemente es muy rico; sin embargo, su distribución está básicamente
en cruceros exploratorios de la ictiofauna del talud ligada a la región del Atlántico y el Pacífico oriental. Dos
continental del Caribe colombiano. Esto quiere decir que el terceras partes de las especies de Sphoeroides han sido
40% de las especies caribeñas han sido detectadas en registradas de Colombia. La familia Diodontidae comprende
Colombia. La familia Balistidae comprende unas 40 especies veinte especies, la cuarta parte de ellas citadas de Colombia.
en todo el mundo. Diez de ellas (25% aproximadamente) se Todas las especies conocidas del Pacífico colombiano son
conocen de aguas colombianas, repartidas a partes circuntropicales; esa distribución es relativamente común
equivalentes entre ambas costas. Dos especies, las en la familia por los hábitos pelágicos de los juveniles.
circuntropicales Canthidermis maculata y Melichthys Finalmente, la familia Molidae incluye sólo cuatro especies

Biota Colombiana 7 (1), 2006


156- Peces Tetraodontiformes de Colombia Acero P. & Polanco F.

de hábitos pelágicos; sus distribuciones son circuntropicales. en el orden, a su vez sin duda relacionada a las largas etapas
La presencia de Ranzania laevis en el Pacífico colombiano pelágicas que las larvas y juveniles de los Tetraodontiformes
debe ser ratificada; así mismo, esa especie puede aparecer en pueden experimentar. Como es natural, la mayoría de las
aguas caribeñas. especies registradas en Colombia (70%) son conocidas
solamente de la región Atlántico-Pacífico oriental, en tanto
La mayoría de las especies aquí listadas (56%) existen en que apenas un 11% tienen mayor afinidad con la región
Colombia en aguas caribeñas, sin incluir aquellas que Indo-Pacífica occidental. Es de interés la presencia en la
aparecen en ambas costas (15%). El alto número de especies Amazonia colombiana de una especie confinada a agua
que viven en las dos costas colombianas se explica por la dulce, pues sólo una docena de especies del orden es
frecuente aparición (16%) de distribuciones circuntropicales netamente dulceacuícola.

Tetraodontiform fishes of Colombia


Arturo Acero P. and Andrea Polanco F.

Key Words: Tetraodontiforms, Colombia, Distribution

Introduction Two species, the circuntropical Canthidermis maculata and


Melichthys Niger, occur both on the Caribbean and Pacific
B ased on myologic evidence and other larval and
adult characteristics, the bony fishes of the order
coasts, Balistes Vetula, being considered vulnerable in
Colombian waters (Acero et al. 2002). More than one
Tetraodontiformes are considered monophyletic hundred species of the family Monacanthidae are known
(Winterbottom 1974, Lauder & Liem 1983 Leis 1984, worldwide, and eleven of these (about 10%) appear in
Rosen, 1984). This order is at the pinnacle of teleost Colombia. All the Caribbean species have been collected
evolution, and is characterized by the absence of parietals, in Colombia, and most Colombian monacanthids come
nasals, and infraorbitals; postemporal, if exists, from the Caribbean. The three species from the Colombian
hyomandibular, and palatines firmly joined to skull; Pacific are circuntropical or, at least, widely distributed
maxilla attached or fused to the premaxilla; and scales in Central Pacific.
which can occur as spines, scutes, or plates (Nelson 1994,
Helfman et al. 1997, Donaldson 2003). Their proposed The family Ostraciidae includes some 37 species of which
sister groups are acanthuroids or Zeiforms (Mok & Shen a little less than a fifth are reported from Colombia. The
1983, Rosen 1984). family is well represented in Colombia as the five species
are relatively common and include all of the Caribbean
This paper follows the classification proposed by Nelson ostraciids. The Colombian Pacific, on the other hand, is
(1994) and maintained by Donaldson (2003). The order comparatively poor; Lactoria diaphana and Ostracion
includes approximately nine families, one hundred genera, meleagris, two Indo-Pacific species reported from
and 400 species (Nelson 1994, Donaldson 2003). Sixty- Colombia, need to be corroborated at least
one species of Tetraodontiformes are believed to exist in photographically. A little more than 170 species are valid
Colombia. Despite the fact that we are not certain about in the family Tetraodontidae; 24 (around 14%) have been
the existence of some of the species, at least 15% of the reported from Colombia. The genus Canthigaster, the
total richness of the order. richest of the order with some 28 species, is sometimes
considered in its own monogeneric family; most of its
The family Triacanthodidae, that inhabits moderately deep species live in the Indian and western Pacific oceans.
waters, includes around 20 species that occur worldwide. Sphoeroides, with 21 species, is also very abundant;
Two of them (approximately 10%), included in the nevertheless, its distribution is basically linked to the
subfamily Hollardinae, were recently collected on the Atlantic, eastern-Pacific region. Two thirds of the
exploratory cruises in the continental slopes of the Sphoeroides species have been reported from Colombia.
Colombian Caribbean. The family Balistidae includes Family Diodontidae includes twenty species, a quarter of
around 40 species worldwide, and ten of these which have been found in Colombia. All the species known
(approximately 25%) are known to exist in Colombian from the Colombian Pacific are circuntropical; such
waters, equally shared out between both coastlines. distribution is relatively common in the family due to the

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Acero P. & Polanco F. Tetraodontiform fish of Colombia -157

pelagic habits of the young. Finally, there are only four of circuntropical distributions in the order, related to the
pelagic circuntropical species in family Molidae. The long pelagic larval and juvenile stages common in
presence of Ranzania laevis in the Colombian Pacific needs tetraodontiforms. Seventy percent of the species reported
to be ratified; it may also appear in the Caribbean. from Colombia are endemic to the Atlantic-eastern Pacific
region; only 11% show stronger affinity to the Indo-western
Most (56%) of the listed species that occur in Colombia Pacific region. The presence in the Colombian Amazonia
are in Caribbean waters, excluding those that appear on of a species confined to freshwater is interesting because
both coasts (15%). The high number of species living on only a dozen of the species of the order are known from
both Colombian coasts is explained by the frequency (16%) those environments.

Listado Taxonómico / Taxonomic List


Las listas aquí propuestas se basan en la revisión de la literatura científica. Las citas utilizadas y la clave que se lista al
mencionar cada especie son: (Palacio 1974, 1, Shipp 1974, 2, y 2002, 3, Acero et al. 1984, 4, Acero & Garzón 1985, 5, y 1987, 6,
Rubio et al. 1987, 7, y 1992, 8, Garzón-Ferreira 1989, 9, Acero & Moreno-Segura 1992, 10, Bussing 1995b, 11, Scott 1995, 12,
Medina et al., 2001, 13, Moura & Castro 2002, 14, Roa-Varón et al. 2003, 15, Grijalba-Bendeck et al. 2004, 16). Así mismo,
fueron incluidas comunicaciones personales de otros investigadores, 17, y hallazgos inéditos de la segunda autora, 18.
Además, otras referencias se emplearon para clarificar las distribuciones generales de las especies (Thomson et al. 1979,
Bussing 1995a, Bussing & Lavenberg 1995, Beltrán-León & Ríos Herrera 2000, Leis 2002, Matsuura 2002a, 2002b, 2002c,
2002d, 2002e, Robertson & Allen 2002, Shipp, 2002). Material de buena parte de las especies listadas, en especial las del
Caribe, está depositado en la colección de peces del Instituto de Investigaciones Marinas y Costeras (INVEMAR), Santa
Marta, Colombia. De cada especie listada se indica de donde ha sido registrada en Colombia (C Caribe, D aguas dulces, P
Pacífico) y cual es su distribución mundial [A Atlántico, C restringida al Caribe y aguas tropicales adyacentes, I Indo-Pacífico
(aunque algunas especies no son conocidas del océano Índico), N neotropical dulceacuícola, O restringida al Atlántico
occidental, P Pacífico oriental, R circuntropical restringida, S endémica del sur del Caribe, T circuntropical completa]. Así
mismo, se presenta un cuadro con las sinonimias, descripciones y citas originales, incluyendo localidades tipo de las 61
especies mencionadas.

The following list is based on scientific literature. Quotes and keys mentioned after each species are: (Palacio 1974, 1,
Ship 1974, 2, and 1978, 3, Acero et al. 1984, 4, Acero & Garzón 1985, 5, y 1987, 6, Rubio et al. 1987, 7, y 1992, 8, Garzón-
Ferreira 1989, 9, Acero & Moreno-Segura 1993, 10, Bussing 1995b, 11, Scott 1995, 12, Medina et al., 2001, 13, Moura
& Castro 2002, 14, Roa-Varón et al. 2003, 15, Grijalba-Bendeck et al. 2004, 16). Personal communications from other
researchers, 17, and unpublished discoveries from the junior author, 18, are included as well. Some other references were
used to clarify general distributions of the species (Thomson et al. 1979, Bussing 1995a, Bussing & Lavenberg 1995,
Beltrán-León & Ríos Herrera 2000, Leis 2002, Matsuura 2002a, 2002b, 2002c, 2002d, 2002e, Robertson & Allen 2002,
Shipp, 2002). Most of the listed species, mainly from the Caribbean, are deposited in the fish collection of the Instituto de
Investigaciones Marinas y Costeras (INVEMAR), Santa Marta, Colombia. The origin of the Colombian report of each
listed species is indicated (C - Caribbean, D - freshwaters, P - Pacific), as well as its world distribution [A - Atlantic, C -
restricted to the Caribbean and adjacent tropical waters, I - Indo-Pacific (some species are unknown from the Indian
Ocean), N - freshwater neotropical, O -restricted to the western Atlantic, P- eastern Pacific, R - restricted circuntropical,
S - endemic to the southern Caribbean, T - fully circuntropical).

Taxón Distribución en Colombia Distribución a nivel mundial Referencias


/ Taxa / Colombia distribution / World distribution / References
Orden Tetraodontiformes
Familia Triacanthodidae
Hollardia sp. C O 17
Parahollardia schmidti Woods, 1959 C O 15
Familia Balistidae
Balistes capriscus Gmelin, 1789 C A 1
Balistes polylepis Steindachner, 1876 P I 7

Biota Colombiana 7 (1), 2006


158- Peces Tetraodontiformes de Colombia Acero P. & Polanco F.

Taxón Distribución en Colombia Distribución a nivel mundial Referencias


/ Taxa / Colombia distribution / World distribution / References
Balistes vetula Linnaeus, 1758 C A 4
Canthidermis maculata (Bloch, 1786) C, P T 17, 8
Canthidermis sufflamen (Mitchill, 1815) C O 4
Melichthys niger (Bloch, 1786) C, P T 4,8
Pseudobalistes naufragium (Jordan P P 7
y Starks en Jordan, 1895)
Sufflamen verres (Gilbert y Starks, 1904) P P 7
Xanthichthys mento (Jordan y Gilbert, 1882) P I 7
Xanthichthys ringens (Linnaeus, 1758) C O 10
Familia Monacanthidae
Aluterus heudelotii Hollard, 1855 C A 1
Aluterus monoceros (Linnaeus, 1758) C, P T 4, 7
Aluterus schoepfii (Walbaum, 1792) C O 1
Aluterus scriptus (Osbeck, 1765) C, P T 1, 7
Cantherhines dumerilii (Hollard, 1854) P I 8
Cantherhines macrocerus (Hollard, 1853) C A 5
Cantherhines pullus (Ranzani, 1842) C A 4
Monacanthus ciliatus (Mitchill, 1818) C A 1
Monacanthus tuckeri Bean, 1906 C O 4
Stephanolepis hispidus (Linnaeus, 1766) C O 1
Stephanolepis setifer (Bennett, 1831) C O 1
Familia Ostraciidae
Acanthostracion polygonius Poey, 1876 C O 4
Acanthostracion quadricornis (Linnaeus, 1758) C A 1
Lactophrys trigonus (Linnaeus, 1758) C O 4
Lactoria diaphana (Bloch y Schneider, 1801) P I 8
Ostracion meleagris Shaw en Shaw y Nodder, 1796 P I 7
Rhinesomus bicaudalis (Linnaeus, 1758) C O 4
Rhinesomus triqueter (Linnaeus, 1758) C O 4
Familia Tetraodontidae
Arothron hispidus (Linnaeus, 1758) P I 7
Arothron meleagris (Lacepède, 1798) P I 7
Canthigaster figueiredoi Moura y Castro, 2002 C S 14
Canthigaster punctatissima (Günther, 1870) P P 7
Canthigaster rostrata (Bloch, 1786) C A 1
Colomesus asellus (Müller y Troschel D N 17
en Schomburgk, 1848)
Colomesus psittacus (Bloch y Schneider, 1801) C S 18
Guentheridia formosa (Günther, 1870) P P 11
Lagocephalus laevigatus (Linnaeus, 1766) C A 3
Lagocephalus lagocephalus (Linnaeus, 1758) C, P T 8

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Acero P. & Polanco F. Tetraodontiform fish of Colombia -159

Taxón Distribución en Colombia Distribución a nivel mundial Referencias


/ Taxa / Colombia distribution / World distribution / References
Sphoeroides annulatus (Jenyns, 1842) P P 7
Sphoeroides dorsalis Longley, 1934 C O 2
Sphoeroides georgemilleri Shipp, 1972 C S 2
Sphoeroides greeleyi Gilbert, 1900 C C 9
Sphoeroides kendalli Meek y Hildebrand, 1928 P P 11
Sphoeroides lobatus (Steindachner, 1870) P P 7
Sphoeroides nephelus (Goode y Bean, 1882) C C 1
Sphoeroides pachygaster (Müller y Troschel
en Schomburgk, 1848) C R 2
Sphoeroides sechurae Hildebrand, 1946 P P 11
Sphoeroides spengleri (Bloch, 1785) C O 4
Sphoeroides testudineus (Linnaeus, 1758) C O 1
Sphoeroides trichocephalus (Cope, 1870) P P 11
Sphoeroides tyleri Shipp, 1972 C S 18
Sphoeroides yergeri Shipp, 1972 C S 2
Familia Diodontidae
Chilomycterus antennatus (Cuvier, 1816) C C 6
Chilomycterus antillarum Jordan y Rutter, 1897 C C 1
Chilomycterus reticulatus (Linnaeus, 1758) C,P T 13,7
Diodon holocanthus Linnaeus, 1758 C,P T 1
Diodon hystrix Linnaeus, 1758 C,P T 2
Familia Molidae
Mola mola (Linnaeus, 1758) C,P T 16,12
Ranzania laevis (Pennant, 1776) P T 12

Literatura Citada / Literature Cited


Acero P. A., J. Garzón F. (1985) Peces de las islas del Rosario Acero P. A., L.S. Mejía, M. Santos-Acevedo (2002) Balistes
y de San Bernardo (Colombia). I. Características vetula, pp. 118-120 en: L.S. Mejía, A. Acero P., eds.,
del área y lista de especies Actualidades Libro rojo de peces marinos de Colombia
Biológicas 14(54): 137-148. INVEMAR, Bogotá.
Acero P. A., J. Garzón F. (1987) Peces arrecifales de la región Beltrán-León B.S., R. Ríos Herrera (2000) Estadios tempranos
de Santa Marta (Caribe colombiano). I. Lista de del peces del Pacifico colombiano INPA,
especies y comentarios generales Acta Biológica Buenaventura, 727 p.
Colombiana 1(3): 83-105. Bussing W. (1995a) Balistidae, pp. 905-909 en: W. Fischer,
Acero P. A., M.P. Moreno-Segura (1992) Xanthichthys F. Krupp, W. Schneider, C. Sommer, K.E. Carpenter,
ringens (Pisces: Balistidae) in Islas del Rosario V.H. Niem, eds., Guía FAO para la identificación de
(Colombia): A new record for the Caribbean
especies para los fines de la pesca. Pacífico centro-
continental shelf Anales del Instituto de Ciencias
oriental. FAO, Roma.
del Mar y Limnología Universidad Nacional
Bussing W. (1995b) Tetraodontidae, pp. 1629-1637 en: W.
Autónoma de México 19(2): 243:245.
Fischer, F. Krupp, W. Schneider, C. Sommer, K.E.
Acero P. A., J. Garzón F., F. Köster (1984) Lista de los peces
óseos conocidos de los arrecifes del Caribe Carpenter, V.H. Niem, eds., Guía FAO para la
colombiano, incluyendo 31 nuevos registros y identificación de especies para los fines de la pesca.
descripciones Caldasia 14(66): 37-84. Pacífico centro-oriental. FAO, Roma.

Biota Colombiana 7 (1), 2006


160- Peces Tetraodontiformes de Colombia Acero P. & Polanco F.

Bussing W., R. Lavenberg (1995) Monacanthidae, pp. 1278- Medina, J., A. Acero P., J. Viaña T., L. Manjarrés, (2001) Primer
1280 en: W. Fisher, F. Krupp, W. Schneider, C. registro de Chylomycterus reticulatus (Linnaeus)
Sommer, K.E. Carpenter, V.H. Niem, eds., Guía FAO (Pisces: Tetraodontiformes: Diodontidae) para el
para la identificación de especies para los fines de Caribe colombiano Boletín de Investigaciones
la pesca. Pacífico centro-oriental. FAO, Roma. Marinas y Costeras 30: 213-218.
Donaldson T.J. (2003) Tetraodontiformes (Pufferfishes, Mok H.K., S.C. Shen (1983) Osteology and phylogeny of
triggerfishes, and relatives), pp. 467-485 en: M. the Squamipinnes Taiwan Museum Special
Hutchins, D.A. Thoney, P.V. Loiselle, N. Schlager, Publications Series Zoology 1: 1-87
eds., Grzimek’s Animal Life Encyclopedia, seg. ed. Moura, R.L., R.M.C. Castro (2002) Revision of Atlantic
Vol. 4-5, Fishes I-II. Gale Group, Farmington Hills, sharpnose pufferfishes (Tetraodontiformes:
EE. UU. Tetraodontidae: Canthigaster) with description of
Garzón-Ferreira J. (1989) Contribución al conocimiento de three new species Proceedings Biological Society
la ictiofauna de Bahía Portete, departamento de La of Washington 115 (1): 32-50
Guajira, Colombia Trianea 3:149-172. Nelson J.S. (1994) Fishes of the world, tercera ed. Wiley,
Grijalba-Bendeck, M., A. Franco-Herrera, A. Jáuregui, P. Nueva York, 600 p.
Tigreros. 2004. Presencia del pez luna Mola mola Palacio F.J. (1974) Peces colectados en el Caribe colombiano
(Linnaeus, 1758) (Pisces: Molidae) en el por la Universidad de Miami Boletín Museo del
departamento del Magdalena, Caribe colombiano Mar 6: 1-174
Boletín de Investigaciones Marinas y Costeras Roa-Varón A., L.M. Saavedra-Díaz, A. Acero P., L.S. Mejía,
33: 271-274. G.R. Navas (2003) Nuevos registros de peces óseos
Helfman G.S., B.B. Collette, D.E. Facey (1997) The diversity para el Caribe colombiano de los órdenes
of fishes Blackwell, Malden, EE.UU., 528 p. Beryciformes, Zeiformes, Perciformes y
Lauder G.V., K.F. Liem (1983) The evolution and Tetraodontiformes Boletín de Investigaciones
interrelationships of the actinopterygian fishes Marinas y Costeras 32: 3-24.
Robertson D.R., G.R. Allen (2002) Shorefishes of the tropical
Bulletin Museum of the Comparative Zoology 150:
eastern Pacific: an information system. Smithsonian
95-197.
Tropical Research Institution, Balboa, Panamá.
Leis J.M (1984) Tetraodontiformes: relationships Special
Rosen D.E. (1984) Zeiformes as primitive plectognath fishes,
Publication American Society of Ichthyology and
American Museum Novitates 2782:1-45
Herpetology 1: 459-463.
Rubio E., B. Gutiérrez, R. Franke (1987) Peces de la isla
Leis J.M. (2002) Diodontidae porcupinefishes (burrfishes,
Gorgona Universidad del Valle, Cali, 315 p.
spiny puffers), pp. 2007-2013 en: K.E. Carpenter,
Rubio E., A Suárez, F. Estupiñán, W. Henao, B. Vargas (1992)
ed., The living marine resources of the western
Los recursos ictiológicos de la Isla Malpelo
central Atlantic. FAO, Roma.
(Colombia). I. Una revisión de su conocimiento y
Matsuura, K. (2002a) Triacanthodidae spikefishes pp. 1960-
nuevos reportes para la ictiofauna de la isla
1962 en: K.E. Carpenter, ed., The living marine
Memorias VIII Seminario Nacional de Ciencias y
resources of the western central Atlantic. FAO, Tecnologías del Mar 2: 642-658
Roma. Scott W.B. (1995) Molidae, pp. 1275-1277 en: W. Fischer, F.
Matsuura, K. (2002b) Balistidae triggerfishes (durgons) pp. Krupp, W. Schneider, C. Sommer, K.E. Carpenter,
1963-1969 en: K.E. Carpenter, ed., The living marine V.H. Niem, eds., Guía FAO para la identificación de
resources of the western central Atlantic. FAO, especies para los fines de la pesca. Pacífico centro-
Roma. oriental. FAO, Roma.
Matsuura, K. (2002c) Monacanthidae filefishes Shipp R.L. (1974) The pufferfishes (Tetraodontidae) of the
(leatherjackets) pp. 1970-1979 en: K.E. Carpenter, Atlantic ocean Publications Gulf Coast Research
ed., The living marine resources of the western Museum 4: 163p
central Atlantic. FAO, Roma. Shipp R.L. (2002) Tetraodontidae puffers, pp. 1998-2013 en:
Matsuura, K. (2002d) Ostraciidae boxfishes (trunkfishes, K.E. Carpenter, ed., The living marine resources of
cowfishes) pp. 1980-1987 en: K.E. Carpenter, ed., the western central Atlantic. FAO, Roma.
The living marine resources of the western central Thomson D.A., L.T Findley, A.N. Kerstitch (1979) Reef fishes
Atlantic. FAO, Roma. of the Sea of Cortez Wiley. Nueva York, 302 p.
Matsuura, K. (2002e) Molidae molas (ocean sunfishes, Winterbottom R. (1974) The familial phylogeny of the
headfishes) pp. 2014-2015 en: K.E. Carpenter, ed., Tetraodontiformes (Acanthopterygii: Pisces) as
The living marine resources of the western central evidenced by their comparative myology
Atlantic. FAO, Roma. Smithsonian Contributions to Zoology 155: 1-201

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Acero P. & Polanco F. Tetraodontiform fish of Colombia -161

Anexo 1 / Appendix 1
Listado de sinónimos / List of Synonyms
Parahollardia schmidti Woods, 1959 Lactoria diaphana (Bloch y Schneider, 1801)
= Parahollardia schmidti Woods, 1959 = Ostracion diaphanus Bloch y Schneider, 1801
Balistes capriscus Gmelin, 1789 Ostracion meleagris Shaw en Shaw y Nodder, 1796
= Balistes capriscus Gmelin, 1789 = Ostracion meleagris Shaw en Shaw y Nodder, 1796
Balistes polylepis Steindachner, 1876 Rhinesomus bicaudalis (Linnaeus, 1758)
= Balistes polylepis Steindachner, 1876 = Ostracion bicaudalis Linnaeus, 1758
Balistes vetula Linnaeus, 1758 Rhinesomus triqueter (Linnaeus, 1758)
= Balistes vetula Linnaeus, 1758 = Ostracion triqueter Linnaeus, 1758
Canthidermis maculatus (Bloch, 1786) Arothron hispidus (Linnaeus, 1758)
= Balistes maculatus Bloch, 1786 = Tetraodon hispidus Linnaeus, 1758
Canthidermis sufflamen (Mitchill, 1815) Arothron meleagris (Lacepède, 1798)
= Tetrodon meleagris Lacepède, 1798
= Balistes sufflamen Mitchill, 1815
Canthigaster figueiredoi Moura y Castro, 2002
Melichthys niger (Bloch, 1786)
= Canthigaster figueiredoi Moura y Castro, 2002
= Balistes niger Bloch, 1786
Canthigaster punctatissima (Günther, 1870)
Pseudobalistes naufragium (Jordan y Starks en Jordan, 1895) = Tetradon punctatissimus Günther, 1870
= Balistes naufragium Jordan y Starks en Jordan, 1895 Canthigaster rostrata (Bloch, 1786)
Sufflamen verres (Gilbert y Starks, 1904) = Tetrodon rostratus Bloch, 1786
= Balistes verres Gilbert y Starks, 1904 Colomesus asellus (Müller y Troschel en Schomburgk, 1848)
Xanthichthys mento (Jordan y Gilbert, 1882) = Chelichthys asellus Müller y Troschel
= Balistes mento Jordan y Gilbert, 1882 en Schomburgk, 1848
Xanthichthys ringens (Linnaeus, 1758) Colomesus psittacus (Bloch y Schneider, 1801)
= Balistes ringens Linnaeus, 1758 = Tetrodon psittacus Bloch y Schneider, 1801
Aluterus heudelotii Hollard, 1855 Guentheridia formosa (Günther, 1870)
= Aluterus heudelotii Hollard, 1855 = Tetrodon formosus Günther, 1870
Aluterus monoceros (Linnaeus, 1758) Lagocephalus laevigatus (Linnaeus, 1766)
= Balistes monoceros Linnaeus, 1758 = Tetrodon laevigatus Linnaeus, 1766
Aluterus schoepfii (Walbaum, 1792) Lagocephalus lagocephalus (Linnaeus, 1758)
= Balistes schoepfi Walbaum, 1792 = Tetraodon lagocephalus Linnaeus, 1758
Aluterus scriptus (Osbeck, 1765) Sphoeroides annulatus (Jenyns, 1842)
= Balistes scriptus Osbeck, 1765 = Tetrodon an/nulatus Jenyns, 1842
Cantherines dumerilii (Hollard, 1854) Sphoeroides dorsalis Longley, 1934
= Monacanthus dumerilii Hollard, 1854 = Sphoeroides dorsalis Longley, 1934
Cantherines macrocerus (Hollard, 1853) Sphoeroides georgemilleri Shipp, 1972
= Monacanthus macrocerus Hollard en Guichenot, 1853 = Sphoeroides georgemilleri Shipp, 1972
Sphoeroides greeleyi Gilbert, 1900
Cantherines pullus (Ranzani, 1842)
= Spheroides greeleyi Gilbert, 1900
= Monacanthus pullus Ranzani, 1842
Sphoeroides kendalli Meek y Hildebrand, 1928
Monacanthus ciliatus (Mitchill, 1818)
= Sphoeroides kendalli Meek y Hildebrand, 1928
= Balistes ciliatus Mitchill, 1818 Sphoeroides lobatus (Steindachner, 1870)
Monacanthus tuckeri Bean, 1906 = Canthogaster lobatus Steindachner, 1870
= Monacanthus tuckeri Bean, 1906 Sphoeroides nephelus (Goode y Bean, 1882)
Stephanolepis hispidus (Linnaeus, 1766) = Tetrodon nephelus Goode y Bean, 1882
= Balistes hispidus Linnaeus, 1766 Sphoeroides pachygaster (Müller y Troschel, 1848)
Stephanolepis setifer (Bennett, 1831) = Tetrodon (Cheilichthys) pachygaster Müller
= Monacanthus setifer Bennett, 1831 y Troschel en Schomburgk, 1848
Acanthostracion polygonia Poey, 1876 Sphoeroides sechurae Hildebrand, 1946
= Acanthostracion polygonius Poey, 1876 = Sphoeroides sechurae Hildebrand, 1946
Acanthostracion quadricornis (Linnaeus, 1758) Sphoeroides spengleri (Bloch, 1785)
= Ostracion quadricornis Linnaeus, 1758 = Tetrodon spengleri Bloch, 1795
Lactophrys trigonus (Linnaeus, 1758) Sphoeroides testudineus (Linnaeus, 1758)
= Ostracion trigonus Linnaeus, 1758 = Tetraodon testudineus Linnaeus, 1758

Biota Colombiana 7 (1), 2006


162- Peces Tetraodontiformes de Colombia Acero P. & Polanco F.

Sphoeroides trichocephalus (Cope, 1870) Chilomycterus reticulatus (Linnaeus, 1758)


= Tetraodon trichocephalus Cope, 1870 = Diodon reticulatus Linnaeus, 1758
Sphoeroides tyleri Shipp, 1972 Diodon holocanthus Linnaeus, 1758
= Sphoeroides tyleri Shipp, 1972 = Diodon holocanthus Linnaeus, 1758
Sphoeroides yergeri Shipp, 1972 Diodon hystrix Linnaeus, 1758
= Sphoeroides yergeri Shipp, 1972 = Diodon hystrix Linnaeus, 1758
Chilomycterus antennatus (Cuvier, 1816) Mola mola (Linnaeus, 1758)
= Diodon antennatus Cuvier, 1816 = Tetraodon mola Linnaeus, 1758
Chilomycterus antillarum Jordan y Rutter, 1897 Ranzania laevis (Pennant, 1776)
= Chylomycterus antillarum Jordan y Rutter, 1897 = Ostracion laevis Pennant, 1766

Anexo 2 / Appendix 2
Citación original y localidades tipo / Original citations and type localities
Parahollardia schmidti Woods, 1959 Aluterus monoceros (Linnaeus, 1758)
Copeia 1959 (3): 223, fig. 1 Systema Naturae 10 (1): 327
Caribe occidental, 320 m Asia, América
Balistes capriscus Gmelin, 1789 Aluterus schoepfii (Walbaum, 1792)
Systema Naturae Linne 1 (3): 1471 Artedi Piscium 3: 461
Mares americanos, indios y Mediterráneo Long Island, Nueva York, Estados Unidos
Balistes polylepis Steindachner, 1876 Aluterus scriptus (Osbeck, 1765)
Sitzungsber. Akad. Wiss. Wein 74 (1): 69 Reise Ostindien China: 145
Bahía Magdalena, Baja California, México Mar de China
Balistes vetula Linnaeus, 1758 Cantherhines dumerilii (Hollard, 1854)
Systema Naturae 10 (1): 329 Ann. Sci. Nat. Paris (Zool.) (Sér. 4) 2: 361
Isla de la Ascensión Posiblemente Mauricio
Canthidermis maculata (Bloch, 1786) Cantherhines macrocerus (Hollard, 1853)
Naturg. Ausl. Fische 2: 25, Lám. 151 Poissons Cuba: 184
Mares americanos Cuba y Bahía
Canthidermis sufflamen (Mitchill, 1815) Cantherhines pullus (Ranzani, 1842)
Transactions Literature Philosophy Society New York 1: 467 Novi Comment. Acad. Sci. Inst. Bonon. 5: 4, Lám. 1, figs.
Nueva York, Estados Unidos 1-3
Melichthys niger (Bloch, 1786) Mares brasileros
Naturg. Ausl. Fische 2: 27, Lám. 152 Monacanthus ciliatus (Mitchill, 1818)
China American Monthly Magazine Critical Review 2: 326
Pseudobalistes naufragium (Jordan y Starks en Jordan, 1895) Bahamas
Proceedings California Academy Sciences 5: 488 Monacanthus tuckeri Bean, 1906
Astillero, Mazatlán, Sinaloa, México Proceedings Biological Society Washington 19: 33
Sufflamen verres (Gilbert y Starks, 1904) The Flatts, Bermudas
Memoirs California Academy Sciences 4: 153, Lám. 26, Stephanolepis hispidus (Linnaeus, 1766)
fig. 49 Systema Naturae 12 (1): 405
Pacífico de Panamá Carolinas, Estados Unidos
Xanthichthys mento (Jordan y Gilbert, 1882) Stephanolepis setifer (Bennett, 1831)
Proceedings United States National Museum 4: 228 Proceedings Zoological Society London 1830-31: 112
Isla Clarión, Islas Revillagigedo, occidente de México Sin localidad
Xanthichthys ringens (Linnaeus, 1758) Acanthostracion polygonius Poey, 1876
Systema Naturae 10 (1): 329 Anales Sociedad Española Historia Natural Madrid 5: 217
Isla de la Ascensión Cuba
Aluterus heudelotii Hollard, 1855 Acanthostracion quadricornis (Linnaeus, 1758)
Ann. Sci. Nat. Paris (Zool.) (Sér. 4) 4: 13 Systema Naturae 10 (1): 331
Senegal India

Biota Colombiana 7 (1), 2006


Acero P. & Polanco F. Tetraodontiform fish of Colombia -163

Lactophrys trigonus (Linnaeus, 1758) Sphoeroides georgemilleri Shipp, 1972


Systema Naturae 10 (1): 330 Proceedings Academy Natural Sciences Philadelphia
India 124: 132, fig. 4
Lactoria diaphana (Bloch y Schneider, 1801) Mar Caribe, aguas afuera de Colombia
Systema Ichthyol.: 501 Sphoeroides greeleyi Gilbert, 1900
Sin localidad Proceeding Washington Academy Sciences 2: 176, Lám.
Ostracion meleagris Shaw en Shaw y Nodder, 1796 9, fig. 4
Naturalist’s Misc., Lám. 253 Arrecife cerca de Maceio, Brasil
Océanos del Sur Sphoeroides kendalli Meek y Hildebrand, 1928
Rhinesomus bicaudalis (Linnaeus, 1758) Field Museum Natural History Publications Zoology
Systema Naturae 10 (1): 330 Series 15: 819, Lám. 79
India Balboa, Zonal del Canal, Pacífico de Panamá
Rhinesomus triqueter (Linnaeus, 1758) Sphoeroides lobatus (Steindachner, 1870)
Systema Naturae 10 (1): 330 Sitzungsber. Akad. Wiss. Wein 61 (1): 640
India Altata, occidente de México
Arothron hispidus (Linnaeus, 1758) Sphoeroides nephelus (Goode y Bean, 1882)
Systema Naturae 10 (1): 333 Proceedings United States National Museum 5: 412
India Río Indian, Florida, Estados Unidos
Arothron meleagris (Lacepède, 1798) Sphoeroides pachygaster (Müller y Troschel en
Hist. Nat. Poiss. 1: 505 Schomburgk, 1848) .
Asia History of Barbados: 677
Canthigaster figueiredoi Moura y Castro, 2002 Barbados, Indias Occidentales
Proceeding Biological Society Washington 115 (1): 34, Sphoeroides sechurae Hildebrand, 1946
fig. 1A Bulletin United States National Museum 189: 486. fig. 92
Archipiélago Alcatraces, São Paulo, Brasil Bahías Sechura y Nonora, Perú
Sphoeroides spengleri (Bloch, 1785)
Canthigaster punctatissima (Günther, 1870)
Naturg. Ausl. Fische 1: 135, Lám. 144
Catalogue Fishes 8: 302
Mares de las Indias Orientales
Pacífico de Panamá
Sphoeroides testudineus (Linnaeus, 1758)
Canthigaster rostrata (Bloch, 1786)
Systema Naturae 10 (1): 332
Naturg. Ausl. Fische 2: 8, Lám. 146, fig. 2
India
Indias Orientales
Sphoeroides trichocephalus (Cope, 1870)
Colomesus asellus (Müller y Troschel en Schomburgk, 1848)
Proceedings Academy Natural Sciences Philadelphia
Hist. Barbados: 64
22: 120
Río Barama, noroccidente de Guyana
Pacífico de Panamá
Colomesus psittacus (Bloch y Schneider, 1801)
Sphoeroides tyleri Shipp, 1972
Systema Ichthyol.: 505, Lám. 95
Proceedings Academy Natural Sciences Philadelphia
Mar Malabar, India 124: 131, fig. 3
Guentheridia formosa (Günther, 1870) Océano Atlántico, aguas afuera Surinam
Catalogue Fishes 8: 283 Sphoeroides yergeri Shipp, 1972
América del Sur Proceedings Academy Natural Sciences Philadelphia
Lagocephalus laevigatus (Linnaeus, 1766) 124: 129, fig. 2
Systema Naturae 12 (1): 411 Mar Caribe, aguas afuera de Honduras
Carolina, Estados Unidos Chilomycterus antennatus (Cuvier, 1816)
Lagocephalus lagocephalus (Linnaeus, 1758) Regne Animal (ed. 1) 2: 185, Lám. 9, fig.1
Systema Naturae 10 (1): 332 Localidad desconocida
India Chilomycterus antillarum Jordan y Rutter, 1897
Sphoeroides annulatus (Jenyns, 1842) Proceedings Academy Natural Sciences Philadelphia
Fish, Voyage Beagle: 153 49: 131
Isla San Cristóbal (Isla Chatam), Galápagos Kingston, Jamaica
Sphoeroides dorsalis Longley, 1934 Chilomycterus reticulatus (Linnaeus, 1758)
Carnegie Institute Washington, Year Book 33: 259 Systema Naturae 10 (1): 334
Tortugas, Florida, Estados Unidos India

Biota Colombiana 7 (1), 2006


164- Peces Tetraodontiformes de Colombia Acero P. & Polanco F.

Diodon holocanthus Linnaeus, 1758


Systema Naturae 10 (1): 335
India
Diodon hystrix Linnaeus, 1758
Systema Naturae 10 (1): 335
India
Mola mola (Linnaeus, 1758)
Systema Naturae 10 (1): 334
Mar Mediterráneo
Ranzania laevis (Pennant, 1776)
British Zoology Cuarta Edicion: 129, Lám. 19
Cornwall, Inglaterra
Balistes bursa

Recibido: 20/04/06
Aceptado: 06/06/06

Biota Colombiana 7 (1), 2006

También podría gustarte